Đề số 1:

Phân tích nhân vật Rin trong truyện ngắn “Cây bàng mùa xuân” của Võ Thị Xuân Hà

CÂY BÀNG MÙA XUÂN

(Võ Thị Xuân Hà)

Gió xuân thổi nhẹ như những cánh áo cô tiên vừa phơ phất bay qua. Mưa nhỏ xuống mặt đất những làn mỏng tang như từng bức rèm kết bằng hàng vạn hạt châu li ti.

Bầu trời đẹp thế. Hoa cỏ cũng đẹp thế. Nhưng thằng Rin cứ đứng nhìn về phía nhà ông Quảng, nơi có bóng cây bàng xanh um mọi ngày.

Thoạt nhìn, tưởng nó đứng nhìn xem mặt trời lặn cách nào. Bởi nó luôn hỏi bố, mặt trời đi ngủ sớm hơn con, mặt trời có được nằm ở cái đệm kẻ ô như thế này không? Mặt trời có đánh răng xong mới được đi ngủ không? Hàng bao nhiêu câu hỏi về mặt trời, giờ thằng Rin tạm gác sang một bên. Nó đứng nhìn hình bóng cây bàng mọi ngày ở trên vỉa hè phố, trước cổng nhà ông hàng xóm. Giờ chẳng còn cây bàng cho lũ thằng Rin chơi buổi chiều nữa.

Hôm trước, bà Quảng ra cổng réo: “Tổ sư bố lũ nhãi con kia, chúng mày có biết nhà bà đang có người bệnh không hả? Cả chiều chúng mày hò hét ầm ĩ trước cửa. Đi ra chỗ khác chơi đi cho ông mày nằm yên.”

Thằng Hùng cãi: “Chúng cháu chơi với cây bàng chứ có làm gì đến nhà ông bà đâu nào?”

Thằng Rin cũng phụ họa: “Chúng cháu ngồi chơi ở đây mát lắm bà ạ. Bà cho chúng cháu chơi một lúc nữa thôi.”

Bà Quảng quát: “Không lúc liếc gì nữa, nhé. Mai tao cho thợ chặt bàng cho xong. Cây bàng này là của ông ấy trồng ngày mới về đây, chẳng phải của hàng phố, nhé.”

Vậy mà sáng nay bà Quảng cho thợ chặt cây bàng thật. Chỉ một loáng chỗ có cây bóng mát rượi mọi ngày đã trống hoang trống hoác. Thợ xếp được cả đống gỗ bàng, đợi buôn gỗ đến chở đi. Những thớ gỗ bàng xám ngoẹt nhựa. Lũ trẻ đứng trong nhà xem công cuộc đốn bàng. Rồi chúng truyền tai nhau: Chơi ở đâu bây giờ chúng mày nhỉ? Lũ trẻ nhìn nhau cố tìm kiếm một chỗ vừa có thể bắn bi, vừa được leo trèo. Nhất là vào mùa hè, khi cái nóng đổ ụp lên đầu thành phố, bọn trẻ con hè nhau hái những quả bàng non, ghè ra ăn như thể ở nhà chúng không có hoa quả chất đầy tủ lạnh. Rồi thằng nào thắng thì được công kênh ngồi trên chạc cây cong cong khỏe nhất, được lũ bạn ghè cho ăn hàng chục quả bàng xanh. Ăn đến xanh lè cả lưỡi.

Buổi học ở lớp, cô giáo Hoa thông báo tin vui: “Trường ta sẽ ngăn một vườn cây phục vụ cho việc thực hành. Các em mỗi người đăng kí đóng góp một cây giống có trong bảng danh sách. Chúng ta sẽ trồng vào đợt Tết trồng cây năm mới. Mỗi em sẽ được hướng dẫn tự chăm sóc cây của mình.”

