I. Mở bài: Giới thiệu về tác giả và bài thơ

- Tác giả: Trần Tế Xương (1870-1907) là một nhà thơ nổi tiếng trong nền văn học dân tộc, với lối viết trào phúng sắc bén và sâu sắc. Ông còn được biết đến với bút danh Thệ Hà.

- Bài thơ: "Năm Mới Chúc Nhau" là một tác phẩm trào phúng, mang tính chất châm biếm sâu sắc. Qua đó, tác giả phản ánh sự thực dụng, sự giả dối trong cách chúc Tết của xã hội đương thời.

II.. Thân bài: Phân tích chi tiết bài thơ

1. Khái quát.

- Ý nghĩa nhan đề tác phẩm "Năm mới chúc nhau": Bài thơ châm biếm, giễu cợt, khinh ghét lối sống lố lăng kệch cỡm của những kẻ giàu sang, hãnh tiến đang nhắm mắt làm ngơ trước cảnh đời nô lệ, dân chúng lầm than, Tú Xương giống một tiếng chuông cảnh tỉnh, phê phán.

Luận điểm 1: Chúc nhau trăm tuổi, nhưng đầy thực dụng (4 câu đầu)

- Những câu chúc như "trăm tuổi bạc đầu râu", "ông quyết đi buôn cối", "Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu" mang tính chất trào phúng, phản ánh sự bề ngoài của những lời chúc tốt đẹp nhưng lại ẩn chứa sự thực dụng và lợi dụng trong xã hội.

- Trần Tế Xương sử dụng hình ảnh “buôn cối” và “giã trầu” để chỉ sự buôn bán, trao đổi của con người trong những lời chúc, mang hàm ý về sự giả dối, không thực lòng. Những lời chúc như vậy thiếu đi sự chân thành và chỉ tập trung vào lợi ích cá nhân.

Luận điểm 2: Chúc giàu, nhưng lại châm biếm về sự tham lam

- Những câu chúc giàu có, "Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu?", "Phen này ắt hẳn gà ăn bạc" phản ánh sự tham lam, sự mưu cầu tiền tài bất chính.

- Trần Tế Xương mỉa mai cách con người chỉ quan tâm đến tiền bạc và vật chất, "gà ăn bạc" là một hình ảnh mang tính chất châm biếm về những kẻ tham lam, muốn đạt được giàu sang mà không màng đến đạo đức hay phẩm hạnh.

Luận điểm 3: Chúc sang, nhưng chỉ là mưu đồ mua chức, mua quyền

- Các câu chúc "mua tước, mua quan", "buôn lọng" chỉ ra sự tham vọng về quyền lực trong xã hội đương thời.

- Trần Tế Xương châm biếm những người lợi dụng quyền lực, dùng tiền bạc để mua chức tước, danh vọng mà không phải nhờ vào tài năng thực sự. Hình ảnh "buôn lọng" vừa là sự mỉa mai về những người bán tước, bán quan, vừa phản ánh sự xuống cấp trong xã hội.

Luận điểm 4: Chúc con, nhưng lại thể hiện sự thiếu hiểu biết và ước vọng viển vông

- "Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn", "Bồng bế nhau lên nó ở non" thể hiện ước vọng xa vời và sự thiếu thực tế trong cách nhìn nhận về cuộc sống.

- Trần Tế Xương mỉa mai những người chúc nhau những điều phi thực tế, khi đưa ra những lời chúc vô lý như "bồng bế nhau lên non". Những lời chúc này thiếu đi tính thực tế và chỉ là ước vọng mơ hồ không thể đạt được.

* Lời chúc cuối cùng mang tính châm biếm và đánh giá xã hội

- "Chúc cho khắp hết ở trong đời", "Sao được cho ra cái giống người".

- Câu kết là sự tổng kết lại tất cả những sự giả dối, những hành động thiếu thực tế trong xã hội. Trần Tế Xương dùng hình ảnh "giống người" để chỉ trích một xã hội mà trong đó, con người không còn giữ được phẩm hạnh, đạo đức, chỉ biết lợi dụng lẫn nhau.

III. Kết bài: Tính trào phúng và ý nghĩa sâu sắc của bài thơ

- Bài thơ sử dụng biện pháp trào phúng để chỉ trích những thói hư tật xấu trong xã hội phong kiến đương thời. Những lời chúc Tết ở đây không mang ý nghĩa tốt đẹp, mà chủ yếu phản ánh sự thực dụng, tham lam, ích kỷ của con người.

- Mặc dù được viết dưới hình thức chúc Tết, nhưng thực chất bài thơ là sự phê phán sâu sắc những thói xấu trong xã hội, kêu gọi con người cần phải thay đổi tư duy, sống chân thành và có phẩm hạnh hơn.