1. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Đọc đoạn trích sau:

Sự chia sẻ phải bắt nguồn từ mong muốn đem lại hạnh phúc cho người khác, khơi dậy niềm tin và lòng can đảm đương đầu với nghịch cảnh để tạo nên sự khác biệt cho đời. Mẹ Teresa là một tấm gương điển hình về sự chia sẻ hạnh phúc. Mẹ đã tìm thấy sự mãn nguyện trong cuộc sống khi tận tâm giúp đỡ và làm thay đổi vẻ mặt của những người hấp hồi từ chỗ đầy buồn đau, sợ hãi đến trạng thái thanh thản và bình an. Bằng cách cống hiến đời mình cho người khác, mẹ đã góp phần làm dịu bớt nỗi đau và giúp họ thêm can đảm. Tôi muốn kể cho các bạn một câu chuyện ngụ ngôn thú vị: Có một người sắp chết

đuổi, mọi người vây quanh hồ lớn: "Hãy đưa tay ông ra cho chúng tôi cứu!" nhưng ông ta

lưỡng lự để rồi vật vã chống cự với dòng nước. Cuối cùng, có người đã nói: "Hãy nắm lấy tay tôi đi!" và ngay lập tức, ông ta đã nằm chặt lấy! Sự khác nhau đó là gì? Rõ ràng người đàn ông trong câu chuyện này thường được nhận nhiều hơn là cho đi và ông ta đã suýt chết vì chỉ muốn được nhận!

Nếu lâu nay bạn vẫn cảm thấy hoặc tự cho mình là một người bất hạnh trong cuộc sống, bạn hãy thử làm cho người khác hạnh phúc, bạn sẽ thấy được điều kỳ diệu xảy ra. Nếu bạn đang cảm thấy tâm hồn mình trống rỗng, bạn hãy thử làm một việc gì có ý nghĩa và

xứng đáng, chắc chắn bạn sẽ cảm nhận được sự bình an trong tâm hồn.

(Trích Cho đi là còn mãi, Azim Jamal & Harvey Mc Kinnon,

Huế Phượng dịch, NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2020, tr36,37)

Thực hiện các yêu cầu (trình bày ngắn gọn):

Câu 1 (0,5 điểm). Xác định 01 lời dẫn trực tiếp trong đoạn trích.

Câu 2 (0,5 điểm). Chỉ ra câu văn thể hiện sự đánh giá chủ quan của người viết về câu chuyện

ngụ ngôn trong đoạn văn thứ 2.

Câu 3 (1,0 điểm). Nêu nội dung chính của đoạn trích.

Câu 4 (1,0 điểm). Nêu tác dụng của bằng chứng "Mẹ Teresa" được sử dụng trong đoạn trích.

Câu 5 (1,0 điểm). Hãy chia sẻ 01 việc làm tốt của em đã mang lại hạnh phúc cho người khác.

II. VIẾT (6,0 điểm)

Câu 1 (2,0 điểm). Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về 01 giải pháp để làm việc nhóm hiệu

quả.

Câu 2 (4,0 điểm). Viết bài văn (khoảng 600 chữ) phân tích bức tranh thiên nhiên trong đoạn

thơ:

Thăm thẳm trời xanh lộng đáy hồ,

Mùi hoa thiên lý thoảng chiều thu.

Con cò bay lả trong câu hát,

Giấc trẻ say dài nhịp võng ru.

Lá thấp cành cao gió đuổi nhau,

Góc vườn rụng vội chiếc mo cau.

Trái na mở mắt, nhìn ngơ ngác,

Đoàn kiến trường chinh tự thuở nào.

Lúa trổ đòng tơ, ngậm cốm non,

Lá dài vươn sắc lưỡi gươm con.

Tiếng chim mách lẻo cây hồng chín,

Điểm nhạt da trời những chẩm son. [...]

(Trích Chiều thu - Nguyễn Bính, Thơ Việt Nam 1945 - 1975, NXB Tác phẩm mới Hà Nội, 1976, tr.25)

Nguyễn Bình (1918-1966) là tác giả tiêu biểu của phong trào Thơ mới (1932-1945). Với những bài thơ đậm nét

Câu 1 
Một lời dẫn trực tiếp trong đoạn trích là:
"Hãy đưa tay ông ra cho chúng tôi cứu!"

Câu 2 
Câu văn thể hiện sự đánh giá chủ quan của người viết về câu chuyện ngụ ngôn là:
"Rõ ràng người đàn ông trong câu chuyện này thường được nhận nhiều hơn là cho đi và ông ta đã suýt chết vì chỉ muốn được nhận!"

