Đáp án:

 

Câu 1 (0,5 đ): Em bé đi kiếm củi khô được khắc họa thông qua những hình ảnh nào?

Em bé đi kiếm củi khô được khắc họa thông qua các hình ảnh: "chân trần trên cỏ", "nhặt giấc mơ rơi", "kiếm củi gần sưởi ấm chiều mồ côi", "cái bóng nhỏ ngã trên đồi lộng gió". Những hình ảnh này thể hiện hình ảnh một em bé vất vả, chịu khó làm việc, làm bạn với thiên nhiên, cất bước trên con đường khó khăn, đầy thử thách.

Câu 2 (1,0 đ): Chỉ ra và nêu hiệu quả của phép tu từ ẩn dụ trong hai câu thơ sau:

• "Này em bé, căn nhà xơ xác thế"
• "Làm sao cõng nắng mưa để qua mùa"

• Câu thơ đầu sử dụng phép ẩn dụ "căn nhà xơ xác" để không chỉ miêu tả căn nhà vật lý mà còn phản ánh tình trạng nghèo khổ, thiếu thốn của gia đình em bé, qua đó gợi lên sự khó khăn, cơ cực trong cuộc sống của em.
• Câu thơ thứ hai sử dụng phép ẩn dụ "cõng nắng mưa" để chỉ sự vất vả, gánh nặng mà em bé phải chịu đựng trong cuộc sống, như là sự đối diện với những khó khăn trong suốt mùa đông lạnh giá, với mong muốn có thể vượt qua những thử thách ấy.

Hiệu quả: Những phép ẩn dụ này không chỉ làm phong phú hình ảnh mà còn gợi lên sự khắc nghiệt của hoàn cảnh, qua đó tạo nên chiều sâu cảm xúc trong bài thơ.

Câu 3 (1,0 đ): Phân tích một số nét đặc sắc của kết cấu bài thơ (sự lựa chọn thể thơ; sự phối hợp của vần, nhịp, hình ảnh thơ, các biện pháp tu từ; ...)

Bài thơ có kết cấu đặc sắc thông qua những yếu tố sau:

• Thể thơ tự do: Tác giả không gò bó trong khuôn khổ vần điệu đều đặn, thay vào đó là thể thơ tự do giúp thể hiện sự tự do, tự tại trong từng bước đi của em bé và không gian thơ. Thể thơ này còn tạo ra sự linh hoạt và cảm giác tự nhiên.

• Sự phối hợp của vần và nhịp: Các vần điệu trong bài thơ được phối hợp rất tự nhiên, không quá khô khan mà như một dòng chảy nhẹ nhàng. Nhịp điệu của bài thơ khá đều đặn, kết hợp giữa nhịp nhanh và chậm, tạo cảm giác vội vã, gấp gáp nhưng cũng có những khoảng lặng, sâu lắng.

• Hình ảnh thơ và các biện pháp tu từ:

  • Hình ảnh em bé là hình ảnh trung tâm, thể hiện sự vất vả, sự nghèo khổ, nhưng cũng là hình ảnh của sự kiên cường.
  • Các biện pháp tu từ như ẩn dụ ("cõng nắng mưa"), nhân hóa ("nhặt giấc mơ rơi"), đối lập ("chiều lạnh lắm thu đã vàng rồi đó" – "má em hồng mỗi buổi") tạo nên những ấn tượng sâu sắc về sự khó khăn, gian truân, đồng thời gợi lên tình yêu thương, sự hy sinh trong cuộc sống của em bé và mẹ.

Câu 4 (1,0 đ): Xác định chủ đề và cảm xúc chủ đạo của bài thơ.

• Chủ đề: Bài thơ nói về cuộc sống nghèo khó, cơ cực của em bé, nhưng cũng là câu chuyện về tình yêu thương, sự hy sinh của mẹ và nghị lực sống mạnh mẽ của em bé trong hoàn cảnh khó khăn.

• Cảm xúc chủ đạo: Cảm xúc chủ đạo trong bài thơ là cảm giác xót xa, thương cảm trước hoàn cảnh khó khăn của em bé, nhưng cũng là sự cảm động về nghị lực sống và tình yêu thương gia đình.

Câu 5 (1,0 đ): Qua bài thơ, em có nhận xét gì về hoàn cảnh và phẩm chất của em bé?

• Hoàn cảnh: Em bé sống trong một gia đình nghèo khó, thiếu thốn vật chất, phải vất vả kiếm củi trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Ngôi nhà của em "xơ xác", không có đủ điều kiện để bảo vệ khỏi cái lạnh mùa đông.

• Phẩm chất: Em bé là hình mẫu của sự kiên cường, mạnh mẽ, dù hoàn cảnh khó khăn nhưng vẫn cố gắng làm việc chăm chỉ, kiếm củi để lo cho gia đình. Em bé cũng có một tấm lòng giàu tình yêu thương, luôn nghĩ đến mẹ và muốn giúp đỡ mẹ vượt qua những lúc khó khăn.

Câu 6 (1,5 đ): Qua bài thơ, tác giả muốn truyền tải thông điệp gì cho người đọc? Hãy trình bày bằng một đoạn văn ngắn (khoảng 5-7 dòng).

Qua bài thơ "Em bé trong mùa củi khô", tác giả muốn truyền tải thông điệp về sự gian khó, cơ cực mà trẻ em trong những gia đình nghèo phải chịu đựng, nhưng cũng thể hiện tinh thần kiên cường và tình yêu thương trong cuộc sống. Em bé trong bài thơ không chỉ là hình ảnh của sự nghèo khổ mà còn là biểu tượng của hy vọng, nghị lực sống. Dù cuộc sống có khó khăn đến đâu, tình yêu thương giữa em bé và mẹ, sự vươn lên trong hoàn cảnh khắc nghiệt vẫn luôn là nguồn động lực mạnh mẽ để vượt qua thử thách.