Đứa hỉ hả. Đứa thì kêu ca. Vui quá, mình sẽ chăm cho cây lớn, rồi hái quả mang về khoe mẹ. Đứa bên cạnh bĩu môi, mày học đúp mới chờ cây ra quả được nhé. Đứa bàn trên càu nhàu: Lại phải nhờ bố đưa lên chợ cây Hoàng Hoa Thám…

Tan học, thằng Rin chạy thẳng về gốc cây bàng bị chặt hôm nào. Đêm qua, nó đã nhìn thấy một cây bàng non run rẩy trồi lên trong mưa phùn đầu xuân. Có lẽ một quả bàng già nào đó đã chui xuống đất cạnh gốc cây, và nằm im chờ mùa xuân đến.

Nó đã đăng kí trồng một cây bàng với cô giáo. Trong sổ cô đã ghi. Nó chạy quên cả đợi lũ bạn cùng về. Đây rồi. Vẫn mấy cái lá non khe khẽ rung dưới làn gió xuân. Trên những cánh lá, còn đọng những hạt mưa bụi long lanh.

Thằng Rin lay cổng nhà bà Quảng.

Bà ló ra, giọng càu nhàu: “Thằng cháu Rin gọi gì bà thế?”

Rin khe khẽ hỏi (chỉ sợ bà không ừ một tiếng): “Bà ơi, lớp cháu, à quên trường cháu có tết trồng cây…”

Bà Quảng nhẹ giọng: “Vậy là tốt đấy, thằng cháu Rin.”

Nó mạnh dạn hẳn lên: “Bà cho cháu xin cây bàng nhỏ xíu kia nhé. Cháu hứa sẽ chăm sóc cho nó lớn thật nhanh thật khỏe.”

Bà Quảng gật đầu cười: “Tưởng gì, thằng cháu ngoan. Để bà bứng cho mày. Bà bứng thì cây sẽ lớn nhanh đấy. Bà đành phải chặt cây bàng vì họ sắp làm đường cao tốc qua đây rồi cháu ạ.”

Ôi hôm nay bà Quảng không cau có nữa. Lạ quá. Chắc ông Quảng đã ngồi dậy được, vì thằng Rin vừa thấy ông nhìn hai bà cháu từ cửa sổ.

Cây bàng non được bà Quảng khéo léo bưng lên cùng lớp đất mịn, như khẽ cười với Rin, rủ Rin cùng lớn để kết bạn.

(Thành Công, 16.11.2015, in trên tạp chí Văn học và Tuổi trẻ, số tháng 12/2021, trang 38)

-Yêu cầu của tôi: khoảng hai trang là được

-Không chép mạng

Tô Hoài đã có lí khi cho rằng “Nhân vật là nơi duy nhất tập trung hết thảy, giải quyết hết thảy trong một sáng tác”. Ðọc một tác phẩm, cái đọng lại sâu sắc nhất trong tâm hồn người đọc thường là số phận, tình cảm, cảm xúc, suy tư của những con người được nhà văn thể hiện. Và hình tượng nhân vật Rin  trong tác phẩm " Cây bàng mùa xuân" của nhà văn Võ Thị Ngân Hà cũng vậy.
Văn của Võ Thị Xuân Hà trong những biểu hiện ràng rịt và phức tạp khác nhau, tất cả đều hướng về những trạng thái chập chờn giữa cõi thực và cõi ảo. Rất thực. Nhưng bảo thực hoàn toàn không phải. Rất huyền hồ, hư ảo. Nhưng bảo neo đậu hoàn toàn trong cõi ảo cũng không. Cây bút nữ này ngay từ đầu và cho tới tận bây giờ vẫn chơi vơi, đi về, bay lượn trong khung trời hư thực. Truyện ngắn “Cây bàng mùa xuân” của Võ Thị Xuân Hà đã mang đến cho người đọc một bức tranh sinh động về thiên nhiên và những tâm hồn tuổi thơ đầy trong sáng, hồn nhiên. Trong đó, nhân vật Rin – cậu bé gắn bó với cây bàng – hiện lên như một đại diện tiêu biểu cho tình yêu thiên nhiên, tinh thần trách nhiệm và khát vọng nuôi dưỡng những giá trị tốt đẹp. Nhân vật này không chỉ để lại ấn tượng bởi sự chân thành mà còn gợi lên những thông điệp sâu sắc về ý nghĩa của việc bảo vệ thiên nhiên và gieo trồng hy vọng.

