Câu 1. 

Bài thơ Tiếng đàn bầu của Lữ Giang được viết theo thể thơ tự do, không tuân theo quy tắc số câu hay vần điệu cố định. Thể thơ tự do giúp tác giả thoải mái thể hiện cảm xúc và nội dung một cách trực tiếp, tự nhiên, phù hợp với tính chất của một bài thơ miêu tả âm thanh và cảm xúc.

Câu 2.

Trong đoạn thơ, các hình ảnh miêu tả các cung bậc của tiếng đàn bầu được thể hiện qua những từ ngữ giàu hình ảnh như:

"Tiếng đàn là suối ngọt": Cung thanh của tiếng đàn bầu được ví như dòng suối ngọt ngào, êm dịu, gợi cảm giác mát lành và dễ chịu.

"Cho thời gian lên màu": Câu này cho thấy tiếng đàn có sức mạnh kỳ diệu, có thể làm cho thời gian trở nên có màu sắc, tượng trưng cho sự thay đổi, cho ký ức, hoặc là một cách cảm nhận đặc biệt về thời gian qua âm nhạc.

"Ngân dài trong đêm thâu": Tiếng đàn bầu ngân dài, kéo dài trong đêm khuya, tạo nên không gian tĩnh lặng và sâu lắng.

Câu 3. 

Đoạn thơ:

"Lắng tai nghe đàn bầu
Ngân dài trong đêm thâu
Tiếng đàn là suối ngọt
Cho thời gian lên màu."

Biện pháp tu từ so sánh:

Trong câu "Tiếng đàn là suối ngọt", tác giả đã sử dụng phép so sánh để liên kết tiếng đàn bầu với hình ảnh "suối ngọt". Tiếng đàn bầu được so sánh với dòng suối vì suối ngọt là hình ảnh quen thuộc với con người, dễ gợi lên cảm giác trong lành, mát mẻ, thanh thoát. Tiếng đàn bầu vì vậy cũng mang đến sự thanh thản, nhẹ nhàng, dễ chịu cho người nghe. Câu "Cho thời gian lên màu" cũng là một phép so sánh ẩn, ý nói rằng tiếng đàn có sức mạnh biến thời gian thành một thứ gì đó có thể cảm nhận bằng màu sắc. Điều này gợi lên hình ảnh thời gian không chỉ là một sự trôi qua vô nghĩa mà có thể trở nên sắc nét, rõ ràng, có cảm xúc và chiều sâu.

Hiệu quả: Biện pháp so sánh này làm tăng giá trị hình ảnh và cảm xúc của bài thơ, giúp người đọc cảm nhận được sự kỳ diệu của tiếng đàn bầu, một thứ âm thanh có thể làm mềm mại không gian, có khả năng thay đổi cảm nhận của thời gian, mang lại sự tĩnh lặng, sâu lắng. Đồng thời, phép so sánh cũng giúp hình ảnh của tiếng đàn bầu trở nên gần gũi và dễ hiểu hơn với người đọc.

Câu 4. 

Trong khổ thơ thứ ba, tiếng đàn bầu được miêu tả gắn liền với hình ảnh "người hát xẩm mắt mù", "ôm đàn đi trong mưa". Đây là một hình ảnh rất đau thương và bi tráng, thể hiện sự mất mát và đau đớn của dân tộc trong quá khứ. Tiếng đàn bầu trong khổ thơ này là tiếng đàn của nỗi đau, mất mát, sự kiên cường của người nghệ sĩ nghèo trong hoàn cảnh khó khăn.

Trong khổ thơ thứ tư, tiếng đàn bầu mang một màu sắc tươi vui, lạc quan và đầy hy vọng. "Mừng Việt Nam chiến thắng", "Đàn bầu ta dạo lên" thể hiện niềm vui sướng, sự chiến thắng và sự khởi sắc của dân tộc sau những đau thương, mất mát. Tiếng đàn bầu ở đây là biểu tượng của niềm vui, sự tự hào và hạnh phúc sau chiến thắng. Tiếng đàn bầu trong khổ thơ thứ ba mang âm hưởng của sự đau thương, mất mát trong quá khứ, còn tiếng đàn bầu trong khổ thơ thứ tư mang âm hưởng của niềm vui, sự chiến thắng và hy vọng vào tương lai. Sự chuyển đổi này thể hiện sự thay đổi từ bi kịch sang chiến thắng, từ đau khổ sang niềm vui.

Câu 5. 

Thái độ của tác giả trong bài thơ Tiếng đàn bầu là sự trân trọng và tôn vinh vẻ đẹp của âm nhạc dân tộc, đặc biệt là tiếng đàn bầu – một loại nhạc cụ truyền thống của Việt Nam. Tác giả không chỉ ca ngợi âm thanh của đàn bầu mà còn thể hiện tình yêu đối với văn hóa dân tộc, với những giá trị truyền thống. Tình cảm của tác giả thể hiện qua bài thơ là một tình yêu thiết tha đối với quê hương, dân tộc. Qua từng cung đàn bầu, Lữ Giang không chỉ muốn miêu tả âm thanh mà còn muốn gửi gắm vào đó những tâm tư, cảm xúc của những con người đã trải qua chiến tranh, mất mát và sau đó là chiến thắng vẻ vang. Bài thơ phản ánh sự khôi phục, sự hồi sinh của dân tộc Việt Nam sau những năm tháng chiến tranh gian khổ. Tình cảm của tác giả trong bài thơ là sự yêu mến, tự hào về văn hóa dân tộc, về một loại nhạc cụ mang đậm tính truyền thống, nhưng đồng thời cũng thể hiện một niềm hy vọng vào tương lai tươi sáng, một sự mừng vui trước chiến thắng và sự hồi sinh của đất nước.