Phân tích bài thơ "Tiến sĩ giấy" của Nguyễn khuyến

Cũng cờ, cũng biển ,cũng cân đai

Cũng gọi ông nghè có kém ai.

Mảnh giấy làm nên thân giáp bảng

Nét son điểm rõ mặt Văn khôi

Tấm thân xiêm áo sao mà nhẹ?

Cái giá khoa danh ấy mới hời!

Ghế trẹo, lọng xanh ngồi bảnh choẹ

Nghĩ rằng đồ thật, hoá đồ chơi.

GIÚP EM VỚI Ạ.EM CẢM ƠN

→ Đáp án:

 Bài thơ “Tiến sĩ giấy” của Nguyễn Khuyến là một tác phẩm châm biếm sắc bén, nhằm phê phán hiện tượng “tiến sĩ giấy” – những người chỉ sở hữu danh hiệu, chứng chỉ mà thiếu đi bản lĩnh, năng lực và phẩm chất thực sự của một trí thức. Qua đó, tác giả đã gửi gắm một thông điệp cảnh tỉnh sâu sắc cho xã hội, khi mà quá nhiều người chỉ chú trọng đến hình thức bên ngoài mà bỏ quên giá trị cốt lõi của tri thức.
 Trước hết, “Tiến sĩ giấy” nêu bật vấn đề danh hiệu giả, vẻ bề ngoài phù phiếm. Trong xã hội phong kiến lúc bấy giờ, danh hiệu được xem là thước đo của phẩm giá và trí thức. Tuy nhiên, Nguyễn Khuyến đã phê phán hiện tượng này qua hình ảnh “mảnh giấy”, ám chỉ tờ bằng cấp – thứ chỉ mang giá trị hình thức, không thể hiện được trí tuệ hay đức độ của người sở hữu. Những câu thơ như “Mảnh giấy làm nên thân giáp bảng, Nét son điểm rõ mặt Văn khôi” cho thấy danh hiệu chỉ là những con số, những nét in trên giấy tờ mà không thể che đậy được sự “rỗng tuếch” bên trong.
 Ngôn từ trong bài thơ được tác giả sử dụng một cách tinh tế, sinh động và đầy ẩn dụ. Các hình ảnh như “tấm thân xiêm áo sao mà nhẹ? Cái giá khoa danh ấy mới hời!” không chỉ hàm ý sự thiếu trọng lượng của danh hiệu mà còn châm biếm mức độ “rẻ tiền”, dễ dàng đạt được của những người chỉ biết chạy theo danh hiệu. Cách dùng hình ảnh “ghế trẹo, lọng xanh ngồi bảnh choẹ” càng làm nổi bật sự đối lập giữa vẻ ngoài sang trọng và bản chất hư vô của danh hiệu đó, khiến người đọc không khỏi suy ngẫm về giá trị thực sự của tri thức.
 Về mặt nghệ thuật, Nguyễn Khuyến đã khéo léo sử dụng đối thơ đối điệu và lối diễn đạt dí dỏm để tạo nên một tác phẩm vừa hài hước vừa sắc sảo. Sự tinh tế trong cách chọn lựa từ ngữ và hình ảnh ẩn dụ đã giúp bài thơ trở nên dễ nhớ, dễ lan tỏa, đồng thời cũng mang tính phê phán xã hội sâu sắc. Qua đó, tác giả không chỉ dừng lại ở việc chỉ trích bề nổi của những danh hiệu “trống rỗng”, mà còn mở ra những vấn đề lớn hơn về giá trị nội tại của tri thức và sự cần thiết của việc rèn luyện phẩm chất con người.
 Thông điệp mà Nguyễn Khuyến muốn gửi gắm qua “Tiến sĩ giấy” là bài học về giá trị thực sự của trí thức. Danh hiệu, giấy tờ hay chứng chỉ chỉ là những hình thức bên ngoài, trong khi giá trị của con người nằm ở kiến thức, đức độ và khả năng ứng dụng trí tuệ vào cuộc sống. Lời cảnh tỉnh của tác giả vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay, khi mà xã hội vẫn có xu hướng đánh giá con người qua vẻ bề ngoài hay những “phần thưởng” của hệ thống giáo dục mà quên đi nội dung thực chất của việc học tập và rèn luyện bản thân.
 Tóm lại, bài thơ “Tiến sĩ giấy” của Nguyễn Khuyến không chỉ là tác phẩm châm biếm xuất sắc, mà còn là lời nhắc nhở về giá trị chân thực của tri thức và nhân cách con người. Qua những hình ảnh sinh động và lối diễn đạt dí dỏm, Nguyễn Khuyến đã thành công trong việc phê phán hiện tượng “đóng giả” trí thức, đồng thời gửi đến cho độc giả một thông điệp cảnh tỉnh về việc không nên mù quáng theo đuổi danh hiệu mà quên đi ý nghĩa sâu sắc của sự học hỏi và rèn luyện nội tâm. Đây là một di sản văn học quý giá, nhắc nhở chúng ta luôn trân trọng giá trị thực sự của kiến thức và nhân cách trong cuộc sống.

Cre: spacion2009.