Võ Thị Ngân Hà đã mang đến hình tượng Rin được khắc họa là một cậu bé hiếu kì, luôn đam mê khám phá và ngắm nhìn thế giới xung quanh. Và sự giản dị, ngây thơ trước cuộc sống đã khiến cậu có tình yêu đặc biệt với cây bàng – nơi đã gắn bó với những trò chơi tuổi thơ của cậu cùng lũ bạn. Cây bàng không chỉ đơn thuần là nơi tỏa bóng mát, mà còn trở thành người bạn thân thiết của Rin, nơi lưu giữ những kỷ niệm vui buồn của tuổi thơ. Khi cây bàng bị chặt, Rin không khỏi buồn bã và nhớ nhung. Hình ảnh cậu bé đứng lặng người nhìn chỗ trống nơi cây bàng từng đứng như một sự tiếc nuối khắc khoải, thể hiện tình cảm sâu sắc mà cậu dành cho cây. Dưới cái nhìn của Rin, cây bàng không chỉ là một thực thể tự nhiên vô tri vô giác mà còn mang trong mình sự sống, hơi thở, và cả tâm hồn. Điều này cho thấy tâm hồn trong trẻo, nhạy cảm của một đứa trẻ yêu thiên nhiên, biết trân trọng những điều gần gũi trong cuộc sống.

Khi trường tổ chức Tết trồng cây, Rin lập tức nghĩ đến việc mang về một cây bàng con để tham gia. Hành động này không chỉ phản ánh tình yêu của cậu với cây bàng mà còn thể hiện sự nhạy cảm trước cái đẹp và thiên nhiên xung quanh. Cậu không chọn loại cây nào khác mà quyết tâm tìm đến nơi cây bàng cũ từng đứng để tìm hy vọng mới. Hình ảnh “một cây bàng non run rẩy trồi lên trong mưa phùn đầu xuân” đã thu hút Rin, và cậu cảm nhận được sự sống đang dần hồi sinh từ nơi tưởng như đã mất đi. Đối với Rin, mầm cây ấy không chỉ đơn thuần là một sự thay thế, mà còn là cách cậu giữ lại những kỷ niệm đẹp đẽ gắn bó với cây bàng cũ.

Sự quyết tâm của Rin được thể hiện rõ qua hành động chạy vội đến nhà bà Quảng để xin cây bàng con. Trước đó, bà Quảng từng mắng lũ trẻ vì làm ồn, thậm chí còn chặt cây bàng vì sự phiền toái. Tuy nhiên, Rin không nản lòng. Với lời lẽ nhỏ nhẹ, Rin khẩn cầu: “Bà ơi, lớp cháu, à quên trường cháu có Tết trồng cây… Bà cho cháu xin cây bàng nhỏ xíu kia nhé. Cháu hứa sẽ chăm sóc cho nó lớn thật nhanh thật khỏe.” Lời nói đầy lễ phép và chân thành này đã làm bà Quảng thay đổi thái độ, không chỉ đồng ý mà còn tự tay bứng cây giúp Rin. Điều này cho thấy sức mạnh từ tấm lòng trong sáng và tình yêu thiên nhiên của cậu bé. Hành động “chạy quên cả đợi lũ bạn” khi phát hiện cây bàng con cho thấy Rin là một cậu bé kiên trì, chủ động và đầy trách nhiệm. Cậu không chỉ yêu thiên nhiên mà còn có ý thức sâu sắc về việc bảo vệ và nuôi dưỡng nó. Hình ảnh cây bàng non “khe khẽ rung dưới làn gió xuân” như khích lệ Rin tiếp tục hành trình nuôi dưỡng những điều đẹp đẽ trong cuộc sống. Đây là phẩm chất quý giá, thể hiện ý thức tốt đẹp về mối quan hệ giữa con người và môi trường, dù tuổi còn nhỏ. 

