“Yếu tố đầu tiên của văn học là ngôn ngữ, công cụ chủ yếu của nó và cùng với các sự kiện, các hiện tượng của cuộc sống là chất liệu của văn học.” (M. Go-rơ-ki). Văn học nếu không bám rễ vào cuộc đời, nếu không hút nguồn nhựa sống dạt dào ngầm chảy trong lòng cuộc sống thì nó sẽ mãi mãi là một cây non èo uộc, không mang trên mình những cành cây săn chắc, những phiến lá xanh tươi phơi phới dưới ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, bên cạnh nhựa sống tràn trề tuôn trào trong lòng đất, người nghệ sĩ cũng cần biết đào bới, nhào nặn để dâng hiến cho đời những giá trị đặc biệt bằng ngòi bút độc đáo của mình. Nguyễn Ngọc Tư, một trong những tác giả nổi bật của văn học đương đại Việt Nam, luôn để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả qua những câu chuyện mang phong vị Nam Bộ. Truyện ngắn “Chỉ là một trưa vô tình” không chỉ là một câu chuyện đời thường mà còn là bức tranh sống động về con người và cuộc sống nơi xóm nghèo Năm Căn. Qua đó, Nguyễn Ngọc Tư thể hiện phong cách kể chuyện độc đáo, đậm chất trữ tình nhưng cũng đầy hiện thực.

Nguyễn Ngọc Tư sử dụng giọng kể chân thật, gần gũi, giúp độc giả cảm nhận được sự sống động và chân thực của câu chuyện. Bà mẹ trong truyện hiện lên không phải như một biểu tượng của sự đau khổ, bi lụy, mà là một con người rất đời thường, rất thực tế. Chị cười, hút thuốc, và kể lại biến cố đau đớn của gia đình mình với một sự tự nhiên, bình thản, nhưng ẩn sâu trong đó là nỗi xót xa, bất lực. Tác giả không sử dụng những lời kể quá hoa mỹ hay bi lụy thay vào đó, ngôn ngữ trong truyện rất giản dị, mang tính đối thoại thường ngày, nhưng lại gợi lên những tầng sâu cảm xúc: “Chị cũng giống tôi, không tin con người lại làm vậy.” Câu văn ngắn gọn nhưng mang sức nặng, gợi lên sự bất ngờ, đau xót trước thực tế phũ phàng. Qua đó, Nguyễn Ngọc Tư khéo léo truyền tải những cảm xúc đau đớn mà không cần đến những ngôn từ cầu kỳ, bóng bẩy.

Một đặc điểm nổi bật trong cách kể chuyện của Nguyễn Ngọc Tư là sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố hiện thực khắc nghiệt và chất trữ tình sâu lắng. Câu chuyện được kể qua cái nhìn của người kể chuyện, như một nhân chứng trực tiếp chứng kiến cuộc sống và tâm tư của người mẹ trẻ. Hiện thực cuộc sống khắc nghiệt được phơi bày qua hoàn cảnh xóm nghèo, những khó khăn, bất hạnh của người mẹ khi phải đối mặt với nỗi đau mất mát và sự tổn thương của con cái. Tuy nhiên, trong cái hiện thực đó, tác giả vẫn tìm thấy những nét đẹp dung dị: “Bà mẹ chỉ quan tâm, con mình cần bú, và nó thì quá gầy gò sau một biến cố không ngờ.” Nguyễn Ngọc Tư không tập trung khai thác nỗi đau hay bi kịch, mà hướng tới sự ấm áp, tình yêu thương chân thành của người mẹ dành cho con. Qua đó, tác giả làm nổi bật phẩm chất nhân hậu, kiên cường của con người trong những hoàn cảnh éo le nhất.

