Trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là trong thời đại xã hội hiện đại ngày nay, chúng ta không khó để bắt gặp những tình huống mà mỗi cá nhân, đặc biệt là các bạn trẻ, thường xuyên có xu hướng đổ lỗi cho hoàn cảnh, cho người khác hoặc cho bất kỳ yếu tố bên ngoài nào khi gặp phải khó khăn hay mắc lỗi. Các câu nói như “Tại mẹ nên con mới thế”, “Tại bạn ấy cứ đuổi nên con mới ngã”, “Tại trời mưa/tắc đường/hỏng xe… nên em đi học muộn”, “Tại công việc áp lực nên tôi bỏ việc”... là minh chứng rõ ràng cho hiện tượng đổ lỗi, né tránh trách nhiệm mà không ít người, đặc biệt là các bạn trẻ, thường xuyên mắc phải. Hiện tượng đổ lỗi là một thói quen tiêu cực, khiến cho người ta không nhìn nhận thấu đáo vấn đề và không dám đối mặt với trách nhiệm của mình. Thay vì tự trách mình và tìm cách sửa chữa, họ tìm kiếm lý do để biện minh, đổ lỗi cho người khác hoặc hoàn cảnh bên ngoài. Ví dụ như trong câu nói "Tại mẹ nên con mới thế", người trẻ không nhận thức được rằng hành động của mình chính là sự phản ánh của bản thân, mà chỉ trích mẹ là nguyên nhân gây ra vấn đề. Tương tự, khi một học sinh đến lớp muộn vì tắc đường, thay vì nhận ra rằng mình có thể xuất phát sớm hơn, họ lại đổ lỗi cho thời tiết hay tình trạng giao thông. Đây là cách thức né tránh trách nhiệm của bản thân, không muốn đối diện với sự thật rằng chính mình có thể chủ động hơn trong việc sắp xếp thời gian. Sự đổ lỗi này có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Đôi khi, nó xuất phát từ việc thiếu sự tự nhận thức, khi mà một số người trẻ không ý thức được rằng mỗi hành động, quyết định của mình sẽ tạo ra hệ quả. Trong xã hội hiện đại, khi mà mọi thứ đều được chuẩn hóa, kiểm soát chặt chẽ, các bạn trẻ có xu hướng sống phụ thuộc vào môi trường và hoàn cảnh xung quanh. Họ dễ dàng chịu tác động từ ngoại cảnh mà không dám tự chịu trách nhiệm về những sai lầm của mình. Một nguyên nhân khác có thể là do thiếu sự tự tin, sợ phải đối diện với thất bại và trách nhiệm. Thay vì nhìn nhận vấn đề một cách khách quan, họ chọn cách đổ lỗi để tránh cảm giác thiếu sót hay xấu hổ. Tuy nhiên, việc đổ lỗi hay né tránh trách nhiệm không chỉ làm cho con người không thể trưởng thành mà còn dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng trong việc phát triển bản thân và trong mối quan hệ với người khác. Khi chúng ta luôn đổ lỗi cho ngoại cảnh, chúng ta sẽ không bao giờ học được cách đối diện với vấn đề và khắc phục chúng. Chúng ta cũng không thể nhận ra điểm yếu của bản thân để từ đó thay đổi và tiến bộ. Hơn nữa, việc đổ lỗi cho người khác hay hoàn cảnh cũng khiến cho những người xung quanh cảm thấy bất mãn và không thể tin tưởng vào chúng ta. Để giải quyết vấn đề này, các bạn trẻ cần phải học cách nhận trách nhiệm về mình, biết đối diện với những sai lầm và học hỏi từ chúng. Việc nhận lỗi không chỉ giúp chúng ta trưởng thành hơn mà còn tạo ra một môi trường sống lành mạnh, nơi mỗi người có thể tự chịu trách nhiệm và tìm cách cải thiện bản thân. Thay vì đổ lỗi cho hoàn cảnh, chúng ta cần tìm ra nguyên nhân của vấn đề và tìm cách giải quyết nó, biết rằng mỗi thử thách đều là cơ hội để chúng ta phát triển. Tóm lại, hiện tượng đổ lỗi, né tránh trách nhiệm không phải là điều hiếm gặp trong xã hội hiện nay, đặc biệt là đối với các bạn trẻ. Tuy nhiên, để có thể trưởng thành và thành công trong cuộc sống, mỗi người cần phải học cách nhận thức đúng đắn về hành động của mình, đối mặt với khó khăn và không đổ lỗi cho người khác hay hoàn cảnh. Chỉ khi chúng ta biết chịu trách nhiệm, chúng ta mới có thể thay đổi và phát triển.