Vấn đề trung tâm của nghệ thuật viết tiểu thuyết là miêu tả con người và con đường đi của học trong xã hội. Người viết tiểu thuyết nghĩ mọi vấn đề phải thông qua nhân vật, xuất phát từ nhân vật hơn là từ sự việc. Một cuốn tiểu thuyết có viết được hay không là ở chỗ nó có tạo ra được nhân vật làm cho bạn đọc nhớ được hay không”. (Nguyễn Đình Thi). Nhân vật "tôi" trong truyện ngắn Bẫy cò của Tạ Duy Anh là một hình mẫu của quá trình trưởng thành qua trải nghiệm và sự thay đổi trong nhận thức và cảm xúc. Ban đầu, "tôi" chỉ là một cậu bé hồn nhiên, thích thú với trò chơi săn bắt và không hề suy nghĩ đến hậu quả của hành động mình. Tuy nhiên, khi chứng kiến cảnh con cò Bợ con bị mắc vào bẫy và sự tuyệt vọng của nó, "tôi" đã trải qua một quá trình thay đổi mạnh mẽ về cảm xúc và nhận thức. Ban đầu, "tôi" là một cậu bé sống trong sự vô tư, không hiểu được sự đau khổ của các loài vật mà chỉ coi việc săn bắt là một trò chơi. Cậu bé cùng bé Vin chuẩn bị bẫy cò một cách háo hức, xem đó là cơ hội để thể hiện khả năng săn bắt. Khi con cò Bợ con lao vào bẫy, "tôi" chỉ vui mừng như thể đó là chiến thắng, không hề có sự suy nghĩ về sự sống của con vật. Khi thấy con cò Bợ con giãy giụa trong bẫy và nghe tiếng gào thét đầy tuyệt vọng của con cò mẹ, "tôi" bắt đầu cảm nhận được sự đau đớn và nỗi sợ hãi trong mắt con cò. Những cảm xúc này làm "tôi" cảm thấy áy náy và thương xót cho con vật. Lời van xin của con cò, "Tôi van cậu! Cậu cũng là trẻ con, cũng có lúc đại đột. Tôi xin cậu," khiến "tôi" nhận ra hành động của mình thật tàn nhẫn.Bị ám ảnh bởi hình ảnh con cò đau đớn, "tôi" quyết định tháo bẫy để cứu con cò, dù đây là một hành động mà cậu chưa từng nghĩ đến trước đó. Việc tháo bẫy và giải thoát con cò con cho thấy sự trưởng thành trong nhận thức của "tôi". Cậu không còn coi con cò là một con vật để săn bắt mà hiểu rằng sự sống của nó là quý giá. Hành động này là một bước ngoặt trong sự phát triển nhân cách của "tôi", từ một cậu bé vô tư trở thành người biết đồng cảm và trân trọng sự sống.Khi con cò cuối cùng được cứu và bay lên trời, người anh cảm thấy một sự nhẹ nhõm, nhưng cũng không khỏi nuối tiếc khi nhìn đàn cò chỉ còn là những chấm đen trên bầu trời. Cảnh tượng đó khiến "tôi" suy nghĩ về tình cảm gia đình, bởi sự gào thét của con cò mẹ khi tìm con đã khiến "tôi" nhận thức được sự gắn kết và đau đớn trong tình mẫu tử. Qua sự việc này, "tôi" không chỉ trưởng thành trong hành động mà còn trưởng thành trong cách nhìn nhận và đánh giá sự sống xung quanh. Cậu học được bài học về lòng đồng cảm, tình yêu thương và sự quý trọng sự sống. Hành động cứu con cò là minh chứng cho sự thay đổi trong nhận thức của "tôi" về thiên nhiên và cuộc sống, cũng như tình cảm gia đình. Nhân vật "tôi" là hình ảnh của một đứa trẻ trưởng thành qua những trải nghiệm thực tế. Câu chuyện phản ánh quá trình chuyển mình từ sự hồn nhiên, vô tư sang một nhận thức sâu sắc về hành động của mình và giá trị của sự sống. Hành động cứu con cò không chỉ là sự thay đổi trong nhân cách của "tôi", mà còn là bài học về lòng đồng cảm, sự trân trọng thiên nhiên và tình cảm gia đình.