Nhân vật trong truyện ngắn của Nguyễn Ngọc Tư được khắc họa chân thực, sống động qua những chi tiết đời thường. Hình ảnh bà mẹ trẻ hiện lên với vóc dáng mập mạp, dáng ngồi oằn cả một góc ván, đôi tay vung vẩy khói thuốc, là những chi tiết vừa giản dị, vừa khác biệt, tạo nên một hình tượng người mẹ không điển hình nhưng rất đời. Hơn thế, sự hồn nhiên của chị trong cách ứng xử và trò chuyện càng làm nổi bật sự đối lập giữa vẻ bề ngoài và nỗi đau bên trong: “Chị kể lại chuyện đó với một vẻ tự nhiên, như một bà mẹ nói về vụ trớ sữa của con mình.” Sự tự nhiên, bình thản ấy không làm mất đi sức nặng của câu chuyện, mà ngược lại, làm nổi bật sự mạnh mẽ, cam chịu trong tâm hồn người mẹ. Cách miêu tả này không chỉ giúp nhân vật trở nên sống động mà còn khơi gợi sự đồng cảm sâu sắc từ phía độc giả.

Nguyễn Ngọc Tư không chỉ kể lại câu chuyện, mà còn lồng ghép những suy tư, triết lý về cuộc sống và con người một cách nhẹ nhàng, sâu lắng. Người kể chuyện – dường như cũng chính là tác giả – không ngừng trăn trở, suy ngẫm về cuộc sống, về con người qua những điều nhỏ nhặt nhưng đầy ý nghĩa. “Tôi chỉ thấy lạ chính mình, sao mà mình nhớ chị lâu vậy...” Qua lời kể, tác giả dẫn dắt người đọc vào những suy nghĩ về giá trị của tình mẫu tử, về sự đối lập giữa vẻ ngoài mạnh mẽ và nỗi đau nội tâm, cũng như về những nghịch lý trong cuộc sống.

Không gian trong truyện mang đậm hơi thở của vùng đất Nam Bộ, với xóm nghèo Năm Căn, những buổi trưa nắng đỏ, hay hình ảnh khói thuốc bảng lảng. Những chi tiết ấy không chỉ là bối cảnh cho câu chuyện, mà còn góp phần làm nổi bật không khí đời thường, gần gũi, gắn liền với cuộc sống của nhân vật. Bối cảnh này giúp người đọc không chỉ hiểu câu chuyện, mà còn cảm nhận sâu sắc hơn về những con người và cuộc sống nơi đây – những con người chân chất, giàu tình cảm, dù cuộc đời có khắc nghiệt đến đâu. Trong suốt câu chuyện, người kể chuyện – và cũng là độc giả – dường như luôn chờ đợi những biểu hiện bi lụy, đau khổ của bà mẹ. Nhưng điều đó không xuất hiện. Thay vào đó, bà mẹ hiện lên với sự bình thản, chấp nhận thực tế để tiếp tục sống và nuôi con. Sự đối lập giữa kỳ vọng và thực tế này tạo nên một sức hút đặc biệt cho câu chuyện, khiến độc giả không thể rời mắt. Tác giả đã làm nổi bật rằng: nỗi đau không phải lúc nào cũng được thể hiện qua nước mắt, mà có thể nằm trong những điều rất đời thường, trong từng hơi thở và hành động chăm sóc con cái.

Cách kể chuyện của Nguyễn Ngọc Tư trong “Chỉ là một trưa vô tình” mang đậm dấu ấn cá nhân, vừa giản dị, vừa sâu sắc, vừa chân thật, vừa trữ tình. Qua những chi tiết tưởng chừng như nhỏ bé, tác giả khéo léo khắc họa chân dung một người mẹ mạnh mẽ, giàu tình yêu thương, đồng thời khơi gợi những suy ngẫm sâu xa về cuộc sống và con người. Câu chuyện không chỉ là bức tranh chân thực về cuộc sống xóm nghèo, mà còn là bản nhạc trữ tình về tình mẫu tử, tình người, khiến độc giả xao động và suy ngẫm mãi.