"Truyện Kiều" của đại thi hào Nguyễn Du là tác phẩm kinh điển trong lịch sử văn học Việt Nam, được xem là đỉnh cao của nghệ thuật thơ ca trung đại. Tuy nhiên, nhiều nhà nghiên cứu văn học đã nhận định rằng "Truyện Kiều" là sản phẩm của sự vay mượn, cải biến và sáng tạo từ nguồn cảm hứng của truyện "Kim Vân Kiều truyện" của Thanh Tâm Tài Nhân (Trung Quốc). Việc này không hề làm giảm giá trị tác phẩm mà ngược lại còn khẳng định tài năng và đóng góp độc áo của Nguyễn Du trong việc chuyển hoá ý tưởng văn học.

Trước hết, việc vay mượn tình tiết và đề tài từ "Kim Vân Kiều truyện" là điểm khởi đầu quan trọng của "Truyện Kiều". Trong nguyên tác của Thanh Tâm Tài Nhân, câu chuyện xoay quanh số phận béo bện của Thuý Kiều, một nữ nhân tài sắc vắng số vì đối thay thế sự. Nguyễn Du đã chọn lọc, cải biến nội dung này thành một kiệt tác văn học mang đậm tính nhân văn và đặc sắc dân tộc. Ông đã giữ lại những đặc điểm chính trong cốt truyện như tính cách nhân vật và những biến cố quang trọng, nhưng đã thay đổi cách triển khai câu chuyện để phù hợp hơn với bối cảnh và đặc điểm tâm lý của người Việt.

Nguyễn Du còn thể hiện tài năng sáng tạo độc áo trong việc chuyển hoá tác phẩm. Ngôn ngữ tràn đầy hình tượng và cảm xúc của "Truyện Kiều" đã mang đến một dạng văn học phong phú, uyên thâm và sâu sắc. Thay vì giữ nguyên phong cách văn học Trung Hoa, Nguyễn Du đã tái hiện câu chuyện trong hình thức thơ lục bát truyền thống của người Việt, khiến tác phẩm dễ hiểu, gần gũi và phù hợp với trí thức dân gian. Đồng thời, ông đã khéo léo sáng tạo những chi tiết nhân văn sâu sắc, giải quyết những mâu thuẫn một cách tinh tế hơn, khiến câu chuyện đầy sức thuyết phục và có sức sống bất diệt. Không chỉ vậy, "Truyện Kiều" còn mang dấu ấn tâm hồn và tài hoa cá nhân của Nguyễn Du. Ông đã sử dụng "Kim Vân Kiều truyện" như một cây cành để gieo trồng lên đất nước Việt, kết hợp tài năng thi ca và nhãn quan nhân văn đồng điệu với tinh thần dân tộc. Từ sự vấn dụng văn hoá truyền thống đến sự đồng cảm với số phận con người, Nguyễn Du đã mang đến một tác phẩm vượt thoát khỏi giới hạn văn hóa, thời gian và không gian.

Như vậy, có thể nói rằng "Truyện Kiều" chính là sự kết tinh giữa vay mượn và sáng tạo, giữa tính toàn cầu và bản sắc dân tộc. Qua tác phẩm này, Nguyễn Du đã ghi dấu ấn vị trí của mình trong lòng người Việt và để lại một kiệt tác nghệ thuật sáng ngời cho nhân loại.