Xuân Quỳnh là một nhà thơ, nhà văn nổi tiếng. Thơ của bà thì gần gũi, trữ tình mà sâu sắc. Các truyện ngắn của bà cũng đầy ý nghĩa. Có thể nói bà là nhà văn nổi tiếng và tài năng hiếm có của nền văn học hiện  đại. Thế nhưng bà lại có một quá khứ đầy vất vả. Chính điều này đã ảnh hưởng rất lớn đến các tác phẩm của bà. Các tác phẩm đều là những mẩu chuyện thuở thơ ấu của bà, những kỉ niệm và bao tình cảm chất chứa. Bà mồ côi mẹ từ nhỏ, sống trong gia đình không trọn vẹn khi bố tái hôn, tuổi thơ của Xuân Quỳnh chìm trong nỗi buồn. May mắn thay, bà vẫn có người bà luôn bên cạnh, yêu thương và che chở. Chính tình yêu thương ấy đã trở thành nguồn cảm hứng để Xuân Quỳnh viết nên truyện ngắn “Bà tôi”.

      Câu chuyện kể về người bà của nhân vật tôi. Đó là bà nội, bà lên sống với người con trai là bố của “tôi” ở thành phố. Bà vô cùng yêu thương “tôi” nhưng vì bà đã già rồi, đã lẩm cẩm mà bố mẹ của “tôi” nghĩ rằng bà gây ra biết bao phiền phức. Tủi thân bà bỏ nhà về quê bán bỏng. Tuy vậy nhưng chẳng lúc nào bà quên người cháu của bà. Khi “tôi” biết được bà đã già mà vẫn còn phải vất vả kiếm sống đã òa khóc nức nở và khi ấy người bố mới nhận ra lỗi lầm của mình mà đón bà trở về.

     "Bà tôi", một nhan đề ngắn gọn mà lại đặc biệt. "Bà tôi" không chỉ đơn giản là cách gọi mà còn chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc về tình cảm gia đình, sự hi sinh, lòng biết ơn và trách nhiệm của con cháu.Không chỉ là cách gọi thân mật mà còn thể hiện sự tôn kính, lòng biết ơn của nhân vật tôi đối với người bà. Bà là người đã hi sinh cả cuộc đời vì con cháu, luôn dành những gì tốt đẹp nhất cho gia đình. Nhan đề này như một lời tri ân sâu sắc dành cho bà.Nhan đề còn khắc họa hình ảnh người bà như một biểu tượng của sự hi sinh thầm lặng. Bà là người phụ nữ cả đời vất vả, chịu thương chịu khó, luôn đặt hạnh phúc của con cháu lên trên bản thân mình. Những người bà,người mẹ chính là đại diện cho những người phụ nữ Việt Nam truyền thống, giàu lòng yêu thương và đức hi sinh. Và cũng chính nhan đề đã hé mở phần nào những gì mà nhà văn muốn kể cho chúng ta. Cuộc đời của bà.

       Chẳng còn cái thời cơm không đủ ăn, áo chẳng đủ mặc nữa nhưng bà vẫn rất cần kiệm. Bà tiết kiệm, nhường nhịn để con cháu có thể được ăn nhiều hơn, ăn no hơn. Còn bà, bà già rồi “Bà sống được ngày nào hay ngày ấy. Người già như ngọn đèn trước gió, không biết tắt lúc nào”. Bà ơi! Sao bà vất vả đến vậy. Khi trẻ thì bà vì con, lúc già vì cháu, cả cuộc đời bà biết sống cho mình lúc nào. Đức hi sinh của bà biết núi nào sánh bằng, sông nào đo được. Bà phần những gì ngon nhất cho con, cho cháu còn mình chỉ nước dưa, quả cà qua bữa. Đến giấc ngủ bà cũng nhường nhịn để cháu được say giấc tròn. Cuộc đời bà sao khổ quá, bà chẳng khi nào được nghỉ ngơi, được sống cho mình. Bà luôn thương con, thương cháu, một lòng vì con cháu. Bởi niềm vui duy nhất của bà là con cháu mà được hạnh phúc, còn bà thì sao cũng được. Bà đã già rồi vẫn lo lắng cho con cháu, phụ lo việc nhà, cái gì ngon cũng cho con cho cháu. Bà thương cháu lắm, bà chơi cùng cháu, trò chuyện với cháu, cho cháu những gì tốt nhất. Bà nuôi dưỡng tâm hồn cháu bằng những vẻ đẹp của văn chương “truyện Kiều, truyện Nhị Độ Mai… những truyện vần, bà thường thuộc từ đầu đến cuối”. Bà muốn cháu lớn lên khỏe mạnh nhưng tâm hồn cũng ấm áp và giàu lòng thương cảm nữa. Lòng của bà, tình yêu của bà thật rộng lớn và cao cả. Người phụ nữa cả cuộc đời sống vì người khác.

     Tác phẩm được kể theo ngôi thứ nhất, nhân vật tôi-đứa cháu Xuân Quỳnh kể chuyện, giúp cho câu chuyện trở nên chân thực, gần gũi và giàu cảm xúc. Chính tác giả đã kể lại câu chuyện về bà với những cung bậc cảm xúc chân thực nhất. Tình yêu tha thiết, sự nhớ nhung, xót xa đến sự bùng nổ cảm xúc khi biết ba phải dãi nắng dầm sương ngoài kia khiến cho người đọc như trở tthanh chính người cháu mà thương mà xót bà.Từ đó người đọc dễ dàng đồng cảm với những suy nghĩ, tình cảm của nhân vật, từ đó thấu hiểu sâu sắc hơn về tình yêu thương và sự hi sinh của người bà.Cùng với đó là giọng văn trữ tình, nhẹ nhà tạo sự đồng cảm, giúp người đọc dễ dàng hòa nhập vào thế giới nội tâm của nhân vật, cảm nhận được tình yêu thương và nỗi đau mà nhân vật trải qua. Bà được khắc họa qua những chi tiết chân thực và giàu ý nghĩa. Từ việc bà kể chuyện về quá khứ, sự tiết kiệm, nhường nhịn cho con cháu, đến việc bà bán bỏng để tự kiếm sống, tất cả đều làm nổi bật hình ảnh một người phụ nữ giàu đức hi sinh, yêu thương gia đình hết mực. Đây cũng chính là hình ảnh người bà trong mắt mỗi người cháu Việt Nam, người bà tần tảo vì chồng,vì con,vì cháu, tận tụy cả đời vì gia đình.Ngôn ngữ trong truyện rất giản dị, gần gũi với đời sống, phù hợp với cách kể chuyện của một đứa trẻ. Điều này giúp câu chuyện trở nên chân thực và dễ đi vào lòng người. Tất cả những yếu tố trên đã giúp tạo nên một câu chuyện chân thực và đầy cảm xúc. 

       " Bà tôi” không chỉ là câu chuyện về tình bà cháu mà còn là lời nhắc nhở về đạo làm con, làm cháu. Qua tác phẩm, Xuân Quỳnh muốn gửi gắm thông điệp về lòng biết ơn, sự trân trọng những người đã hi sinh cả cuộc đời vì ta. Hình ảnh người bà trong truyện khiến độc giả không khỏi xúc động, đồng thời cũng thức tỉnh mỗi người về cách đối xử với những người thân yêu trong gia đình. Hãy yêu thương và trân trọng họ khi còn có thể, bởi cuộc đời này ngắn ngủi, và những người như bà – những người cả đời sống vì người khác – xứng đáng nhận được sự quan tâm và yêu thương trọn vẹn.