Đoạn thơ trong bài "Chim ngói" của Ngô Văn Phú không chỉ đơn thuần miêu tả hình ảnh đàn chim ngói mùa thu mà còn chứa đựng những ẩn dụ, biểu tượng sâu sắc về thiên nhiên, lao động và sự gắn bó với đất đai. Bằng những hình ảnh tinh tế và gần gũi, tác giả đã khắc họa được vẻ đẹp của đàn chim ngói trong sự hòa hợp với thiên nhiên và cuộc sống lao động của con người. Đoạn thơ mở đầu với câu "Không hiểu từ đâu / Cứ mùa thu," tạo ra một sự xuất hiện bất ngờ, đầy huyền bí của đàn chim ngói. Cảm giác mơ hồ "không hiểu từ đâu" làm cho sự xuất hiện của đàn chim ngói không phải là điều hiển nhiên, mà là một điều kỳ diệu, như thể chúng đến từ một thế giới khác, từ không gian bao la của bầu trời. Mùa thu được chọn làm thời điểm xuất hiện của đàn chim, bởi mùa thu là mùa của sự chín muồi, của sự chuyển mình giữa các mùa, mùa của sự kết thúc nhưng cũng là mùa của sự bắt đầu. Đây là một thời điểm đặc biệt, khi đất đai trở nên mỡ màng, cây cối trĩu quả, cũng là lúc đàn chim ngói tìm về, mang theo những hạt giống và hy vọng cho mùa màng mới. Hình ảnh đàn chim ngói bay về khắp cánh đồng "siêng năng nhặt đỗ" mang lại một sự liên tưởng về sự chăm chỉ, cần mẫn của chúng. Chim ngói không phải là những sinh vật hoang dã lơ lửng trên bầu trời mà là những "công nhân" siêng năng, tỉ mỉ trong công việc, giống như những người lao động ngoài đồng ruộng. Cùng với hình ảnh này, tác giả sử dụng những chi tiết đặc sắc để mô tả chim ngói: "Mặc áo màu nâu, / đeo cườm ở cổ, / chân đất hồng hồng, / như nung qua lửa." Những chi tiết này làm nổi bật vẻ ngoài của chim ngói, qua đó thể hiện sự kiên cường, mạnh mẽ. "Áo màu nâu" là màu của đất đai, của sự gắn bó với thiên nhiên, thể hiện sự gần gũi, hòa hợp với môi trường sống. Còn "cườm ở cổ" là chi tiết giúp làm nổi bật vẻ đẹp của chim ngói, là điểm nhấn, là biểu tượng cho sự duyên dáng, tinh tế mà thiên nhiên ban tặng cho loài vật này. Hình ảnh "chân đất hồng hồng, / như nung qua lửa" tạo ra một hình ảnh rất sinh động, gợi cảm giác về sức sống mãnh liệt và sự dẻo dai của chim ngói. Đôi chân "hồng hồng" như được nung qua lửa có thể hiểu là sự rắn rỏi, bền bỉ sau những ngày tháng vất vả. Hình ảnh này có thể được đọc như một sự liên tưởng đến những con người lao động, những người phải vượt qua gian khó, chịu đựng thử thách để đạt được thành quả. Cách miêu tả đôi chân chim ngói như "nung qua lửa" cũng có thể hiểu là biểu tượng của sức mạnh và sự kiên cường trong lao động. Những hình ảnh này không chỉ làm nổi bật đặc điểm của loài chim mà còn là sự liên tưởng tới những người nông dân chân chất, siêng năng, cần mẫn trong công việc. Tất cả những chi tiết miêu tả trên không chỉ làm nổi bật vẻ đẹp ngoại hình của chim ngói mà còn thể hiện những phẩm chất cao quý của loài chim này, từ đó gợi lên những suy nghĩ về sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người. Chim ngói không chỉ là sinh vật hoang dã tự do, mà chúng còn gắn bó mật thiết với đời sống con người, đặc biệt là trong những công việc đồng áng. Mùa thu, thời gian chim ngói quay về, cũng là mùa của mùa màng bội thu, của sức lao động và thành quả của con người. Qua bài thơ, tác giả không chỉ ca ngợi vẻ đẹp của đàn chim ngói mà còn làm nổi bật sự cần cù, chăm chỉ trong lao động của con người. Những đàn chim ngói không chỉ là loài vật, mà chúng còn mang đến những thông điệp về sự sống, niềm hy vọng và công sức lao động. Với những chi tiết đầy ẩn dụ, "Chim ngói" của Ngô Văn Phú không chỉ dừng lại ở việc miêu tả một loài chim mùa thu mà còn là một lời nhắc nhở về những giá trị của lao động, của sự cần mẫn và hy sinh trong cuộc sống. Bài thơ khép lại không chỉ là một bức tranh thiên nhiên đẹp đẽ mà còn là một lời khẳng định về sự gắn bó mật thiết giữa con người và thiên nhiên. Đó là sự hợp tác không lời giữa con người và thiên nhiên để tạo ra những mùa màng tươi tốt, là sự phát triển bền vững của đời sống qua mỗi mùa thu, mỗi mùa vụ. Từ những hình ảnh của chim ngói, tác giả đã truyền tải một thông điệp sâu sắc về sự cần cù, chăm chỉ và vẻ đẹp của sự lao động trong mối liên hệ hài hòa với thiên nhiên.