Lược phần đầu: Bớt và Nở đều là con gái của bà Ngải nhưng lại nhận sự phân biệt đối xử yêu – ghét trái ngược từ mẹ đến mức Bớt từng phải ấm ức khóc ầm ĩ: “Bu đừng có con yêu con ghét! Được, đã thế xem sau này bu già, một mình cái Nở có nuôi bu không, hay lúc ấy lại phải gọi đến tôi?”. Sau này, hai cô con gái đi lấy chồng, bà vẫn đối xử kiểu phân biệt, có gì cũng bù trì cho Nở, tiền nong gửi cả Nở nhưng rồi lại bị chính Nở dáo dở lấy hết tiền gom góp dành dụm của bà. Bà giận, khóa cửa, xuống cuối làng ở với mẹ con Bớt.

[…] Thấy mẹ đem quần áo, nồi niêu đến ở chung, Bớt rất mừng. Nhưng chị cố gặng mẹ cho hết lẽ:

- Bu nghĩ kỹ đi. Chẳng có sau này lại phiền bu ra, như chị Nở thì con không muốn...

Nghe con nhắc thế thì bà cụ lại ngượng. Bà cụ gượng cười:

- Mày khác, nó khác. Với có gì mà phải nghĩ hở con? Ðây này, bu cứ tính thế này: bao giờ đánh xong thằng Mỹ; bố con Hiên với cậu Tấn nó về, lúc bấy giờ ở đâu rồi hãy hay. Còn bây giờ thì bu cứ ở đây với mẹ con mày, chứ bu ở trên ấy một mình vong vóng cũng buồn, mà mẹ con mày dưới này thì lại bấn quá. Mày thì đã lắm thứ công tác. Lại còn lo làm lấy điểm lấy thóc nuôi con...

Từ ngày có bà đến ở chung, Bớt như người được cất đi một nửa gánh nặng trên vai. Giờ Bớt chỉ còn lo công tác với ra đồng làm, giá có phải đi họp hay đi học dăm, bảy ngày liền như lớp học chống sâu bệnh cho lúa vừa rồi, là Bớt có thể yên trí đùm gạo đi được, không phải như cái đận ngày xưa vừa họp đấy, mà bụng thì nôn lên với mấy đứa con còn vất vạ ra ở nhà, gửi liều cho hàng xóm. Mấy đứa trẻ được bà trông, chỉ vài tháng đã lớn, béo ra trông thấy. […]

[…] Bớt kéo con vào lòng, vạch tóc con ra, và chỉ vào cái sẹo to bằng cái trôn bát ở gần đỉnh đầu, vô tình kể với bà:

- Còn bố nó ở nhà, bố nó thương con này nhất, bố nó cứ bảo: Tội! Con gái xấu xí.

Bà cụ thở dài, và buột ra cái điều mà bà vẫn lấy làm ân hận:

- Ừ, đáng ra thì thế, con nào chả là con. Có mẹ cổ nhân cổ sơ, ngày xưa mẹ mới dọa ra thế chứ!

Bớt vội buông bé Hiên, ôm lấy vai mẹ:

- Ô hay! Con có nói gì đâu, sao bu cứ nghĩ ngợi thế nhỉ?

(Vũ Thị Thường, Tuyển tập truyện ngắn Việt Nam 1945 – 2005, NXB Công an Nhân dân, 2005, tr. 20 – 23)

Thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5:

Câu 1 (0.5 điểm): Xác định ngôi kể được sử dụng trong văn bản trên.

Câu 2 (0.5 điểm): Chỉ ra một số chi tiết về cách ứng xử của nhân vật Bớt trong văn bản cho thấy chị không giận mẹ dù trước đó từng bị mẹ phân biệt đối xử?

Câu 3 (1.0 điểm): Xác định lời dẫn trực tiếp trong đoạn sau và chuyển lời dẫn trực tiếp đó thành lời dẫn gián tiếp:

Bớt kéo con vào lòng, vạch tóc con ra, và chỉ vào cái sẹo to bằng cái trôn bát ở gần đỉnh đầu, vô tình kể với bà:

- Còn bố nó ở nhà, bố nó thương con này nhất, bố nó cứ bảo: Tội! Con gái xấu xí.

Câu 4 (1.0 điểm): Hành động ôm lấy vai mẹ và câu nói của chị Bớt: Ô hay! Con có nói gì đâu, sao bu cứ nghĩ ngợi như thế nhỉ? có ý nghĩa gì?

Câu 5 (1.0 điểm): Qua văn bản, hãy nêu một thông điệp có ý nghĩa nhất đối với em và lí giải tại sao?