Câu 9

Trong bài thơ Tiến sĩ giấy của Nguyễn Khuyến, biện pháp tu từ được sử dụng phổ biến nhất là ẩn dụ. Hình ảnh "tiến sĩ giấy" là một ẩn dụ, tượng trưng cho những kẻ đỗ đạt nhưng không có thực tài, chỉ hào nhoáng bên ngoài mà trống rỗng bên trong. Biện pháp này giúp Nguyễn Khuyến phê phán sâu sắc hiện tượng coi trọng danh hão, học hành chỉ để đạt bằng cấp, không vì mục đích phục vụ nhân dân hay đất nước. Cách sử dụng ẩn dụ tinh tế đã biến bài thơ thành một lời cảnh tỉnh thâm thúy, khiến người đọc không chỉ nhận ra sự giả tạo trong xã hội phong kiến mà còn suy ngẫm về giá trị chân chính của học vấn và nhân cách.

Câu 10

Vẻ đẹp tâm hồn của nhà thơ Nguyễn Khuyến trong bài thơ Tiến sĩ giấy thể hiện qua sự sâu sắc, trung thực và lòng thiết tha với giá trị đạo học chân chính. Trước hết, ông sử dụng hình ảnh ẩn dụ “tiến sĩ giấy” để châm biếm, phê phán những kẻ ham danh hão, học hành chỉ vì bằng cấp mà không có thực tài hay đóng góp ý nghĩa cho xã hội. Qua hình ảnh này, Nguyễn Khuyến cho thấy sự nhạy bén và tinh tế của một trí thức yêu nước, luôn trăn trở trước sự suy đồi của nền giáo dục thời bấy giờ. Tuy nhiên, ẩn sâu trong những lời châm biếm ấy là nỗi buồn và lòng xót xa khi ông chứng kiến sự mai một của học vấn đích thực thứ học vấn hướng đến việc làm người và phụng sự đất nước. Điều này thể hiện tấm lòng nhân văn cao đẹp của nhà thơ, bởi ông không chỉ phê phán mà còn ngầm gửi gắm thông điệp về sự trung thực, chân thành trong học tập và cuộc sống. Với phong thái điềm tĩnh nhưng sắc sảo, Nguyễn Khuyến nhắc nhở chúng ta rằng học vấn không phải là vỏ bọc danh vọng, mà phải là nền tảng tri thức và đạo đức của mỗi con người. Tâm hồn của ông, vì thế, không chỉ thấm đẫm sự tri ân đối với đạo học mà còn mang sức mạnh giáo dục lâu bền, để lại bài học ý nghĩa cho thế hệ sau.