Nguyễn Minh Châu đã từng tâm niệm: “Văn học là hai vòng tròn đồng tâm mà tâm điểm là con người”. Con người chính là nguyên do tồn tại của văn chương nghệ thuật. Trong đoạn trích "Con yêu con ghét", nhân vật Bớt hiện lên như một điển hình của lòng hiếu thảo, sự vị tha và tấm lòng bao dung, vượt qua mọi rào cản từ định kiến gia đình để gánh vác trách nhiệm và chăm sóc mẹ già. Qua cách khắc họa của tác giả, nhân vật Bớt không chỉ đại diện cho giá trị đạo đức truyền thống mà còn thể hiện sâu sắc những mâu thuẫn và xung đột trong gia đình Việt Nam thời kỳ khó khăn.Bớt là một người phụ nữ đảm đang, giàu tình thương và trách nhiệm. Điều này được thể hiện rõ qua hành động bán cả “ổ lợn chín con với một mớ ba mươi quả mít” để gom góp trăm mốt bạc gửi mẹ, dù hoàn cảnh của chị cũng rất khó khăn. Hành động này không chỉ thể hiện lòng hiếu thảo mà còn là sự quan tâm đến mẹ bằng một tình cảm chân thành, không vụ lợi. Đặc biệt, Bớt không trách móc mẹ vì những bất công mà bà đã dành cho mình trước đây, trái lại, chị còn khuyên mẹ từ bỏ ý định kiện cáo để giữ gìn danh dự gia đình: “Còn kiện cáo thì thôi thôi, bu nghe con...”. Sự khôn khéo và bao dung của Bớt làm nổi bật phẩm chất cao đẹp, khiến người đọc không khỏi cảm phục.Nhân vật Bớt cũng đại diện cho mẫu người phụ nữ mạnh mẽ và giàu nghị lực. Với hoàn cảnh chồng đi bộ đội, một mình Bớt vừa phải công tác, vừa lo làm ruộng, lại phải chăm sóc con nhỏ. Cuộc sống đầy áp lực ấy không làm Bớt trở nên cay nghiệt hay bất mãn, trái lại, chị luôn cố gắng vun vén và chăm lo cho gia đình. Sự hiện diện của mẹ như một người sẻ chia trách nhiệm càng khiến chị yên tâm hơn trong việc công tác và chăm lo cuộc sống. Những chi tiết đời thường, như cách chị trân trọng từng món đồ ăn cho con hay việc dạy con cách cẩn thận, chu đáo, đã khắc họa rõ nét một người mẹ đầy trách nhiệm và yêu thương con hết mực.Mặt khác, Bớt cũng là một người con dâu hiếu nghĩa, luôn cố gắng vượt qua những khoảng cách và hiểu lầm từ mẹ mình. Bớt không oán trách những lời nói nặng nhẹ của bà cụ Ngải trước đây, khi bà từng dè bỉu chị rằng: “Con Bớt mà cũng làm đội phó, chả trách làng này bây giờ hết người!”. Thay vì để bụng, Bớt dùng chính sự chăm chỉ, cần cù và thái độ nhẫn nhịn để chứng minh bản thân. Hình ảnh bà cụ xuống ở cùng mẹ con Bớt, nhận ra những khó khăn mà chị phải đối mặt, đã tạo nên một bước chuyển đầy xúc động trong mối quan hệ mẹ con. Qua đó, nhân vật Bớt trở thành cầu nối hàn gắn tình cảm gia đình, một biểu tượng của lòng bao dung và sức mạnh gắn kết.Không chỉ dừng lại ở vai trò người con hiếu thảo, Bớt còn là người mẹ tận tụy. Chị dạy con từ những điều nhỏ nhặt, như cách làm việc, cách ăn uống, và thậm chí cách sống có trách nhiệm. Chi tiết bé Hiên chăm chỉ cắt cỏ bỏ lợn khiến bà cụ nhớ lại hình ảnh mẹ của đứa trẻ thời trẻ đã làm nổi bật sự nối tiếp các giá trị truyền thống trong gia đình. Những câu chuyện đời thường như vậy không chỉ khơi gợi sự xúc động mà còn tạo nên hình tượng Bớt gần gũi, chân thực, dễ khiến người đọc đồng cảm.Thông qua nhân vật Bớt, tác giả đã gửi gắm thông điệp về tình cảm gia đình, đặc biệt là lòng hiếu thảo và sự bao dung trong mối quan hệ mẹ con. Dù bà cụ Ngải từng có sự thiên vị, ghét bỏ Bớt so với các con khác, nhưng chị không để những điều đó ảnh hưởng đến tình cảm dành cho mẹ. Sự vị tha của Bớt không chỉ làm thay đổi suy nghĩ của bà cụ mà còn góp phần khẳng định giá trị đạo đức trong gia đình truyền thống Việt Nam.Có thể nói, nhân vật Bớt là một tấm gương sáng về đức hy sinh, lòng hiếu thảo và sự vị tha. Qua hình tượng này, tác giả đã khéo léo truyền tải giá trị nhân văn sâu sắc, nhắc nhở mỗi người về trách nhiệm với gia đình và ý nghĩa của sự bao dung. Chính những phẩm chất cao đẹp của Bớt đã giúp câu chuyện trở nên cảm động, lắng đọng trong lòng người đọc.