Bài thơ “Đi thuyền trên sông Đáy” của Hồ Chí Minh là một tác phẩm giàu cảm xúc, vừa thể hiện tâm hồn thi sĩ nhạy cảm trước thiên nhiên, vừa phản ánh tấm lòng yêu nước, lo lắng cho vận mệnh dân tộc.

Mở đầu bài thơ, hình ảnh thiên nhiên hiện lên thật yên bình, tĩnh lặng:
Dòng sông lặng ngắt như tờ
Sao đưa thuyền chạy, thuyền chờ trăng theo.
Cảnh sắc sông Đáy về đêm gợi lên vẻ đẹp mênh mang, huyền ảo. Dòng sông yên lặng như tờ giấy, ánh sao và vầng trăng dường như dẫn lối cho con thuyền. Sự phối hợp hài hòa giữa con người và thiên nhiên tạo nên bức tranh thơ mộng, thanh bình.

Tuy nhiên, ẩn sau vẻ tĩnh lặng của cảnh vật là những trăn trở sâu kín trong lòng người:
Lòng riêng riêng những bàng hoàng,
Lo sao khôi phục giang san Tiên Rồng.
Trong khung cảnh thanh vắng, tâm trạng của Bác trở nên nặng trĩu. Dù đang thưởng ngoạn cảnh đẹp thiên nhiên, lòng người vẫn không thôi day dứt vì nỗi lo cho vận mệnh nước nhà. Ý chí đấu tranh, quyết tâm giành lại độc lập hiện lên rõ nét trong những dòng thơ đầy tâm huyết này.

Cuối bài thơ, khi thuyền cập bến, trời đã rạng đông:
Thuyền về, trời đã rạng đông,
Bao la nhuốm một màu hồng đẹp tươi.
Hình ảnh bình minh tươi sáng không chỉ là sự thay đổi của thời gian mà còn là biểu tượng cho niềm tin và hy vọng vào tương lai tươi sáng của đất nước.

Tóm lại, bài thơ không chỉ thể hiện tình yêu thiên nhiên của Hồ Chí Minh mà còn khắc họa một tâm hồn yêu nước, luôn trăn trở trước thời cuộc. Tác phẩm là sự kết hợp hài hòa giữa chất trữ tình và tinh thần cách mạng, để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc.