$\color{pink}{\#etanlracte}$
Bài thơ "Mẹ và Quả" của Nguyễn Khoa Điềm là một tác phẩm giàu ý nghĩa, mang đậm chất suy tư và triết lý về tình mẹ và hành trình trưởng thành của con cái. Qua đoạn trích, nhà thơ không chỉ tôn vinh những hy sinh thầm lặng của mẹ mà còn khéo léo gửi gắm thông điệp về trách nhiệm và sự trưởng thành của mỗi người con trong cuộc đời
Hình ảnh “những mùa quả mẹ tôi hái được” gợi lên bao năm tháng vất vả của mẹ để nuôi dưỡng con cái. Tác giả nhấn mạnh sự bền bỉ của mẹ qua hành động “vun trồng” – một công việc không chỉ đòi hỏi sức lực mà còn cần sự tận tụy và tình yêu thương. Những “mùa quả lặn rồi lại mọc” là một phép ẩn dụ tinh tế, tượng trưng cho sự tuần hoàn của cuộc sống, vừa khắc họa hình ảnh thiên nhiên, vừa gợi lên sự miệt mài, không ngừng nghỉ của mẹ. Qua đó, nhà thơ so sánh những mùa quả với mặt trời và mặt trăng – hai biểu tượng trường tồn của thời gian và vũ trụ, làm nổi bật sự gắn bó của mẹ với thiên nhiên và cuộc đời.
Tác giả tiếp tục sử dụng hình ảnh đối lập đầy sáng tạo khi nói về sự lớn lên của các con và cây cối: “Lũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lên / Còn những bí và bầu thì lớn xuống”. Cách đối sánh này vừa hài hước, vừa ý nhị, gợi lên mối liên kết đặc biệt giữa mẹ và con. Hình ảnh những “giọt mồ hôi mặn / Rỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi” là chi tiết đầy xúc động, tượng trưng cho những hy sinh thầm lặng của mẹ. Từng giọt mồ hôi ấy không chỉ nuôi lớn những cây bí, cây bầu mà còn làm nên sự trưởng thành của các con. Từ đó, bài thơ khắc sâu hình ảnh người mẹ như gốc rễ vững chãi của cuộc sống, âm thầm hy sinh vì sự phát triển của con cái.
Nhà thơ khéo léo chuyển từ hình ảnh những mùa quả sang ý niệm về chính các con: “Và chúng tôi một thứ quả trên đời”. Qua đó, tác giả khẳng định rằng con cái chính là thành quả lớn lao nhất mà mẹ vun trồng cả cuộc đời. Thế nhưng, câu thơ “Bảy mươi tuổi mẹ mong chờ được hái” gợi lên sự xót xa, bởi dù mẹ đã dành trọn cả cuộc đời cho con, mẹ vẫn luôn mong chờ con cái trở thành “quả chín” – nghĩa là những con người trưởng thành, biết tự lập và đền đáp công lao cha mẹ. Sự day dứt của người con được thể hiện rõ qua câu thơ: “Tôi hoảng sợ, ngày bàn tay mẹ mỏi / Mình vẫn còn một thứ quả non xanh”. Ở đây, nỗi lo sợ không chỉ xuất phát từ sự bất lực trước thời gian làm mẹ già yếu, mà còn đến từ cảm giác chưa tròn trách nhiệm của người con. Câu thơ vừa là lời tự vấn, vừa là lời nhắc nhở về trách nhiệm trưởng thành và báo hiếu.
Qua đoạn trích, Nguyễn Khoa Điềm đã khắc họa hình ảnh người mẹ giản dị, giàu đức hy sinh, đồng thời nhấn mạnh mối quan hệ sâu sắc giữa mẹ và con. Những hình ảnh thơ mộc mạc nhưng đầy sức gợi, những triết lý đậm tính nhân văn đã làm nổi bật ý nghĩa của bài thơ: tình mẹ là suối nguồn của sự sống, là động lực để mỗi người con trưởng thành và hoàn thiện bản thân. Đoạn thơ không chỉ là lời tri ân dành cho mẹ mà còn là lời nhắc nhở sâu sắc về trách nhiệm của những người con trước công lao vô bờ bến của mẹ.