lập dàn ý chi tiết phân tích văn bản " quà muộn" của Nguyên Hương

I. Mở bài

- Giới thiệu tác giả Nguyên Hương và truyện ngắn “Quà muộn”.

- Khái quát nội dung truyện: kể về hành trình trưởng thành trong cảm xúc của nhân vật “tôi” – từ hiểu lầm, ghen tị, vô tâm đến nhận ra tình mẫu tử sâu nặng khi mọi thứ đã trở thành quá muộn.

II. Thân bài

1. Hoàn cảnh gia đình và tâm lý ban đầu của nhân vật “tôi”

- Ba mẹ ly hôn, em gái sống với mẹ, “tôi” sống với ba.

- “Tôi” mang mặc cảm bị mẹ bỏ rơi, luôn cảm thấy mẹ thương em Thu hơn.

- Những cảm xúc tiêu cực khiến “tôi” dửng dưng, thờ ơ với em gái, khép lại trước tình yêu thương của mẹ.

2. Cuộc sống với dì ghẻ và sự thay đổi nhận thức

- Ba có vợ mới, “tôi” sống với một người dì ghẻ chỉ hơn mình vài tuổi.

- Ban đầu không hòa hợp, không tìm được tiếng nói chung.

- Khi dì sinh bé Bi, “tôi” dần thay đổi: chăm sóc bé, yêu thương bé như một người chị thực thụ.

- Thấy hình ảnh em Thu trong bé Bi, từ đó dần nhận ra sự vô tâm của mình trước đây với em gái.

3. Nỗi nhớ mẹ và khao khát được đoàn tụ

- “Tôi” bắt đầu nhớ mẹ và em đến cồn cào, nhớ cả những ký ức nhỏ như lúc giành đồ chơi.

- Lục tìm thư cũ, mong tìm địa chỉ của mẹ nhưng vô vọng.

- Địa danh “Nha Trang” trở thành nỗi ám ảnh, gợi lên sự chia ly và mất mát.

4. Cuộc hội ngộ bất ngờ và cảm động với mẹ

- Gặp mẹ đúng ngày đầu tiên nhập học đại học.

- Mẹ đứng đợi, tóc đã bạc, giọng khàn đi vì thời gian và đau khổ.

- Những hiểu lầm dần được hóa giải: mẹ không gửi thư vì không muốn làm phiền hạnh phúc mới của ba.

- “Tôi” òa khóc trong vòng tay mẹ, lần đầu thật sự cảm nhận tình mẫu tử thiêng liêng sau bao năm xa cách.

5. Cái chết của em Thu - bi kịch và sự day dứt

- Em Thu đã mất vì đút tay vào ổ điện khi còn quá nhỏ.

- “Tôi” thấy nhẹ nhõm mà đau đớn - một sự thanh thản tàn nhẫn.

- Lần đầu cảm nhận rõ nỗi đau và sự mất mát của mẹ - điều mà trước đây chưa từng thấu hiểu.

6. Gặp gỡ gia đình mới của mẹ - thử thách trong lòng

- Mẹ có chồng mới - một bác sĩ tâm thần, có thêm con trai nhỏ.

- “Tôi” khó chịu, không dễ chấp nhận như việc ba lấy vợ mới.

- Khi gặp em trai, “tôi” dần thấy gương mặt giống mẹ và ánh mắt giống cha dượng.

- Dù ngập ngừng nhưng “tôi” cũng bật ra lời “Chào bác” - biểu hiện sự mở lòng, dần chấp nhận.

7. Hình ảnh ngôi mộ em Thu - biểu tượng của tình yêu thương

- Ngôi mộ được xây với những viên đá hoa đầy màu sắc như một góc tuổi thơ.

- Ý nghĩa nhân văn sâu sắc: mong em Thu có được tuổi thơ trọn vẹn nơi thế giới bên kia.

- Cho thấy tấm lòng ấm áp của cha dượng, cũng như sự bao dung và cảm thông dần lớn lên trong nhân vật “tôi”.

III. Kết bài

- Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn “Quà muộn”.

- Tác phẩm mang đến bài học cảm động về tình cảm gia đình, sự bao dung, thấu hiểu và giá trị của yêu thương đúng lúc.

- Gợi nhắc người đọc trân trọng hiện tại, trân quý những người thân yêu khi còn có thể.