I. Đọc hiểu (6,0 điểm) Đọc bài thơ: CỎ DÀI “Cỏ dại quen nắng mưa Làm sao mà giết được Tới mùa nước dâng Cỏ thường ngập trước Sau ngày nước rút Cỏ mọc đầu tiên Câu thơ nào trong ý nghĩ vụt lên Khi tôi bước giữa một vùng cỏ dại Không nhà cửa, không bóng cây. Tìm lối Cử đường hào rẽ có mà đi. Người dân quân tì súng lắng nghe Bài hát nói về khu vườn đầy trải Anh bỗng nghĩ đến một vùng cỏ dại Nỗi nhớ đầu anh nhớ quê anh Mảnh đạn bom và chất lân tinh Đã phá sạch không còn chi nữa Chỉ có sắt, chỉ còn có lửa Thù trong lòng và cây súng trên vai Cùng đồng đội anh trở về làng cũ Anh nhận thấy trước tiên là có Sự sống đầu anh gặp ở quê hương. Có một lần anh tìm đến bà con Khi xúm xít quanh anh thăm hỏi Giữa câu chuyện có điều này đau nhói: Đất quê mình cỏ đã mọc lên chưa? Trong cuộc đời bình yên tựa nghìn xưa Gần gũi nhất vẫn là cây lúa Trưa nắng khát ước về vườn quả Lúc xa nhà nhớ một dáng mây Một dòng sông, ngọn núi, rừng cây Một làn khói, một mùi hương trong gió... Có mấy ai nhớ về ngọn cỏ Mọc vô tình trên lối ta đi Dẫu nhỏ nhoi không đáng nhớ làm chi Không nghĩ đến nhưng mà vẫn có. Và cuối cùng còn có đất mà thôi Thực hiện các yêu cầu: Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào? Vĩnh Linh, 1969 (Xuân Quỳnh thơ và đời, NXB Văn hóa, 1998, tr.24-25) Câu 2. Chỉ ra hình tượng xuyên suốt trong bài thơ trên. Câu 3. Trong khổ thơ thứ ba, người dân quân có cảm nghĩ gì khi anh lắng nghe bài hát về khu vườn đầy trái? Câu 4. Bạn hiểu như thế nào về những câu thơ: Mảnh đạn bom và chất lân tinh/ Đã phá sạch không còn chi nữa/ Chỉ có sắt, chỉ còn có lửa/ Và cuối cùng còn có đất mà thôi.? Câu 5. Người chiến sĩ trong bài thơ có tình cảm như thế nào đối với quê hương của anh? Câu 6. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong những câu thơ: Lúc xa nhà nhớ một dáng mây/ Một dòng sông, ngọn núi, rừng cây/ Một làn khói, một mùi hương trong gió. Câu 7. Nhận xét về hình ảnh ngọn cỏ và cảm xúc, tình cảm của tác giả thể hiện trong những câu thơ: Có mấy ai nhớ về ngọn cò/ Mọc vô tình trên lối ta đi. Câu 8. Từ hình ảnh ngọn cỏ quen nắng mưa, làm sao mà giết được,bạn hãy rút ra bài học về lẽ sống cho bản thân.

Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ tự do.

Câu 2. Hình tượng xuyên suốt trong bài thơ là ngọn cỏ dại – biểu tượng cho sự sống mãnh liệt, bền bỉ và kiên cường.

Câu 3. Trong khổ thơ thứ ba, khi lắng nghe bài hát về khu vườn đầy trái, người dân quân nghĩ đến một vùng cỏ dại, điều này gợi lên trong anh nỗi nhớ quê hương đầy đau thương, nơi bom đạn đã tàn phá tất cả, chỉ còn lại những ngọn cỏ dại – dấu hiệu của sự sống đang âm thầm hồi sinh.

Câu 4. Những câu thơ:
Mảnh đạn bom và chất lân tinh
Đã phá sạch không còn chi nữa
Chỉ có sắt, chỉ còn có lửa
Và cuối cùng còn có đất mà thôi.
diễn tả sự tàn phá khốc liệt của chiến tranh, khiến làng quê tan hoang, không còn sự sống nào tồn tại. Tuy nhiên, câu thơ cuối “Và cuối cùng còn có đất mà thôi” hàm ý sâu sắc về sức sống bền bỉ của quê hương: khi đất vẫn còn, sự sống vẫn có thể tái sinh, bắt đầu từ những điều nhỏ bé như ngọn cỏ.

