"Như con tàu nối bờ và biển cả

        Những bài thơ mãi ra khơi"

      Nhà thơ Lưu Đăng Vũ từng gửi gắm niềm tin tưởng trong "giấc mơ của anh hê" khi những vần thơ, áng văn chân chính mãi mãi ra khơi, lặng lẽ nuôi dưỡng những khát vọng lớn lao, những giấc mơ vĩ đại, rực rỡ của con người được tỏa bùng mãi mãi. Cũng chính trên hành trình "ra khơi" ấy qua bài thơ "Khoe lười" của nhà thơ Tú Mỡ mang tới thông điệp sâu sắc về cách sống hài hòa, biết yêu thương bản thân và trân trọng từng khoảnh khắc của cuộc sống. Với giọng điệu dí dỏm, bài thơ như một lời tự sự vừa chân thật, vừa thâm thúy, khiến người đọc không khỏi bật cười mà suy ngẫm.

   "Giống như những ngôi sao trên trời, ngôi sao lớn nhất không sáng thay cho những ngôi sao khác. Mỗi chúng đều có ánh sáng riêng" (Nguyễn Ngọc Tư). Thứ ánh sáng ấy tỏa chiếu vào ngòi bút của nhà văn qua mỗi tác phẩm để từ đó họ sáng tác ra những đứa con tinh thần mang đầy giá trị.  Trong dòng chảy của văn học Việt Nam, Tú Mỡ được biết đến như một bậc thầy của thơ trào phúng với phong cách hóm hỉnh, nhẹ nhàng nhưng đầy ý nghĩa sâu sắc. Ông không chỉ mang đến tiếng cười mà còn khéo léo gửi gắm những triết lý sống giản dị và gần gũi với đời thường. Bài thơ "Khoe lười" là một tác phẩm tiêu biểu trong sự nghiệp của ông, nơi tác giả biến một đức tính tưởng như tiêu cực  sự "lười biếng"thành một câu chuyện thú vị, hài hước, để từ đó nhấn mạnh cách sống hài hòa, biết yêu thương bản thân và trân trọng từng khoảnh khắc của cuộc sống. Với giọng điệu dí dỏm, bài thơ như một lời tự sự vừa chân thật, vừa thâm thúy, khiến người đọc không khỏi bật cười mà suy ngẫm.  

     Mở đầu bài thơ "Khoe lười" chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa, đồng thời phản ánh rõ rệt phong cách sáng tác đặc trưng của tác giả:

      Anh em chớ bảo ta lười,

    Làm việc cho hay phải thức thời.

     Xuân hãy còn chơi cho phỉ chí,

     Hạ mà cất nhắc tất nhoài hơi.

Nhà thơ khẳng định một cách mạnh mẽ và dí dỏm rằng việc bị gọi là "lười" là điều không chính xác. Tuy nhiên, ông cũng không phản đối việc làm việc chăm chỉ mà chỉ đơn giản là làm việc đúng lúc, đúng thời điểm, tức là phải "thức thời". Lời khuyên này không phải là khuyến khích sự lười biếng mà là một thông điệp sâu sắc về việc hiểu rõ hoàn cảnh và chọn thời điểm thích hợp để hành động. Những hình ảnh "xuân hãy còn chơi" và "hạ mà cất nhắc tất nhoài hơi" càng khắc họa rõ ràng hơn quan điểm sống của tác giả. Mùa xuân, mùa của sự tươi mới và niềm vui, là thời gian để "chơi cho phỉ chí", tận hưởng cuộc sống và làm những điều mình yêu thích, chứ không phải lao vào công việc ngay lập tức. Mùa hè, với khí hậu oi ả và năng lượng dồi dào, lại không phải là thời điểm để lao lực, mà là khi người ta có thể dành thời gian nghỉ ngơi, tránh làm việc quá sức mà "nhoài hơi". Câu thơ không chỉ thể hiện sự nhạy bén với thiên nhiên mà còn phê phán cách sống vội vàng, quá sức, thiếu cân nhắc.

    Tú Mỡ trong đoạn thơ này cho thấy một triết lý sống thư thái, biết tận dụng thời gian để thư giãn và chỉ làm việc khi thật sự cần thiết. Bằng cách dùng hình ảnh các mùa trong năm, ông khéo léo chỉ ra rằng sự "lười" ở đây không phải là lười biếng mà là cách sống có tính toán, không lao đầu vào công việc mà không có sự lựa chọn phù hợp. Cả bài thơ, với giọng điệu nhẹ nhàng nhưng thâm thúy, gửi gắm thông điệp rằng, trong cuộc sống, chúng ta cần phải biết điều chỉnh nhịp điệu làm việc và nghỉ ngơi để tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn nhất.

   Qua từng mùa trong năm, nhà thơ không chỉ muốn nhấn mạnh giá trị của việc biết nghỉ ngơi mà còn khẳng định cái nhìn sâu sắc về sự tự chủ trong cuộc sống, biết lựa chọn thời điểm thích hợp để hành động:

        Thu sang cảm nguyệt còn ngâm vịnh,

        Đông lại hầm chăn tạm nghỉ ngơi.

