I. Mở bài

- Giới thiệu tác giả Tú Mỡ: một nhà thơ trào phúng nổi tiếng với lối viết dí dỏm, nhẹ nhàng nhưng sâu sắc. 

Tú Mỡ (14/3/1900 - 13/7/1976) tên thật là Hồ Trọng Hiếu, sinh tại phố Hàng Hòm, Hà Nội. Lên 5 tuổi, ông bắt đầu học chữ nho, học hết bộ Tam tự kinh thì bố ông mới cho học chữ quốc ngữ. Năm 14 tuổi, ông đỗ đầu bằng sơ học Pháp-Việt và được học tại trường Bưởi (nay là trường Chu Văn An). Năm 18 tuổi, ông đỗ bằng Thành Chung và xin được việc làm thư ký trong Sở Tài chính. Trong Hồi ký văn học, ông kể lại: “Lúc này tôi quyết tâm học làm thơ. Trước hết tôi mua bộ Hán-Việt văn khảo để nghiên cứu các thể thơ ca, từ, phú, rồi mua những tập thơ của Hồ Xuân Hương, Tú Xương, Yên Đổ, Tản Đà, Trần Tuấn Khải, những tác phẩm mà tôi thích đọc nhất”. Suốt hai năm đi làm và nghiên cứu như thế, những cảnh trái tai gai mắt thời Pháp thuộc đã đánh thức máu... hài hước trong con người ông và bởi yêu kính tài thơ… 

 - Giới thiệu bài thơ "Khoe lười": Bài thơ thể hiện một cách hài hước triết lý sống thong dong, nhàn tản qua giọng điệu tự trào độc đáo.

II. Thân bài1. Khái quát nội dung bài thơ

• Bài thơ thể hiện tinh thần tự trào: "lười biếng" không phải là sự trốn tránh trách nhiệm, mà là sự lựa chọn sống thư thái, biết cân nhắc thời điểm để làm việc và nghỉ ngơi.
• Hài hước nhưng giàu triết lý, bài thơ là một lời nhắc nhở về việc sống hòa hợp với nhịp điệu của tự nhiên và cảm xúc con người.

2. Phân tích từng phần bài thơ

a. Mở đầu: Quan điểm sống "lười biếng" đầy hài hước

"Anh em chớ bảo ta lười,
Làm việc cho hay phải thức thời."

-Lời khẳng định chắc nịch của tác giả, "lười" không đồng nghĩa với vô trách nhiệm, mà là biết cách "thức thời," tức là lựa chọn thời điểm phù hợp để làm việc.

-Giọng điệu hài hước và tự tin tạo sự hấp dẫn, kích thích tò mò của người đọc.

b. Miêu tả sự "lười" qua bốn mùa

-Mùa xuân: "Xuân hãy còn chơi cho phỉ chí,"Mùa xuân, với cảnh sắc tươi đẹp và tràn đầy sức sống, là thời điểm lý tưởng để tận hưởng niềm vui.Quan niệm: Xuân là mùa của tuổi trẻ, niềm vui nên được ưu tiên hơn công việc.

-Mùa hạ: "Hạ mà cất nhắc tất nhoài hơi."Mùa hè nóng bức khiến việc lao động dễ mệt mỏi, kiệt sức. Nghỉ ngơi vào thời điểm không thuận lợi là cách để bảo vệ sức khỏe.

-Mùa thu: "Thu sang cảm nguyệt còn ngâm vịnh,"Mùa thu, với cảnh trăng thanh gió mát, là lúc tâm hồn nghệ sĩ dâng trào cảm xúc.Lao động nặng nhọc không phù hợp với mùa này, thay vào đó là ngâm thơ, vịnh cảnh để nuôi dưỡng tinh thần.

-Mùa đông: "Đông lại hầm chăn tạm nghỉ ngơi."Mùa đông lạnh giá được xem là thời gian dành cho sự nghỉ ngơi, tái tạo năng lượng.Thông điệp: Nghỉ ngơi không phải là lười biếng mà là cần thiết để chuẩn bị cho tương lai.

c. Kết thúc: Lời khẳng định hóm hỉnh

"Chờ đến xuân sang ta sẽ liệu,
Anh em chớ bảo ta lười."

-Tác giả khéo léo kết thúc bằng cách nhấn mạnh: "Ta không lười, chỉ đang chờ thời điểm phù hợp."

-Giọng điệu hài hước nhưng vẫn ẩn chứa tinh thần trách nhiệm và ý thức về công việc.

3. Nghệ thuật biểu đạt

Thể thơ thất ngôn bát cú:Cấu trúc chặt chẽ, ngôn ngữ súc tích, giàu hình ảnh, thể hiện tài năng thơ ca của Tú Mỡ.Giọng điệu hài hước, dí dỏm:Lời thơ nhẹ nhàng, vui tươi, khiến việc "khoe lười" trở thành một nghệ thuật sống.Tính tự trào sâu sắc. Tự nhận "lười" để nhắc nhở con người sống hài hòa, biết cách tận hưởng cuộc đời thay vì chạy theo công việc một cách mù quáng.

4. Thông điệp đoạn thơ

Bài thơ "Khoe lười" không chỉ mang tính chất giải trí mà còn truyền tải triết lý sống sâu sắc: con người cần biết cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi, sống thuận theo tự nhiên để đạt được sự hài hòa trong cuộc sống.