Câu 3 
Đoạn trích nhấn mạnh rằng sự chia sẻ phải xuất phát từ mong muốn đem lại hạnh phúc cho người khác, giúp khơi dậy niềm tin và lòng can đảm vượt qua nghịch cảnh. Tác giả lấy hình mẫu của Mẹ Teresa – người đã tìm thấy sự mãn nguyện qua việc giúp đỡ người khác – và câu chuyện ngụ ngôn về người sắp chết, qua đó cho thấy giá trị của việc cho đi so với chỉ biết nhận. Từ đó, người đọc được khích lệ nếu cảm thấy bất hạnh hãy làm cho người khác hạnh phúc để cảm nhận được sự bình an trong tâm hồn.

Câu 4 
Tác dụng của bằng chứng “Mẹ Teresa”: Bằng chứng về Mẹ Teresa được sử dụng nhằm minh họa một tấm gương sống điển hình của sự chia sẻ và cống hiến. Qua đó, tác giả cho thấy rằng khi ta giúp đỡ người khác, không chỉ nỗi đau được giảm bớt mà chính ta cũng tìm thấy sự mãn nguyện và bình an. Điều này góp phần làm tăng sức thuyết phục cho quan điểm “cho đi là còn mãi”.

Câu 5 
Em đã từng tham gia tình nguyện tại một trung tâm hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, nơi em cùng các bạn tổ chức các hoạt động giáo dục và trò chơi giải trí. Qua đó, em đã mang lại niềm vui, sự ấm áp và cảm giác được quan tâm cho các em, giúp các em tự tin hơn và có thêm động lực để vượt qua khó khăn trong cuộc sống.

II. VIẾT 

Câu 1:

Một giải pháp quan trọng để làm việc nhóm hiệu quả là xây dựng sự giao tiếp mở và trung thực giữa các thành viên. Khi mỗi thành viên được khuyến khích chia sẻ ý kiến và lắng nghe quan điểm của người khác, nhóm sẽ tạo ra môi trường làm việc cởi mở, sáng tạo và tin cậy. Để đạt được điều đó, việc tổ chức các buổi họp định kỳ, cùng nhau trao đổi tiến độ và giải quyết vấn đề sẽ giúp các thành viên hiểu rõ vai trò, nhiệm vụ của mình, từ đó giảm thiểu mâu thuẫn và nâng cao tinh thần đồng đội. Bên cạnh đó, việc phân công công việc rõ ràng, dựa trên năng lực và sở trường của từng thành viên sẽ giúp tối ưu hóa hiệu quả công việc. Khi môi trường làm việc trở nên thân thiện, cởi mở và có sự hỗ trợ lẫn nhau, nhóm sẽ đạt được kết quả tốt hơn, đồng thời mỗi cá nhân cũng sẽ cảm thấy mình có giá trị và được tôn trọng.

Câu 2

Mùa thu mang đến khoảnh khắc tuyệt mỹ của đất trời với vẻ đẹp tràn đầy sức quyến rũ. Nó như thổi sự sống vào tâm hồn các thi nhân, để rồi gợi nhớ, gợi thương, gợi vui, gợi buồn, làm thức dậy cả một chân trời khao khát trong lòng người nghệ sĩ. Đoạn thơ trích từ “Chiều thu” của Nguyễn Bính vẽ nên một bức tranh thiên nhiên sống động, hàm chứa bao cảm xúc và sắc màu của mùa thu. Qua những hình ảnh tinh tế và giàu chất gợi tượng, tác giả đã khắc họa một cảnh vật vừa mộng mị vừa hiện thực, vừa tươi đẹp lại cũng mang đậm nỗi nhớ da diết của con người với thiên nhiên.

Mở đầu đoạn thơ, hình ảnh “Thăm thẳm trời xanh lộng đáy hồ” mở ra một không gian rộng lớn, vô tận. Cái trời xanh và mặt hồ lặng lẽ như gương phản chiếu bầu trời mang đến cảm giác yên bình, tĩnh lặng. Điều đặc sắc của nghệ thuật Nguyễn Bính được thể hiện qua khả năng kết hợp hài hòa giữa các yếu tố thị giác, thính giác và khứu giác. “Mùi hoa thiên lý thoảng chiều thu” không chỉ mang đến hình ảnh của một bầu không khí trong lành, mà còn đánh thức giác quan hương thơm, khiến người đọc như được hòa mình vào không gian thiên nhiên mộc mạc nhưng đầy sức sống. Sự giao hòa giữa màu sắc và hương thơm đã tạo nên một không gian vừa huyền ảo vừa tràn đầy sức sống.

Hình ảnh “Con cò bay lả trong câu hát” càng làm tăng thêm tính âm nhạc cho bài thơ, tạo nên nhịp điệu nhẹ nhàng, uyển chuyển như tiếng vọng của thiên nhiên. Những hình ảnh này đã truyền đạt tâm trạng, giúp người đọc cảm nhận được sự mộng mơ, trữ tình và lãng mạn của mùa thu. Tiếng kêu của con cò và nhịp nhàng của võng ru tạo nên một khúc ca du dương, khiến người đọc cảm nhận được sự nhẹ nhàng, dịu dàng của không gian. Đồng thời, hình ảnh ấy cũng gợi nhớ đến tuổi thơ, khi mà mọi thứ trở nên trong sáng và đầy mộng mơ.

