Bài thơ "Ngày mùa" của Đoàn Văn Cừ là một bức tranh sinh động và tươi đẹp về cảnh vật và con người trong mùa gặt, phản ánh rõ nét đời sống lao động, vẻ đẹp thiên nhiên và tinh thần cần cù, chịu khó của người dân thôn quê Việt Nam. Mở đầu bài thơ, tác giả vẽ ra một cánh đồng lúa chín vàng, "trải vàng như bể kén la", khung cảnh mênh mông, bát ngát với sắc vàng rực rỡ. Hình ảnh này không chỉ thể hiện sự phì nhiêu của đất đai mà còn gợi lên sự trù phú, đầy hy vọng của một mùa màng bội thu. Bức tranh càng trở nên sinh động khi "từng đôi chim sẻ tới nô đua, mổ từng bông một trong khí gió", tạo ra một không gian tự nhiên, gần gũi và ấm áp. Mùi thơm nhẹ nhàng từ lúa chín, "bốc nhẹ mùi thơm phảng phát đưa", làm cho khung cảnh thêm phần huyền ảo và hấp dẫn, khơi gợi cảm giác dễ chịu, thanh bình. Khổ thơ thứ hai mang đến hình ảnh những cô gái thôn quê trong những bộ trang phục giản dị nhưng lại rất đỗi duyên dáng. Cảnh "trên cổn cỏ biếc nắng hồng tuôn" làm nền cho những chiếc nón nghệ tròn, dây thắt lưng xanh và áo nâu non. Những hình ảnh này không chỉ miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn tôn vinh nét đẹp lao động mộc mạc, khỏe khoắn của người phụ nữ nông thôn. Cô gái "khuyên vàng đeo lấp lánh, miệng cười đen nhánh" mang đến cảm giác vừa tươi tắn, vừa gần gũi, phản ánh tinh thần lạc quan, vui vẻ trong công việc dù là ngày nắng nóng. Đoàn Văn Cừ đã khéo léo phác họa hình ảnh người phụ nữ thôn quê không chỉ qua vẻ ngoài mà còn qua sự tươi tắn, vui vẻ của họ trong cuộc sống hàng ngày. Khổ thơ thứ ba lại tập trung miêu tả sự khắc nghiệt của công việc mùa gặt nhưng cũng cho thấy sự kiên cường, bền bỉ của người dân lao động. Cảnh "trời biếc long lanh nắng dội tràn" và "đường trưa cát nóng bỏng da chân" gợi lên cái nóng oi ả của mùa hè, đồng thời là hình ảnh của những người dân đang miệt mài làm việc dưới cái nắng gay gắt. Họ gánh lúa vào trong xóm, tạo thành hàng dài dưới "mặt trời hôm bốc đỏ dẫn", khắc họa hình ảnh cần mẫn, vất vả của những người lao động với một nghị lực phi thường. Mặc dù cảnh vật trong khổ thơ này có phần khắc nghiệt, nhưng nó lại không làm lu mờ tinh thần lao động hăng say của người dân, mà ngược lại, càng tôn vinh sự bền bỉ và sức mạnh của con người trong việc vượt qua những thử thách. Qua bài thơ, Đoàn Văn Cừ đã khéo léo kết hợp những hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp với con người lao động cần cù, tạo nên một bức tranh sống động và chân thực về cảnh làng quê mùa gặt. Bằng ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu nhưng giàu hình ảnh, tác giả không chỉ miêu tả những hoạt động mùa vụ mà còn bày tỏ niềm yêu mến, trân trọng đối với cuộc sống lao động của người dân quê. Bài thơ khắc họa một cách tuyệt vời vẻ đẹp của con người thôn quê Việt Nam, vừa giản dị, mộc mạc lại vừa kiên cường, mạnh mẽ. Thông qua đó, Đoàn Văn Cừ cũng muốn nhấn mạnh một thông điệp về sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên, cũng như tình yêu quê hương, đất nước và những giá trị văn hóa truyền thống.