“Nhưng viết cách nào thì viết, truyện ngắn cũng như mọi thể tài văn học khác, là một phương tiện để nhà văn tiếp xúc với đời giá. Sau cùng văn là sự đối thoại giữa người đọc và người viết. Truyện ngắn phải mang đậm dấu ấn của tác giả, biểu hiện sự tồn tại của tác giả. Đầu tiên, trước hết là tấm lòng đằm thắm của anh, sau đó là bút pháp, giọng nói, nhịp điệu câu chuyện của anh, những “cái áo” “làn da” của tấm lòng tác giả. Nếu không có gì đó nói, làm sao anh nâng nổi ngôi bút của anh cho được (Nguyễn Thành Long).  Tạ Duy Anh đã khơi gợi những giá trị tình thương trên trang văn " Bến thời gian" để cảm nhận được hơi ấm cuộc đời.

Nhà văn Tạ Duy Anh, với lối viết giàu cảm xúc và tinh tế, đã mang đến cho người đọc những câu chuyện không chỉ chứa đựng giá trị nhân văn mà còn là những bài học sâu sắc về tình người.Tạ Duy Anh là một trong những cây bút nổi bật của nền văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới. Sinh năm 1959 tại Hà Tây (nay thuộc Hà Nội), ông từng trải qua nhiều vai trò trong cuộc sống như cán bộ giám sát hay trung sĩ bộ binh, từ đó tích lũy được những trải nghiệm phong phú để sáng tác nên các tác phẩm đậm chất hiện thực và đầy cảm xúc. Phong cách sáng tác của ông thường tập trung khai thác chiều sâu tâm lý nhân vật qua lăng kính nhân văn và tinh tế.

“Bến thời gian” được kể theo ngôi thứ nhất, qua điểm nhìn của nhân vật “tôi.” Với cốt truyện đơn tuyến, tác phẩm tập trung vào mối quan hệ giữa nhân vật “tôi,” bà Hảo và Hoa – những con người gắn bó chặt chẽ từ thuở ấu thơ. Câu chuyện xoay quanh ký ức tuổi thơ của nhân vật “tôi” và cô bạn Hoa, được lớn lên dưới sự chăm sóc yêu thương của bà Hảo. Dù là một người phụ nữ mù, bà Hảo vẫn luôn dành tình yêu thương vô điều kiện cho hai đứa trẻ như thể chúng là báu vật của bà. Thời gian trôi qua, “tôi” và Hoa dần rời xa làng quê và lãng quên đi hình bóng bà Hảo giữa guồng quay bận rộn của cuộc sống. Nhưng sau những vấp ngã của cuộc đời, nhân vật “tôi” tìm về quê hương và nhận ra tình cảm chân thành, cũng như giá trị sâu sắc mà bà Hảo đã gieo vào tuổi thơ mình.  Truyện ngắn “Bến thời gian” là một tác phẩm tiêu biểu của ông, nơi nhân vật bà Hảo trở thành biểu tượng của sự yêu thương vô bờ bến và những giá trị tinh thần không thể bị thời gian và cuộc sống xô bồ làm phai nhạt. 

Tác phẩm đặt ra chủ đề về tình yêu thương và sự hy sinh vô điều kiện, nhấn mạnh giá trị của tình thân và sự gắn bó với những giá trị tinh thần qua thời gian. Đây không chỉ là một câu chuyện về kỷ niệm mà còn là bài học sâu sắc về việc trân trọng những mối quan hệ gia đình trong cuộc sống hiện đại đầy xô bồ.  Tác phẩm ca ngợi tình yêu thương và sự hy sinh vô điều kiện, đồng thời nhấn mạnh giá trị của tình thân trong việc gắn kết các thế hệ qua thời gian.

 “Nhà văn sáng tạo nhân vật để gửi gắm tư tưởng, tình cảm và quan niệm của mình về cuộc đời”. Nhân vật bà Hảo là trung tâm của tác phẩm, được xây dựng như một biểu tượng của tình thương vô điều kiện và sự bền bỉ. Dù mất đi khả năng nhìn từ khi còn trẻ, bà vẫn giữ được tinh thần lạc quan và một trái tim tràn đầy yêu thương. Là người chăm sóc cho “tôi” và Hoa, bà luôn quan tâm, dạy dỗ, bảo vệ hai đứa trẻ bằng tất cả sự hy sinh thầm lặng của mình. Những lời nói của bà, như “lớn lên khắc biết,” không chỉ là lời khuyên mà còn là bài học sâu sắc về sự trưởng thành và nhận thức giá trị trong cuộc sống. Sự chờ đợi kiên nhẫn của bà mỗi khi “tôi” và Hoa trở về làng đã thể hiện trọn vẹn sự hy sinh âm thầm và lòng yêu thương vô bờ bến.

Bên cạnh đó, nhân vật “tôi” và Hoa cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm nổi bật chủ đề của truyện. Nhân vật “tôi” đại diện cho lớp trẻ trong xã hội hiện đại, dễ dàng bị cuốn vào vòng xoáy cuộc sống mà quên đi nguồn cội và tình cảm chân thành. Hành trình trở về quê hương sau những vấp ngã chính là hành trình tìm lại giá trị của quá khứ và ý nghĩa của tình thân. Trong khi đó, Hoa, dù được miêu tả ít hơn, vẫn là một phần không thể thiếu trong mối gắn bó tình cảm với bà Hảo, tượng trưng cho những kỷ niệm tuổi thơ không thể nào quên.

“Bến thời gian” mang nhiều nét đặc sắc. Cốt truyện đơn giản, không nhiều kịch tính, nhưng lại có sức mạnh cảm xúc lớn lao. Tác phẩm sử dụng ngôi kể thứ nhất, giúp người đọc dễ dàng đồng cảm và thấu hiểu tâm tư, tình cảm của nhân vật “tôi.” Tình huống truyện được xây dựng nhẹ nhàng nhưng đầy ý nghĩa, với điểm nhấn là sự trở về của “tôi” sau những biến cố, qua đó phản ánh sự thay đổi của con người và thời gian. Ngôn ngữ trong truyện giàu cảm xúc, tinh tế và mang tính biểu cảm cao, khơi gợi lòng đồng cảm sâu sắc từ phía người đọc.

“Tôi thường hình dung thể loại truyện ngắn như mặt cắt giữa một thân cây cổ thụ : Chỉ liếc qua những đường vân trên cái khoanh gỗ tròn tròn kia, dù sau trăm năm vẫn thấy cả cuộc đời của thảo mộc”. Truyện ngắn “Bến thời gian” không chỉ là một câu chuyện đẹp về tình cảm gia đình mà còn là bài học ý nghĩa về việc trân trọng những giá trị chân thành trong cuộc sống. Qua hình ảnh bà Hảo, tác giả nhắc nhở người đọc rằng tình thân là điều không bao giờ phai nhạt, dù thời gian có trôi qua hay cuộc sống có thay đổi.

Có thể nói,“Bến thời gian” của Tạ Duy Anh là một tác phẩm đầy giá trị nhân văn, mang đến những bài học sâu sắc về tình thương yêu và lòng hy sinh thầm lặng. Câu chuyện gợi nhắc mỗi chúng ta rằng, hãy luôn trân trọng và gìn giữ những mối quan hệ gia đình, bởi đó là nơi chứa đựng những giá trị tinh thần không gì có thể thay thế. Tác phẩm không chỉ sống mãi trong lòng người đọc mà còn là lời nhắc nhở nhẹ nhàng nhưng sâu sắc về trách nhiệm đối với những người thân yêu.