I. Mở bài

• Giới thiệu tác giả Hồ Xuân Hương – nhà thơ nổi tiếng với những sáng tác thể hiện thân phận và tâm tư của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
• Giới thiệu bài thơ "Chiếc bách buồn" và tâm trạng người phụ nữ được khắc họa qua hình ảnh con thuyền lênh đênh, trôi dạt.

II. Thân bài

1. Tâm trạng buồn bã và cô đơn

• Câu 1-2:
  • "Chiếc bách buồn vì phận nổi nênh,
    Giữa dòng ngán nỗi lênh đênh"
  • Hình ảnh "chiếc bách" (con thuyền nhỏ) tượng trưng cho thân phận người phụ nữ.
  • Từ "buồn", "nổi nênh", "lênh đênh" gợi sự trôi dạt, không bến đỗ, lạc lõng trong dòng đời.
  • Tâm trạng cô đơn, chán chường khi phải đối mặt với sự bất định của số phận.

2. Nỗi đau về cuộc đời đầy sóng gió

• Câu 3-4:
  • "Lưng khoang tình nghĩa dường lai láng,
    Nửa mạn phong ba luống bập bềnh."
  • Mâu thuẫn giữa "tình nghĩa lai láng" (mong ước tình yêu, hạnh phúc) và thực tế "phong ba bập bềnh" (sóng gió, khó khăn).
  • Nỗi đau khi tình yêu và hạnh phúc không trọn vẹn, cuộc đời liên tục gặp trắc trở.

3. Tâm trạng cam chịu nhưng không nguôi xót xa

• Câu 5-6:
  • "Cầm lái mặc ai lăm kẻ rắp,
    Dong lèo thây kệ kẻ xuôi ghềnh."
  • Sự buông xuôi, mặc cho số phận ("mặc ai", "thây kệ"), thể hiện tâm trạng bất lực trước những bất công.
  • Gợi lên thái độ chua xót của người phụ nữ khi ý thức được sự yếu thế của mình trong xã hội.

4. Niềm đau triền miên và khát vọng hạnh phúc

• Câu 7-8:
  • "Ấy ai thăm ván cam lòng vậy,
    Ngán nỗi ôm đàn những tập tành."
  • Hình ảnh "thăm ván", "ôm đàn" nói lên sự lẻ loi, khát khao được yêu thương nhưng chỉ nhận về nỗi thất vọng.
  • Tâm trạng vừa cam chịu, vừa nuôi một khát vọng mong manh về hạnh phúc.

III. Kết bài

• Khái quát tâm trạng người phụ nữ trong bài thơ: buồn bã, cô đơn, đau đớn nhưng vẫn khát khao hạnh phúc.
• Nêu giá trị nhân văn: Hồ Xuân Hương đã thể hiện tiếng nói cảm thông sâu sắc với số phận người phụ nữ, đồng thời phê phán xã hội phong kiến bất công.