        Chờ đến xuân sang ta sẽ liệu,

         Anh em chớ bảo ta lười.

  Khi mùa thu đến, với ánh trăng sáng dịu dàng và không khí mát mẻ, tác giả không vội vã lao vào công việc mà lại "cảm nguyệt", "ngâm vịnh" – những hoạt động mang tính thưởng thức và thư giãn, như để hòa mình vào vẻ đẹp tự nhiên của đất trời. Câu thơ này như một thông điệp sâu xa rằng, đôi khi, con người cần dừng lại, ngừng lao vào công việc bộn bề để tìm về sự bình yên trong tâm hồn, để chiêm nghiệm và thưởng thức vẻ đẹp của cuộc sống xung quanh. Cái lười của Tú Mỡ không phải là sự lãng phí thời gian, mà là sự sống chậm, sống sâu, để không đánh mất những khoảnh khắc quý giá của đời người. Đến mùa đông, khi gió lạnh tràn về, tác giả chọn "hầm chăn tạm nghỉ ngơi", một hình ảnh gần gũi, ấm áp, như một sự an nhiên, khẳng định rằng mùa đông là thời gian lý tưởng để tạm dừng, nghỉ ngơi. Mùa đông, với cái lạnh giá, không phải là mùa của lao động miệt mài, mà là thời điểm con người cần tìm về sự ấm áp, dưỡng sức cho những chặng đường dài phía trước. Câu thơ này mang đến một triết lý sống rất thực tế: đôi khi, không phải lúc nào cũng phải cặm cụi làm việc, mà cần có sự nghỉ ngơi để tái tạo năng lượng, giúp mình sẵn sàng cho những thử thách tiếp theo.

     Cuối cùng, câu "Chờ đến xuân sang ta sẽ liệu, Anh em chớ bảo ta lười." như một lời khẳng định mạnh mẽ về tính chủ động trong cuộc sống. Tú Mỡ không phủ nhận rằng khi thời gian thích hợp đến, ông sẽ hành động, sẽ làm việc hết mình, nhưng không vội vàng, không gò bó. Tác giả khuyên rằng, trong cuộc sống, chúng ta cần phải biết lựa chọn thời điểm để làm việc, không phải lúc nào cũng lao vào công việc, mà phải biết khi nào cần nghỉ ngơi để tái tạo sức lực. Chính vì vậy, "lười" trong mắt Tú Mỡ không phải là sự trì hoãn vô ích, mà là một hình thức thông minh để sống hài hòa và hiệu quả. Bằng những hình ảnh giản dị nhưng đầy ý nghĩa, Tú Mỡ đã gửi gắm thông điệp về một lối sống nhẹ nhàng, tự tại nhưng cũng không thiếu sự chủ động. Cái "lười" trong bài thơ là một biểu hiện của sự khôn ngoan, biết làm chủ cuộc sống và biết cách tận hưởng từng khoảnh khắc của cuộc đời.

     Bài thơ "Khoe lười" của Tú Mỡ mang đậm giá trị nghệ thuật và nội dung sâu sắc, thể hiện một quan niệm sống nhẹ nhàng, ung dung nhưng cũng rất thực tế. Với phong cách trào phúng, hóm hỉnh, tác giả sử dụng nghệ thuật đối lập giữa các mùa trong năm để khắc họa quan điểm của mình về cách sống và làm việc. Các hình ảnh "xuân chơi", "hạ cất nhắc", "thu ngâm vịnh" và "đông hầm chăn" tạo nên một bức tranh cuộc sống phong phú, trong đó, mỗi mùa là một thời điểm thích hợp để nghỉ ngơi, thư giãn, hay tìm đến những niềm vui nhỏ bé. Điều này không chỉ phản ánh sự am hiểu thiên nhiên mà còn gửi gắm thông điệp rằng cuộc sống không chỉ là làm việc liên tục mà còn cần có sự cân bằng, biết khi nào nên thư giãn để tái tạo sức lực.

     Tú Mỡ không chỉ mang lại những phút giây thư giãn qua ngôn từ hóm hỉnh mà còn chứa đựng những suy ngẫm sâu sắc về cách sống và làm việc. Qua lối viết trào phúng, tác giả khéo léo nhắc nhở chúng ta rằng sự nghỉ ngơi và thư giãn cũng quan trọng như lao động, và mỗi thời điểm trong năm đều có những giá trị riêng. Tú Mỡ không chỉ muốn chứng tỏ sự "lười" của mình mà còn muốn khẳng định rằng, trong cuộc sống, đôi khi việc biết chọn thời gian thích hợp để nghỉ ngơi chính là một sự khôn ngoan. Thông qua đó, bài thơ gửi gắm thông điệp về việc sống hài hòa, biết khi nào cần làm việc và khi nào cần thư giãn để có thể sống một cuộc đời trọn vẹn.