Trong dòng chảy hối hả của thời đại toàn cầu hóa, khi mà ranh giới giữa các nền văn hóa càng trở nên mờ nhạt, việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc không chỉ là trách nhiệm của các thế hệ đi trước mà còn là sứ mệnh thiêng liêng của thế hệ trẻ, đặc biệt là học sinh – những mầm non của đất nước. Trong kho tàng truyền thống phong phú của dân tộc ta, ẩn chứa những giá trị tinh túy, những bài học về nhân văn sâu sắc mà mỗi cá nhân cần được hun đúc từ thuở còn thơ. Sự giao thoa của những nét đẹp văn hóa xưa cũ và những giá trị hiện đại đã mở ra một hướng đi mới, nơi mà lòng yêu nước, truyền thống và sáng tạo hòa quyện thành một bản hòa ca tuyệt vời, giúp mỗi học sinh định hình được nhân cách và trách nhiệm của mình trong cuộc sống.

Yêu nước, bên cạnh những cảm xúc nồng nàn mãnh liệt còn là trách nhiệm được thể hiện qua việc học tập và trau dồi tri thức về lịch sử, văn hóa dân tộc. Đối với học sinh, việc tìm hiểu nguồn cội của dân tộc qua những bài học lịch sử, văn học, nghệ thuật truyền thống giúp các em hiểu rõ hơn về quá khứ hào hùng của dân tộc, từ đó tạo nên niềm tự hào và lòng tự trọng. Khi biết ơn và yêu quý cội nguồn, học sinh sẽ có động lực để bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc mình. Nhờ đó, mỗi hành động, mỗi suy nghĩ của các em sẽ trở thành một mảnh ghép góp phần giữ vững bản sắc dân tộc trước sức ép của những ảnh hưởng ngoại lai. Bên cạnh đó, giữ gìn truyền thống không có nghĩa là bảo thủ, mà là sự khéo léo trong việc kết hợp giữa di sản văn hóa và thời đại hiện đại. Trong bối cảnh xã hội ngày nay, khi công nghệ thông tin và truyền thông phát triển mạnh mẽ, thế hệ học sinh cần biết cách sử dụng các công cụ hiện đại để quảng bá và làm giàu thêm giá trị truyền thống. Ví dụ, thông qua các dự án nghiên cứu, hoạt động ngoại khóa, hoặc các lớp học kỹ năng truyền thống như ca trù, chèo, múa rối… Học sinh không chỉ học hỏi được những kiến thức quý báu mà còn thể hiện được khả năng sáng tạo trong việc làm mới các giá trị văn hóa. Đây chính là minh chứng rõ ràng cho tinh thần “sáng tạo mà không quên cội nguồn”.

Đồng thời, phát huy truyền thống văn hóa dân tộc còn đòi hỏi mỗi học sinh phải biết tôn trọng và học hỏi lẫn nhau trong một môi trường đa văn hóa. Thế hệ trẻ ngày nay có cơ hội tiếp xúc với nhiều nền văn hóa khác nhau qua các hoạt động giao lưu, trao đổi học tập. Tuy nhiên, trong quá trình đó, việc giữ gìn bản sắc dân tộc lại càng trở nên quan trọng. Các em cần được trang bị kiến thức, thái độ tự tin và lòng tự hào về di sản văn hóa của dân tộc. Nhờ đó, sự giao lưu văn hóa không chỉ làm phong phú thêm vốn sống tinh thần mà còn giúp các em trở thành những công dân toàn cầu, biết cách thể hiện và bảo vệ giá trị cốt lõi của dân tộc mình. Hơn nữa, vai trò của gia đình, nhà trường và xã hội cũng không thể thiếu trong công cuộc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Gia đình là nơi truyền dạy những giá trị truyền thống từ đời này sang đời khác, trong khi nhà trường cần thiết kế chương trình giảng dạy phù hợp, khuyến khích học sinh tìm hiểu và trải nghiệm văn hóa dân tộc qua các hoạt động ngoại khóa, tham quan di tích lịch sử, tham gia lễ hội truyền thống… Bên cạnh đó, các cơ quan, tổ chức văn hóa cần tạo ra các sân chơi, các chương trình truyền thông, và các dự án nghiên cứu để học sinh có thêm nhiều cơ hội tiếp cận, học hỏi và trải nghiệm nền văn hóa đa dạng của dân tộc.

 “Yêu nước, giữ gìn truyền thống và sáng tạo” chính là kim chỉ nam cho mỗi học sinh trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Khi lòng yêu nước được nuôi dưỡng từ những bài học về truyền thống, học sinh sẽ hiểu rõ hơn về giá trị cốt lõi của dân tộc, từ đó biết trân trọng và bảo vệ những giá trị ấy trước mọi thử thách của thời đại. Qua đó, mỗi thế hệ học sinh không chỉ góp phần làm giàu thêm bản sắc văn hóa của dân tộc mà còn là những nhân tố tích cực đưa đất nước tiến bước trên con đường hội nhập quốc tế, giữ vững bản sắc riêng biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa.