HƠI ẤM Ổ RƠM

(Nguyễn Duy)

(1) Tôi gõ cửa ngôi nhà tranh nhỏ bé ven đồng chiêm

Bà mẹ đón tôi trong gió đêm

"Nhà mẹ hẹp, nhưng còn mê chỗ ngủ"

Mẹ chỉ phàn nàn chiếu chăn chả đủ

Rồi mẹ ôm rơm lót ổ tôi nằm.

(2) Rơm vàng bọc tôi như kén bọc tằm,

Tôi thao thức trong hương mật ong của ruộng,

Trong hơi ấm hơn nhiều chăn đệm

Của những cọng rơm xơ xác, gầy gò.

(3) Hạt gạo nuôi tất thảy chúng ta no,

Riêng cái ấm nồng nàn như lửa

Cái dịu ngọt lên hương của lúa

Đâu dễ chia cho tất cả mọi người.

(In trong tập Cát trắng, Nxb. Quân đội Nhân dân, 1973)

Thực hiện các yêu cầu/trả lời câu hỏi từ câu 1 đến câu 5:

Câu 1. Xác định thể thơ của văn bản trên.

Câu 2. Chỉ ra những từ ngữ, hình ảnh miêu tả ngôi nhà của người mẹ trong khổ (1) của bài thơ.

Câu 3. Phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ so sánh trong hai dòng thơ sau:

Hạt gạo nuôi tất thảy chúng ta no,

Riêng cái ấm nồng nàn như lửa

Câu 4. Nhận xét tình cảm của tác giả thể hiện qua dòng thơ: Tôi thao thức trong hương mật ong của ruộng.

Câu 5. Anh/chị có đồng tình hay không với quan điểm của tác giả qua khổ thơ (3) của bài thơ và lí giải?

Câu 1. 

Thể thơ: Tự do

Câu 2. 

Từ ngữ, hình ảnh miêu tả ngôi nhà của người mẹ trong khổ 1: ngôi nhà tranh nhỏ bé ven đồng chiêm, nhà mẹ hẹp nhưng con mê chỗ ngủ, chiếu chăn chả đủ, rơm lót ổ. 

Câu 3. 

Biện pháp tu từ so sánh trong 2 dòng thơ trên được thể hiện qua hình ảnh "riêng cái ấm nồng nàn như lửa" đã làm nổi bật sự ấm áp, gần gũi mà cái ấm mang lại, so sánh với lửa để hiện sức mạnh và sự cần thiết của tình yêu thương, sự chăm sóc trong đời sống. Điều này tạo ta sự tương phản giữa cái vật chất (gạo) và cái tinh thần (ấm áp, yêu thương). 

Câu 4. 

Dòng thơ "Tôi thao thức trong hương mật ong của ruộng" thể hiện tình cảm sâu sắc của tác giả đối với thiên nhiên và sự gắn bó với quê hương. Hương mật ong là một hương thơm ngọt ngào, tự nhiên, gợi lên cảm giác yên bình, hạnh phúc. "Thao thức" thể hiện sự nhung nhớ, da diết và cảm giác không thể quên được những gì gắn bó với quá khứ, những kỷ niệm đẹp trong cuộc sống nông thôn, nơi có hương lúa, hương mật ong và tình yêu thương của mẹ.

Câu 5. 

Tôi hoàn toàn đồng tình với quan điểm của tác giá qua khổ thơ (3) trong bào thơ. Tác giả khẳng định rằng "Hạt gạo nuôi tất thảy chúng ta no" và "Riêng cái ấm nồng nàn như lửa" - những điều giản dị nhưng lại chứa đựng tình cảm thiêng liêng, sâu sắc. Hạt gạo không chỉ là thức ăn, mà còn là biểu tượng của sự hy sinh, vất vả của những người mẹ, những người lao động. Cái ấm nồng nàn, dù là vật chất đơn giản, nhưng lại chứa đựng tình yêu thương, sự chăm sóc mà không phải ai cũng có thể dễ dàng cảm nhận và chia sẻ. Đó là những giá trị nhân văn sâu sắc, không dễ dàng có được trong cuộc sống hiện đại, nơi nhiều người có thể quên đi giá trị của những thứ bình dị nhưng lại có sức mạnh lớn lao trong việc kết nối con người với nhau.