Nguyễn Khuyến là 1 nhà thơ trung đại của nước ta , nổi tiếng với nhiều bài thơ hay và hấp dẫn , đầy tình người .. Trong đó , "Thu ẩm" là một bài thơ hay và nổi bật của ông . Bài thơ " Thu ẩm của Nguyễn Khuyến là một bài thơ vô cùng hấp đãn đem lại cho người đọc nhiều cảm xúc khác nhau , đặc biệt được thể hiện qua chủ đề độc đáo của bài thơ . Chủ đề của bài thơ là quang cảnh buổi tối mùa thu nơi chốn quê của tác giả và hình ảnh nâng chén rượu đầy nỗi niềm của nhà thơ .

         Chủ đề của bài thơ được thể hiện qua mạch cảm xúc , nhan đề của bài thơ và các từ ngữ hình ảnh trong bài thơ . Mạch cảm xúc của bài thơ là cảm xúc của nhân vật trữ tình , đó là cảm xúc trải dài sự bi ai của mùa thu đến nỗi niềm nhớ nhung và sự chờ đợi , tạo nên cho bài thơ 1 không khí thê lương , hồi tưởng .Nhan đề " THu ẩm " tức là mùa thu uống rượu , bài thơ là 1 bức tranh mùa thu đầy màu sắc , âm thanh trước cái nhìn của thi nhân qua đó thể hiện sự đơn độc ,  nâng chén rượu trước cuộc đời .

          Chủ đề của bài thơ còn được thể hiện qua các hình ảnh , từ ngữ trong bài thơ . Trước hết , bài thơ mở đầu với hình ảnh khung cảnh xung quanh tối tăm nơi tác giả bộc lộ cảm xúc :

                                "  Năm gian nhà cỏ thấp le te,
                                   Ngõ tối đêm sâu đóm lập loè".

           Hình ảnh " Năm gian nhà cỏ thấp le te" chính là hình ảnh của những ngôi nhà nhỏ giữa bầu trời tăm tối , sử dụng từ  láy " le te " ám chỉ những ngôi nhà vô cùng thấp và bé nhỏ . Hình ảnh " NGõ tối đêm sâu đóm lập lòe " chính là sự bao trùm của bóng tối ra xung quanh , hình ảnh sâu đóm càng làm cho ngõ trở nên hẹp , đen tối , sâu và âm u hơn . Có thể nói rằng màn đêm đã làm cho cảnh quan trở nên ảm đạm , yên tĩnh hơn , là cơ hội để tác giả bày tỏ cảm xúc .

          Tiếp theo là các sự vật xung quanh được thi  nhân quan sát và miêu tả một cách rõ nét :

                                " Lưng giậu phất phơ màu khói nhạt 

                                   Làn ao lóng lánh bóng trăng loe "

           Hình ảnh "Lưng giậu phất phơ màu khói nhạt " , giậu là bờ rào bằng cây, thường trồng cúc tần hay dâm bụt , thi sĩ đã miêu tả 1 cách chi tiết , tinh tế sương thu như màu khói nhạt bao phủ quanh lưng giậu tạo . Tiếp đó là hình ảnh đẹp đẽ " Làn ao lóng lánh bóng trăng loe " ,đêm xuống , ánh trăng bắt đầu tỏa nắng và in dấu mình dưới ao , sử dụng từ láy " lóng lánh " để nhấn mạnh màu sắc thạnh thoát , óng ánh của bóng trăng dưới  ao , tạo nên  một khung cảnh rất đỗi quen thuộc nhưng trìu tượng , hoài niệm .

           Tác giả bắt đàu thể hiện tâm tư nỗi lòng của bản thân :

                                 "Da trời ai nhuộm mà xanh ngắt 

                                  Mắt lão không vầy cũng đỏ hoe " 

            Hình ảnh đàu tiên tác giả miêu tả hình ảnh bầu trời "Da trời ai nhuộm mà xanh ngắt ", hình ảnh da trời xanh ngắt như ẩn chứa cái gì đó bên trong và tác giả đã tự hỏi bằng cách sử dụng đại từ phiếm " Da trời ai nhuộm" , một câu hỏi không có lời giải đáp . Hình ảnh thứ 2 tác giả đề cập đến chính mình '' Mắt lão không vầy cũng đỏ hoe "hình ảnh ẩn chứa nhiều nỗi niềm , cảm xúc khác nhau qua đôi mắt đỏ hoe của tác giả đối với cảnh sắc xung quanh .

             Cuối cùng là hình ảnh nâng rượu chất chứa đầy cảm xúc của tác giả :

                                 "Rượu tiếng rằng hay hay chằng mấy

                                   Chỉ dăm ba chén đã say nhè "

          Trong hình ảnh " Rượu tiếng rằng hay hay chằng mấy" , từ "hay" có 2 nghĩa , nghĩa "hay" thứ nhất là việc hay uống rượu, nghĩa thứ 2 là tửu lượng cao , ở đây phù hợp với nghĩa thứ 2 được bộc lộ qua hình ảnh " Chỉ dăm ba chén đã say nhè " , nhờ có rượu làm cho đầu óc của tác giả bớt đi một phần tâm trạng , nỗi ấp ủ trong lòng mình .

          Như vậy , tác giả đã mượn hình ảnh , cảnh vật xung quanh trong một mùa thu tối tăm đầy nỗi niềm để thể hiện tâm trạng u uất của mình , từ đó càng làm nổi bật chủ đề của bài thơ . Qua đó , ta ũng thấy rõ được tài năng thơ ca của tác giả. Chỉ những người có tâm hồn tinh tế mới có thể viết nên những câu thơ lay động lòng người đến vậy.