Phân tích nhân vật người mẹ trong bài "mẹ tôi " của Phong thu

Truyện ngắn “Mẹ tôi” của Phong Thu kể lại một câu chuyện nhỏ nhưng thấm đẫm tình người, thông qua lời kể của người con về mẹ mình và người bạn tên Lâm. Lâm là một cậu bé ngoan, sống trong một gia đình nghèo, đông anh em và có mẹ đau yếu. Vì hoàn cảnh khó khăn, cậu phải chắt chiu từng món đồ nhỏ, tự vá áo, và khi đi học còn phải vay bạn ít tiền để mua sách. Chính từ việc người con cho bạn vay tiền và bị mẹ mắng đã mở ra tình huống truyện, để người mẹ – một người phụ nữ tưởng như nghiêm khắc – bộc lộ rõ phẩm chất nhân hậu, tinh tế và giàu yêu thương. Qua đó, tác giả thể hiện thông điệp về giá trị của tình thương, sự cảm thông và cách giáo dục bằng trái tim.

Nhân vật người mẹ trong truyện được khắc họa không quá nhiều, nhưng mỗi lời nói, hành động đều cho thấy bà là một người nghiêm khắc mà bao dung, tinh tế mà giản dị, là hình mẫu của một người mẹ truyền thống biết yêu thương con và cảm thông với người khác.

Trước hết, người mẹ hiện lên với vẻ nghiêm khắc trong cách dạy con. Khi nghe con trai cho bạn mượn tiền mà chưa được trả, bà đã mắng con gay gắt: “Ngày mai phải đi đòi về. Hay là tiêu bậy rồi?”. Câu nói ấy có phần nặng nề nhưng xuất phát từ nỗi lo con mình thiếu trung thực, không biết quý trọng đồng tiền. Bà thể hiện sự quan tâm và mong con trai biết sống có trách nhiệm với bản thân. Đó chính là tình yêu thương ẩn dưới vẻ ngoài nghiêm nghị, là bài học về cách sống cho con.

Thế nhưng, phía sau vẻ nghiêm khắc đó, người mẹ lại là người nhân hậu, tinh tế và rất giàu lòng cảm thông. Khi Lâm mang tiền đến trả, bà không chỉ nhận lại mà còn để ý đến chiếc áo rách được vá vụng về của cậu bé. Bà nhẹ nhàng hỏi: “Ai vá áo cho cháu đấy?” – một câu hỏi tưởng chừng như vô tình nhưng đầy thấu hiểu. Khi biết Lâm tự vá áo vì mẹ bận chăm các em nhỏ, bà lập tức bảo con mình đưa áo cho bạn mặc tạm, còn bà thì tự tay vá lại chiếc áo ấy. Không chỉ giúp đỡ về vật chất, hành động ấy còn thể hiện sự trân trọng nghị lực và lòng tự trọng của Lâm – một đứa trẻ nghèo mà ngoan.

Qua cách trò chuyện với Lâm, người mẹ còn thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với hoàn cảnh khó khăn của bạn con. Bà không chỉ hỏi han nhẹ nhàng mà còn khen ngợi sự ngoan ngoãn, có trách nhiệm của Lâm, rồi lại quay sang nói với con trai: “Bạn con là một đứa con biết thương mẹ.” Bà khuyên con nên giữ tình bạn đó và rủ Lâm sang chơi, học bài. Cách bà dạy con không bằng những lời răn đe, mà bằng những việc làm gương mẫu, tế nhị và đầy tình người.

Nhân vật người mẹ trong truyện “Mẹ tôi” là hình ảnh tiêu biểu cho những người mẹ Việt Nam truyền thống: vừa nghiêm khắc trong việc dạy con, vừa bao dung trong cách sống và giàu tình thương với mọi người. Nghệ thuật xây dựng nhân vật rất tự nhiên, qua lời kể mộc mạc của người con, không tô vẽ, không cường điệu, nhưng từng chi tiết đều thấm đẫm cảm xúc, khiến người đọc cảm động. Ngôn ngữ truyện nhẹ nhàng, giản dị nhưng giàu tính gợi cảm, đặc biệt là cách sử dụng các chi tiết nhỏ như: miếng vá áo, ánh nhìn của người mẹ, câu nói ngắn gọn nhưng đầy ân tình – tất cả tạo nên một không khí ấm áp, chan chứa yêu thương.