1. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau:

GỬI MẸ

Trên đời chẳng ai lo cho ta bằng mẹ Cũng chẳng ai ta làm khổ nhiều như mẹ của ta Mẹ ơi nếu con được sống lại tuổi thơ Con sẽ chẳng bao giờ mải chơi trốn học Đứa con trai nhiều lỗi lầm ương ngạnh Sẽ không lần nào làm mẹ xót xa.

Ước mẹ trẻ hoài như buổi mới gặp cha Ước con được sống suốt đời bên mẹ Mẹ muốn ăn cả thu con chẳng nề xuống bể Chẳng ngại lên ngàn kiếm đọt măng mai Nhưng xứ sở ta quân Mỹ tới rồi Cùng bè bạn con lên đường đuổi giặc.

Mẹ vui vẻ gánh lấy phần khó nhọc Việc cơ quan, việc Đảng, việc nhà Đánh Pháp năm xưa, đánh Mỹ bây giờ Quen vất vả, mẹ quản gì sương nắng.

Đêm nay con nằm rừng xa gió lạnh Mẹ nghỉ chưa hay đã thức rồi? Suốt một đời chưa có lúc nghỉ ngơi Nghĩ thương mẹ, giận quân thù quá đỗi.

Lo trước mọi điều mẹ thường ít nói Mắt tin yêu nhìn thấu tận đường xa Mọi giả dối quanh co mọi tàn bạo hận thù Đều nát vụn trước mắt hiền của mẹ.

Dẫu cuộc đời là con đường dài thế Con sẽ đi qua mọi đèo dốc chông gai Bằng đôi chân của mẹ, mẹ ơi.

1969

(Trích Thơ Lưu Quang Vũ, NXB Thanh Hóa, 2005, tr 45-46).

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Chỉ ra dấu hiệu để xác định thể thơ của văn bản.

Câu 2. Trong đoạn thơ 1, nếu “được sống lại tuổi thơ”, “đứa con ương ngạnh” sẽ sửa chữa lỗi lầm như thế nào?

Câu 3. Gọi tên và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong câu thơ sau: Dẫu cuộc đời là con đường dài thế

Câu 4. Đoạn thơ sau gợi lên cho anh/ chị những suy nghĩ gì về hình ảnh người mẹ?

“Mẹ vui vẻ gánh lấy phần khó nhọc Việc cơ quan, việc Đảng, việc nhà Đánh Pháp năm xưa, đánh Mỹ bây giờ Quen vất vả, mẹ quản gì sương nắng”

Câu 5. Từ suy nghĩ nghĩ gì về những điều mỗi của người con khi nhớ về những năm tháng tuổi thơ, anh/chị có suy người cần làm cho mẹ?

Câu 1. 

Thơ không có các quy tắc nghiêm ngặt về vần điệu hoặc số lượng chữ trong mỗi câu, vì vậy có thể xác định bài thơ này là thể thơ tự do.

Câu 2. 

Trong đoạn thơ đầu tiên, nếu “được sống lại tuổi thơ”, “đứa con ương ngạnh” sẽ không còn những hành động làm mẹ phải đau lòng. Cậu bé sẽ không mải chơi trốn học, sẽ không còn những lỗi lầm hay sự cứng đầu ương ngạnh. Thay vào đó, cậu sẽ biết cách đối xử tốt hơn với mẹ, không làm mẹ phải xót xa vì những hành động sai trái của mình. Đây là một ước vọng về sự thay đổi, về một tuổi thơ biết yêu thương và kính trọng mẹ hơn.

Câu 3. 

Biện pháp tu từ trong câu thơ này là so sánh. Tác giả so sánh cuộc đời như một “con đường dài thế”. Tác dụng của biện pháp này là làm cho người đọc hình dung về một cuộc sống đầy thử thách, gian nan, giống như một con đường dài với nhiều chông gai. Qua đó, tác giả nhấn mạnh sự bền bỉ, kiên trì trong cuộc sống của con người, cũng như khát vọng vượt qua mọi khó khăn để vươn tới mục tiêu.

Câu 4. 

“Mẹ vui vẻ gánh lấy phần khó nhọc
Việc cơ quan, việc Đảng, việc nhà
Đánh Pháp năm xưa, đánh Mỹ bây giờ
Quen vất vả, mẹ quản gì sương nắng”

Đoạn thơ gợi lên hình ảnh người mẹ vừa đảm đương nhiều công việc vất vả trong gia đình, trong xã hội, vừa tham gia vào những chiến đấu lớn lao bảo vệ đất nước. Mẹ là một người phụ nữ kiên cường, hy sinh hết mình cho gia đình và Tổ quốc. Hình ảnh “mẹ vui vẻ gánh lấy phần khó nhọc” cho thấy sự cam chịu, chấp nhận gian khổ mà không hề than vãn. Mẹ không chỉ là người vợ, người mẹ mà còn là chiến sĩ, người phụ nữ vĩ đại luôn hoàn thành trách nhiệm trong mọi hoàn cảnh, thể hiện tình yêu thương vô bờ và sự hy sinh hết mình.

Câu 5. 

Khi nghĩ về những năm tháng tuổi thơ, mỗi người con đều cảm thấy sự hi sinh thầm lặng của mẹ. Mẹ luôn lo lắng, vất vả vì con cái, và chúng ta đã từng vô tình làm mẹ xót xa, buồn phiền. Những điều cần làm cho mẹ chính là thể hiện lòng biết ơn, sự yêu thương và kính trọng đối với mẹ. Đơn giản là giúp mẹ giảm bớt công việc, chia sẻ nỗi lo lắng, chăm sóc mẹ khi mẹ già yếu, luôn thể hiện sự quan tâm, tình yêu với mẹ trong những hành động nhỏ nhất. Cần biết quý trọng những gì mẹ đã làm, để không còn hối tiếc về những năm tháng tuổi thơ mà ta đã từng làm mẹ đau lòng.