Đoạn thơ đã khắc họa tình yêu quê hương sâu nặng của nhân vật trữ tình gắn với những kỷ niệm tuổi thơ và những năm tháng chiến tranh gian khổ.  Tình cảm ấy được thể hiện rõ nét qua hình ảnh "hạt cát sạn hàm răng" khi mẹ ru con giữa trưa hè ngột ngạt.  Hạt cát nhỏ bé, bình dị ấy trở thành biểu tượng của quê hương khắc sâu vào ký ức tuổi thơ.  Không chỉ là nơi chôn rau cắt rốn, quê hương còn là nơi chở che, bảo vệ người lính trong những năm tháng chiến tranh. Cát trở thành công sự, là nơi máu xương đồng đội và của chính tác giả đã đổ xuống.  Dù bom đạn, gió Lào khắc nghiệt, quê hương vẫn là nơi "có cát chở che", là nơi tác giả "trồng cây",  dù "chưa đủ bóng che" nhưng vẫn kiên cường bám trụ.  Tuy nhiên,  quê hương trong ký ức vẫn hiện về với "củ khoai cánh đồng màu mỡ", "trái mãng cầu rám vỏ" - những hình ảnh tươi đẹp, trù phú đối lập với hiện thực bom đạn, cát nóng bỏng rát.  Qua đó, ta thấy được tình yêu quê hương tha thiết,  vừa gắn với kỷ niệm êm đềm, vừa mang theo nỗi đau mất mát của chiến tranh nhưng vẫn tràn đầy hy vọng vào tương lai.