Các hình ảnh “Lá thấp cành cao gió đuổi nhau, Góc vườn rụng vội chiếc mo cau” thể hiện sự chuyển động không ngừng của thiên nhiên. Gió thổi, lá rơi, những chiếc mo cau vội vã rơi xuống vỉa của khu vườn, tất cả tạo nên một cảm giác sinh động, tự nhiên nhưng cũng đầy chất thơ. Sự chuyển động ấy tạo nên cảm giác sống động, tự nhiên nhưng cũng ẩn chứa nỗi niềm man mác của mùa thu – nỗi buồn của sự chia ly, của những điều đã qua. Từ góc độ nghệ thuật, đây là một thủ pháp tinh tế, giúp khắc họa được mâu thuẫn giữa sự tĩnh lặng và chuyển động, giữa niềm vui và nỗi buồn.

Tiếp đó, hình ảnh “Trái na mở mắt, nhìn ngơ ngác, Đoàn kiến trường chinh tự thuở nào” mang đến nét hài hước, dí dỏm nhưng cũng rất sâu sắc. Qua đó, tác giả như muốn nói rằng thiên nhiên luôn sống động và có thể “nhìn” ra được quá khứ hào hùng, dù chỉ qua một cái “nhìn ngơ ngác” của trái na. Hình ảnh “Lúa trổ đòng tơ, ngậm cốm non, Lá dài vươn sắc lưỡi gươm con” lại thể hiện sức sống mãnh liệt, sức trẻ dâng trào của mùa màng. Đỉnh điểm của bức tranh thiên nhiên hiện lên qua hình ảnh “Lúa trổ đòng tơ, ngậm cốm non, Lá dài vươn sắc lưỡi gươm con”. Ở đây, thiên nhiên được nhân cách hóa, được trao cho sức sống mãnh liệt và sức chiến đấu. “Lưỡi gươm con” là hình ảnh mạnh mẽ, thể hiện nghị lực và sự dũng cảm, như thông điệp rằng dù cuộc sống có khắc nghiệt, thiên nhiên – cũng như con người – luôn có sức mạnh để vươn lên. Sự kết hợp của hình ảnh này với những chi tiết tinh tế khác đã tạo nên một bức tranh vừa thơ mộng, vừa hào hùng, vừa đậm chất nghị lực sống.

Cuối cùng, “Tiếng chim mách lẻo cây hồng chín, Điểm nhạt da trời những chẩm son” khép lại bức tranh thiên nhiên với một chút sắc màu nổi bật, làm tăng thêm phần sinh động cho khung cảnh. Tiếng chim, hình ảnh cây hồng chín cùng những “chẩm son” nhẹ nhàng như điểm xuyết cho bức tranh, khiến nó không chỉ là cảnh vật mà còn là tâm trạng, là cảm xúc của người nghệ sĩ đối với thiên nhiên.

Về mặt nghệ thuật, đoạn thơ “Chiều thu” của Nguyễn Bính nổi bật nhờ cách sử dụng ngôn từ giản dị nhưng giàu hình ảnh, nhờ sự tinh tế trong việc lựa chọn và sắp đặt các chi tiết tự nhiên. Tác giả không chỉ vẽ nên một bức tranh thiên nhiên mà còn khắc họa tâm trạng, cảm xúc của con người qua sự giao thoa với đất trời. Sự kết hợp giữa cái nhìn hiện thực và chiều sâu trữ tình đã giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, đồng thời gợi mở những suy tư về cuộc sống, về thời gian và sự biến đổi không ngừng của vũ trụ. Điều này làm cho bài thơ không chỉ có giá trị nghệ thuật cao mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho tâm hồn mỗi người, nhắc nhở chúng ta luôn sống trọn vẹn với hiện tại và yêu quý từng khoảnh khắc của cuộc sống.

Xuyên suốt trang thơ, Nguyễn Bính đã khéo léo hòa quyện các yếu tố thị giác, thính giác và khứu giác, tạo nên một bức tranh thiên nhiên toàn diện, vừa trữ tình vừa hiện thực. Bức tranh ấy không chỉ phản ánh vẻ đẹp mộc mạc, giản dị của đất trời mà còn gợi lên những suy tư, cảm nhận sâu sắc về thời gian, về sự biến đổi không ngừng của cuộc sống. Chính sự giao thoa giữa cái đẹp và nỗi nhớ, giữa chuyển động và tĩnh lặng đã làm cho đoạn thơ trở nên lãng mạn, đầy chất thơ và có sức lay động mạnh mẽ lòng người.