Nhà thơ Lê Đạt quan niệm:
“Mỗi công dân đều có một dạng vân tay.
Mỗi nhà thơ thứ thiệt có một dạng vân chữ
Không trộn lẫn”.
Em hãy xác định “vân chữ” của nhà thơ Phạm Tiến Duật qua tác phẩm “Bài thơ
về tiểu đội xe không kính”? (Ngữ văn 9, tập 1).

---------------------

1. Giải thích ý thơ của Lê Đạt (2,0 điểm)
- “Vân tay”, dấu hiệu để nhận dạng, phân biệt mỗi công dân không thể
nhầm lẫn.
- “Vân chữ”, ngôn ngữ riêng của mỗi nhà thơ. “Vân chữ” là phong cách nghệ
thuật riêng biệt, độc đáo, không thể trộn lẫn, là những sáng tạo của cá nhân mỗi nhà
văn, nhà thơ.
- Phong cách nghệ thuật là phẩm chất và cũng là tiêu chí để đánh giá, nhận diện
một nghệ sĩ chân chính, có tài năng thực sự (“thứ thiệt”) hay chỉ là “thợ thơ”, “thợ
văn”. “Vân chữ” cũng quan trọng như “vân tay”, là dấu ấn đóng vào “giấy thông
hành” để nhà văn bước vào địa hạt văn chương.
- Phong cách nghệ thuật của nhà văn, nhà thơ thể hiện qua nhiều yếu tố: nhãn
quan, tư tưởng nghệ thuật, đề tài, chủ đề, hình tượng nghệ thuật, ngôn ngữ, bút pháp
thể hiện…

2. “Vân chữ” – phong cách sáng tác của Phạm Tiến Duật qua tác phẩm
“Bài thơ về tiểu đội xe không kính” (7,0 điểm)
2.1. Thơ Phạm Tiến Duật hồn nhiên, hóm hỉnh, giàu tính lạc quan với những
phát hiện thú vị, đầy chất lính (4,5điểm)
2.1.1. Hình ảnh những chiếc xe không kính:
- Hình ảnh chiếc xe không kính là hình ảnh được đưa vào từ cuộc sống, hiện
thực qua những hình ảnh sống động, mang hơi thở của cuộc sống chiến trường ác liệt.
- Hình ảnh những chiếc xe không kính vừa thân thuộc vừa có chút gì đó mới mẻ.
2.1.2. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe Trường Sơn được đặt trong mối quan hệ
đối lập với hình ảnh về chiến trường.
- Tư thế ung dung, hiên ngang
- Tinh thần lạc quan, dũng cảm bất chấp mọi khó khăn nguy hiểm của cuộc
chiến.
- Tình đồng chí đồng đội gắn bó.
- Ý chí quyết tâm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước
2.3. “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duât đã rất đặc sắc
trong việc sử dụng các yếu tố nghệ thuật (2,0 điểm):
- Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ đời thường giản dị, tự nhiên; thể thơ tự do, các
câu dài ngắn khác mhau, cách gieo vần ở tiếng cuối cùng của dòng thơ. Sự kết hợp
phương thức biểu cảm và tự sự, cách sử dụng các biện pháp tu từ.
- Nghệ thuật xây dựng cấu tứ từ những chi tiết hết sức bình thường và không
có tính thơ.
- Nghệ thuật xây dựng nhan đề cho thấy chất thơ trong bài thơ đồng thời cho
thấy cái nhìn lãng mạn của tác giả trước hiện thực khốc liệt của chiến tranh tạo giọng
điệu, sắc thái thẩm mĩ cho bài thơ.
* Khái quát: Tất cả tạo nên cái tôi trữ tình đậm chất lính. Phạm Tiến Duật đã tạo
được dấu ấn riêng của mình khi xây dựng cái tôi trữ tình bằng ngôn ngữ thơ trẻ trung,
hóm hỉnh, tuy là những hình ảnh mộc mạc bình dị nhưng đậm chất thơ. Giọng điệu
ngang tàng, tâm tình dịu ngọt, hình ảnh chọn lọc có sự sáng tạo, tứ thơ độc đáo đã
góp phần tạo nên “vân chữ” trong thơ của ông. (0,5 điểm)