_wisp.

       Trong dòng chảy của cuộc sống hiện đại, khi những giá trị truyền thống dần bị mai một, vẫn còn đó những "nếp nhà" được giữ gìn như một phần không thể thiếu của hạnh phúc gia đình. Đoạn trích "Nếp nhà" của Nguyễn Khải không chỉ khắc họa một Hà Nội vào xuân đầy sắc màu mà còn là một bài học sâu sắc về giá trị gia đình, về sự bền bỉ của nếp sống truyền thống trước những biến động của thời đại.

       Đoạn trích mở đầu bằng những cảm nhận tinh tế của tác giả về mùa xuân Hà Nội. Không chỉ đơn thuần là một bức tranh thiên nhiên, mà còn là những thay đổi trong đời sống con người nơi phố thị. Nguyễn Khải đã sử dụng những hình ảnh gợi tả như "một chút lạnh trong hơi gió", "một chút mưa bụi bay lây rây như có như không", "trời hơi tối, mặt đường hơi sẫm", để làm nổi bật không khí đặc trưng của Hà Nội vào xuân. Những câu văn giàu hình ảnh ấy không chỉ mang đến cảm giác chân thực mà còn tạo nên một không gian đầy chất thơ. Con người cũng có sự đổi thay rõ rệt: "giàu hơn trước nhiều, sang hơn trước nhiều", nhưng cũng nền nã và thanh lịch hơn. Cách quan sát của tác giả vừa tỉ mỉ, vừa giàu chất suy tư, cho thấy một Hà Nội đang vận động theo nhịp sống mới, song vẫn giữ được nét thanh lịch vốn có.

       Tuy nhiên, ấn tượng sâu sắc nhất trong đoạn trích không phải sự đổi thay của phố phường mà chính là hình ảnh gia đình bà cô của tác giả – một gia đình Hà Nội điển hình vẫn giữ nguyên được "nếp nhà" qua bao thế hệ. Giữa một xã hội đang hướng đến sự tự do cá nhân, gia đình bà cụ vẫn sống chung dưới một mái nhà, ăn chung một bếp, giữ gìn những giá trị truyền thống. Điều đáng quý là nếp nhà ấy không phải sự gò bó, ép buộc, mà là sự tự nguyện hòa hợp giữa các thế hệ, giữa mẹ chồng và nàng dâu, giữa cha mẹ và con cái.

       Bà cụ trong truyện là hiện thân của sự thấu hiểu, bao dung và tinh tế trong ứng xử gia đình. Với bà, con dâu là "vàng trời cho", là người không chỉ làm dâu mà còn là một phần không thể thiếu của gia đình. Quan điểm này giúp bà duy trì được hòa khí trong nhà, để những người con cảm thấy thoải mái và trân trọng mái ấm chung. Bà không áp đặt, cũng không cố giữ nếp nhà bằng cách cưỡng ép mà bằng tình yêu thương, sự nhường nhịn và thấu hiểu. Khi con dâu của bà – vốn là một cô gái kiêu hãnh, độc lập – đến làm dâu, ai cũng nghĩ sẽ có mâu thuẫn. Nhưng bằng sự khéo léo, bà đã dung hòa được mối quan hệ mẹ chồng – nàng dâu, khiến con dâu cảm thấy "ở với mẹ còn thoải mái hơn ở nhà với mẹ con". Đây chính là sự thành công lớn nhất trong cách ứng xử của bà: tạo nên một mái nhà không chỉ là nơi trú ngụ mà còn là nơi những con người tìm thấy sự an yên.

       Không chỉ tinh tế trong đối nhân xử thế, bà cụ còn có những triết lý sâu sắc về hạnh phúc gia đình. Bà cho rằng: "Có được vài trăm cây vàng không phải là khó, nhưng có được một gia đình hạnh phúc phải mất vài đời người, phải được giáo dục vài đời". Quan điểm này cho thấy hạnh phúc không phải là thứ có thể tìm kiếm hay cầu xin, mà là kết quả của sự vun đắp, gìn giữ và hy sinh. Bà không chạy theo sự đổi thay vật chất mà coi trọng nền tảng đạo đức gia đình, sự hòa thuận giữa các thành viên. Điều này thể hiện rõ qua cách bà đối đãi với con rể – một người đàn ông tự trọng, không muốn nhờ vả nhà vợ. Hiểu được điều đó, bà không ép buộc mà nói một cách đầy thấu hiểu: "Trong cái nhà của tôi có một phòng dành cho vợ chồng anh. Của vợ anh tức là của anh. Cũng như mọi thứ của anh tức là của vợ anh. Chẳng lẽ anh bảo không phải". Lời nói của bà vừa nhẹ nhàng, vừa sâu sắc, cho thấy sự tinh tế trong việc duy trì mối quan hệ giữa các thành viên.

       Không chỉ truyền tải một nội dung sâu sắc về nếp nhà và giá trị gia đình, Nguyễn Khải còn thể hiện tài năng nghệ thuật tinh tế. Đoạn trích được viết theo lối tự sự kết hợp với trữ tình, giàu chất triết lý nhưng không hề khô khan. Giọng điệu nhẹ nhàng, sâu lắng, có sự đan xen giữa quan sát cá nhân và suy tư về cuộc sống. Nguyễn Khải không chỉ miêu tả mà còn gửi gắm trong từng câu chữ những thông điệp đầy nhân văn. Những câu đối thoại giản dị nhưng giàu ý nghĩa như: "Đúng là tôi có phần phải chịu nó nhưng nó cũng có phần phải chịu tôi, mỗi bên chịu một nửa", hay "Trong cái nhà của tôi có một phòng dành cho vợ chồng anh. Của vợ anh tức là của anh. Cũng như mọi thứ của anh tức là của vợ anh", thể hiện rõ triết lý sống của nhân vật, đồng thời tạo nên sự chân thực, sinh động trong cách khắc họa tình cảm gia đình.

       Qua đó, đoạn trích "Nếp nhà" không chỉ ca ngợi vẻ đẹp của Hà Nội mà quan trọng hơn là tôn vinh giá trị gia đình, nhấn mạnh vai trò của sự hòa hợp, thấu hiểu giữa các thế hệ. Giữa một xã hội hiện đại đầy biến động, những nếp nhà như gia đình bà cụ chính là điểm tựa vững chắc cho mỗi con người. Qua đoạn trích, Nguyễn Khải không chỉ kể chuyện mà còn gửi đến bạn đọc một bài học sâu sắc: hạnh phúc gia đình không tự nhiên mà có, mà cần được vun đắp qua nhiều thế hệ, bởi chính những con người trong mái nhà ấy.