Phải chăng chính vì thế mà các nhà văn luôn tạo ra những nét riêng cho mình bằng việc xây dựng lên những hình tượng nhân vật độc đáo chở nặng tâm tư của tác giả. Rin không chỉ là một nhân vật cụ thể, mà còn là biểu tượng cho tuổi thơ lạc quan, hồn nhiên và luôn tràn đầy hy vọng. Cây bàng non mà cậu đem về không chỉ là một mầm cây đơn thuần mà còn là đại diện cho khát vọng tái sinh, làm mới và phát triển. Qua hành trình của Rin, tác giả như muốn nhắn nhủ rằng dù cuộc sống có khó khăn, mất mát, thì vẫn luôn có những tia hy vọng và cơ hội để bắt đầu lại. Tinh thần lạc quan của Rin còn được thể hiện qua cách cậu vượt qua nỗi buồn khi cây bàng cũ bị chặt. Thay vì mãi tiếc nuối, cậu tìm cách tái tạo lại sự sống, nuôi dưỡng một mầm cây mới. Điều này không chỉ cho thấy sự trưởng thành trong suy nghĩ của Rin, mà còn truyền cảm hứng cho người đọc về cách đối mặt với mất mát và thử thách trong cuộc sống.

Truyện ngắn “Cây bàng mùa xuân” của Võ Thị Xuân Hà không chỉ thành công trong việc xây dựng nội dung ý nghĩa mà còn nổi bật với những thủ pháp nghệ thuật đặc sắc. Những yếu tố nghệ thuật được sử dụng tinh tế đã góp phần khắc họa sâu sắc hình tượng nhân vật Rin và truyền tải thông điệp nhân văn về tình yêu thiên nhiên và hy vọng.Tác giả đã khéo léo miêu tả nhân vật Rin thông qua lời nói, hành động và diễn biến tâm lý, giúp người đọc cảm nhận rõ nét sự hồn nhiên, trong sáng và tinh thần trách nhiệm của một cậu bé. Cây bàng trong truyện không chỉ là một cây xanh thông thường mà còn mang ý nghĩa biểu tượng. Cây bàng cũ là nơi lưu giữ kỷ niệm tuổi thơ, là không gian vui chơi và kết nối của lũ trẻ. Khi cây bị chặt, đó là sự mất mát, gợi lên cảm giác hụt hẫng và tiếc nuối. Ngôn ngữ trong truyện nhẹ nhàng, gần gũi nhưng giàu chất thơ, phù hợp với tâm hồn trong trẻo của nhân vật Rin và bối cảnh thiên nhiên mùa xuân. Tác giả sử dụng những câu văn miêu tả giàu hình ảnh và cảm xúc, giúp người đọc dễ dàng hình dung và đồng cảm.  Tác phẩm đã để lại dấu ấn đẹp đẽ trong lòng người đọc bởi cách thể hiện giản dị mà ý nghĩa, phù hợp với mọi lứa tuổi, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Qua nhân vật Rin, Võ Thị Xuân Hà đã gửi gắm nhiều thông điệp ý nghĩa. Rin là hiện thân của tình yêu thiên nhiên, lòng nhân hậu và tinh thần trách nhiệm – những phẩm chất cần được nuôi dưỡng không chỉ ở trẻ em mà cả ở người lớn. Câu chuyện của Rin nhắc nhở mỗi chúng ta về tầm quan trọng của việc trân trọng và bảo vệ môi trường. Đồng thời, hành trình của cậu bé còn khơi gợi niềm tin rằng, chỉ cần ta biết gieo trồng và nuôi dưỡng, thì những mầm sống mới sẽ luôn nảy nở và phát triển, mang đến những điều tốt đẹp cho cuộc đời.