Nhân vật ông họa sĩ trong truyện ngắn "Bức tranh" của Nguyễn Minh Châu là biểu tượng cho sự đấu tranh nội tâm và nhận thức về trách nhiệm cá nhân. Ông là một họa sĩ tài năng nhưng cũng đầy khuyết điểm, đã từng hứa sẽ vẽ bức tranh chân dung cho một chiến sĩ và mang nó về cho mẹ anh, nhưng trong một khoảnh khắc vinh quang, ông đã quên mất lời hứa đó để chạy theo danh vọng.

Khi gặp lại chiến sĩ năm xưa, giờ là một thợ cắt tóc, ông phải đối diện với nỗi ân hận do sự ích kỷ và vô tâm của mình đã khiến mẹ của chiến sĩ mù lòa vì nỗi thương nhớ con. Cuộc đấu tranh tâm lý giữa phần thiện lương và cái xấu xa trong con người ông diễn ra quyết liệt. Ông không thể tiếp tục ẩn trốn sau thành công của mình mà phải thật sự đối mặt với lỗi lầm và hậu quả của hành động đã quên lãng.

Sự chuyển biến của ông họa sĩ từ tâm lý đau khổ sang sự tự nhận thức và dũng cảm thừa nhận sai lầm cho thấy thông điệp sâu sắc về sự cần thiết phải biết sống có trách nhiệm với chính mình và với người khác. Qua đó, tác phẩm cũng phản ánh những điều phức tạp trong tâm hồn con người, nơi mà ánh sáng và bóng tối luôn song hành bên nhau .