ĐỀ SỐ 2. Đọc văn bản sau:
                                                 TIẾN SĨ GIẤY

(Nguyễn Khuyến)

Cũng cờ, cũng biển, cũng cân đai,

Cũng gọi ông nghè có kém ai.

Mảnh giấy làm nên thân giáp bảng,

Nét son điểm rõ mặt văn khôi.

Tấm thân xiêm áo sao mà nhẹ?

Cái giá khoa danh ấy mới hời!

Ghế tréo, lọng xanh ngồi bảnh choẹ,

Nghĩ rằng đồ thật, hóa đồ chơi!

     (Thơ văn Nguyễn Khuyến, NXB Văn học, 1971)

         Hoàn cảnh sáng tác: Xã hội mà Nguyễn Khuyến sống là xã hội thực dân nửa phong kiến với những biểu hiện lố lăng, kệch cỡm. Ở đó mọi giá trị đạo đức truyền thống đã bị đảo lộn, còn cái mới lại mang bộ mặt của kẻ xâm lược. Ngòi bút thâm trầm mà sâu cay của Nguyễn Khuyến đã chĩa mũi nhọn vào những chỗ hiểm yếu nhất của cái ung nhọt đó. Trong Tiến sĩ giấy nhà thơ đã đem ra trào phúng, châm biếm, hạ bệ thần tượng cao nhất của cả một thể chế xã hội đã tồn tại hàng mấy trăm năm – ông tiến sĩ. Đây là một nhân vật rất quen thuộc của xã hội phong kiến Việt Nam.

Lựa chọn đáp án đúng:

Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?

1. Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật B. Thất ngôn bát cú Đường luật
2. Ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật D. Thất ngôn bát cú Đường luật xen lục ngôn

Câu 2. Đối tượng được miêu tả trong bài thơ là?

1. Những nộm ông tiến sĩ làm bằng giấy B. Những ông nghè ở các làng quê xưa
2. Những học trò theo đòi khoa danh D. Những thứ đồ chơi làm từ giấy thủ công

Câu 3. Đối tượng hướng tới của tiếng cười trào phúng trong bài thơ là ai?

1. Những kẻ mang danh khoa bảng mà không có thực chất trong xã hội thực dân nửa phong kiến.
2. Chính con người tác giả với thân phận éo le và tình cảnh trớ trêu của mình: Có tài năng, đỗ đạt cao, chịu ơn vua, ơn nước mà đành bất lực trong buổi vận nước gian nan.
3. Những kẻ sĩ muốn theo đuổi cái danh hão “tiến sĩ” trong chế độ khoa cử xưa
4. A và B

Câu 4.  Dòng nào sau đây nêu đầy đủ nhất về các chi tiết vẻ ngoài của “tiến sĩ giấy” trong bài thơ?

1. Cũng cờ, cũng biển, cũng cân đai
2. Đầy đủ cờ, biển, cân đai, có nét mặt điểm son; ngồi trên ghế chéo, lọng xanh
3. Có hết những bộ phận như ngoại hình “tiến sĩ” thật, nhưng chỉ là đồ chơi
4. Cũng cờ, cũng biển, cũng cân đai, ngồi trên ghế chéo, lọng xanh bảnh chọe

Câu 5. Tác giả muốn khẳng định điều gì qua các hình ảnh sau: mảnh giấy – thân giáp bảng, nét son – mặt văn khôi?

1. Thân giáp bảng danh giá, uy nghi hóa ra chỉ được cắt dán, chắp vá từ những mảnh giấy vụn, giấy bỏ.
2. Mặt văn khôi quý hiển, rạng rỡ hóa ra lại được bôi quyệt, sơn vẽ từ vài nét son xanh đỏ.
3. Tính chất rẻ mạt, vô nghĩa của danh hiệu tiến sĩ trong hoàn cảnh đương thời.
4. Sự công phu, tỉ mỉ của những người nghệ nhân làm nên hình nộm “tiến sĩ giấy”.

Câu 6. Phép đối trong bài thơ xuất hiện ở những cặp câu nào?

1. 1 – 2 và 3 – 4 B. 3 – 4 và 5 – 6
2. 5 – 6 và 7 – 8 D. 1 – 2 và 7 – 8

Câu 7. Giọng điệu chủ đạo của bài thơ là gì?

1. Hài hước, bông đùa B. Đả kích
2. Trữ tình sâu lắng D. Mỉa mai – châm biếm

Câu 8. Hai câu thơ sau cho thấy tâm trạng gì của tác giả?

Tấm thân xiêm áo sao mà nhẹ?

Cái giá khoa danh ấy mới hời!

1. Sự bằng lòng, mãn nguyện khi đạt được công danh trong đời
2. Nỗi chua chát đối với cái danh khoa bảng thời Hán học suy tàn
3. Sự khinh bỉ công danh đương thời D. Đả kích những kẻ mua quan bán tước

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:

Câu 9. Vì sao có thể nói bài thơ còn toát ra ý vị tự trào?

Câu 10. Viết đoạn văn ngắn (khoảng 5 – 7 dòng) nêu suy nghĩ về ý nghĩa của việc xác lập mục tiêu trong cuộc sống