Câu 5. Người chiến sĩ trong bài thơ có tình cảm sâu sắc, yêu thương và gắn bó với quê hương. Anh trăn trở về sự hồi sinh của mảnh đất quê mình, đau đáu trước cảnh quê hương bị tàn phá, và hy vọng mãnh liệt vào sự sống dù nhỏ nhoi như ngọn cỏ sẽ trở lại.

Câu 6. Biện pháp liệt kê trong những câu thơ:
Lúc xa nhà nhớ một dáng mây
Một dòng sông, ngọn núi, rừng cây
Một làn khói, một mùi hương trong gió
đã tạo nên một bức tranh quê hương gần gũi, thân thương qua những hình ảnh cụ thể. Liệt kê nhấn mạnh nỗi nhớ sâu sắc, toàn diện của con người xa quê, đồng thời gợi lên vẻ đẹp bình dị của quê hương trong tâm trí.

Câu 7.
Hình ảnh ngọn cỏ trong câu thơ:
Có mấy ai nhớ về ngọn cỏ
Mọc vô tình trên lối ta đi.
thể hiện sự nhỏ bé, lặng lẽ của ngọn cỏ – thứ thường bị lãng quên, không ai để ý. Tuy nhiên, tác giả lại dành sự trân trọng cho ngọn cỏ, vì nó tượng trưng cho sự bền bỉ, âm thầm vươn lên dù bị giày xéo, giống như quê hương đau thương nhưng vẫn kiên cường. Cảm xúc của tác giả là niềm cảm phục, trân trọng những điều nhỏ bé nhưng có sức sống mãnh liệt trong cuộc đời.

Câu 8. Từ hình ảnh ngọn cỏ "quen nắng mưa, làm sao mà giết được," ta có thể rút ra một bài học sâu sắc về sự kiên cường, bền bỉ trong cuộc sống. Ngọn cỏ, với kích thước nhỏ bé và yếu ớt, thường dễ bị bỏ qua trong thế giới rộng lớn này. Thế nhưng, nó lại là một biểu tượng mạnh mẽ của nghị lực và khả năng sinh tồn, dù trong những điều kiện khắc nghiệt nhất. Sự tồn tại bền bỉ của ngọn cỏ giữa nắng gắt và mưa dầm như một lời nhắc nhở về sức mạnh vô hình của sự kiên trì, rằng chỉ có lòng quyết tâm và sự bền bỉ mới giúp con người vượt qua được thử thách. Bài học từ ngọn cỏ không chỉ là sự vượt lên trên hoàn cảnh khó khăn mà còn là một sự khẳng định rằng mỗi cá nhân cần phải có niềm tin vững chắc vào bản thân. Trong cuộc sống, khó khăn, thử thách là điều không thể tránh khỏi, nhưng những ai biết giữ vững tinh thần, duy trì ý chí, sẽ tìm ra cách để thích nghi và vươn lên. Ngọn cỏ, dù nhỏ bé nhưng không bao giờ chịu khuất phục trước sự khắc nghiệt của thiên nhiên, cho thấy rằng chỉ cần không từ bỏ, chúng ta sẽ có thể tìm thấy con đường của riêng mình, dù khó khăn đến đâu. Qua đó, ngọn cỏ còn nhắc nhở chúng ta về giá trị của sự cống hiến và sống có ý nghĩa. Một ngọn cỏ dù nhỏ nhưng nó vẫn làm tròn vai trò của mình trong hệ sinh thái, góp phần duy trì sự cân bằng của tự nhiên. Cũng giống như con người, dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào, nếu có thể sống với mục đích và cống hiến cho cộng đồng, ta sẽ tạo nên những giá trị to lớn dù cho mình không phải là trung tâm của vũ trụ. Điều quan trọng là luôn kiên trì, không sợ khó khăn, không ngừng tiến bước và góp phần vào sự phát triển chung của xã hội. Ngọn cỏ vì thế không chỉ là hình ảnh của sự sinh tồn, mà còn là biểu tượng của sự khẳng định bản lĩnh, sức mạnh tinh thần và khát vọng cống hiến, cho dù thế giới xung quanh có khắc nghiệt đến đâu.