PHẦN I. ĐỌC HIỂU

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:

LÀNG NỮ

Rừng núi giật mình lũ quét trong đêm

Đất đá lở vùi chôn bao giấc mộng

Làng Nủ bình yên, êm đềm cuộc sống

Sớm nay thành vùng từ địa tan hoang.

Dưới lớp bùn sâu là cả dân làng

Những thân phận trọn tình yêu rừng núi

Người đi rồi, giấc mơ thành tội lỗi

Suối quặn lòng ôm mãi hận trăm năm.

Thương trẻ thơ côi cút trước ngày rằm

Trăng thu của em hóa vành khăn trắng

Bố mẹ, người thân về nơi xa vắng

Em tựa vào hơi ấm những vòng tay.

Làng Nủ ơi sao xa lạ nơi này

Nhà cửa không còn, dân làng cũng vắng

Dưới chân núi chỉ còn vùng đất trắng

Tang tóc một miền trơ trụi hoang sơ.

Những tấm lòng vượt qua mọi gió mưa

Lên biên giới với nghĩa tình nhân ái

Tấm áo, tấm chăn, gói mì mang vội

Cưu mang nhau qua thời khắc cơ hàn.

Cơn bão kinh hoàng tàn phá Việt Nam

Núi gục đầu xin linh hồn xá tội

Người làng Nủ từ bùn sâu bước tới

Theo Đảng lên rừng dựng làng đồi Sim.

(Theo Bùi Quảng Bạ- Hội nhà văn Hà Nội ngày 11.9.2024)

(*) Chú thích: Làng Nủ thuộc xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai chịu ảnh hưởng nặng nề trong trận sạt lở đất và lũ quét sau cơn bão số 3. Theo số liệu thông kê đến thời điểm hiện tại có 53 người chết, 13 người mất tích và 16 người bị thương

Câu 1 (0,5 điểm). Xác định chủ đề của bài thơ.

Câu 2 (0,5 điểm). Chỉ ra các từ ngữ miêu tả hậu quả của cơn bão được thể hiện trong khổ thơ thứ tư.

Câu 3 (1,0 điểm). Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong hai câu thơ:

Tấm ảo, tấm chăn, gói mì mang või Cưu mang nhau qua thời khắc cơ hàn

Câu 4 (1,0 điểm). Nhận xét tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình được thể hiện trong bài thơ.

Câu 5 (1,0 điểm). Những thông điệp mà tác giả gửi gắm qua khổ thơ sau:

Những tấm lòng vượt qua mọi gió mưa

Lên biên giới với nghĩa tình nhân ái

Tấm ảo, tấm chăn, gói mì mang vội

Cưu mang nhau qua thời khắc cơ hàn.

PHẦN II. VIẾT

Câu 1(2 điểm). Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc của em sau khi đọc xong bài thơ “Làng Nú" của tác giả Bùi Quảng Bạ.

Câu 2(4 điểm). Đọc đoạn trích sau và viết bài văn nghị luận phân tích đoạn trích trong bài thơ "Mẹ" ( Bằng Việt)

Con bị thương, nằm lại một mùa mưa

Nhớ dáng mẹ ân cần mà lặng lẽ

Nhà yên ắng tiếng chân đi rất nhẹ

Nhthông kê đến thời điểm hiện tại có 53 người chết, 13 người mất tích và 16 người bị thương

Câu 1 (0,5 điểm). Xác định chủ đề của bài thơ.

Câu 2 (0,5 điểm). Chỉ ra các từ ngữ miêu tả hậu quả của cơn bão được thể hiện trong khổ thơ thứ tư.

Câu 3 (1,0 điểm). Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong hai câu thơ:

Tấm ảo, tấm chăn, gói mì mang või Cưu mang nhau qua thời khắc cơ hàn

Câu 4 (1,0 điểm). Nhận xét tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình được thể hiện trong bài thơ.

Câu 5 (1,0 điểm). Những thông điệp mà tác giả gửi gắm qua khổ thơ sau:

Những tấm lòng vượt qua mọi gió mưa

Lên biên giới với nghĩa tình nhân ái

Tấm ảo, tấm chăn, gói mì mang vội

Cưu mang nhau qua thời khắc cơ hàn.

PHẦN II. VIẾT

Câu 1(2 điểm). Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc của em sau khi đọc xong bài thơ “Làng Nú” của tác giả Bùi Quảng Bạ

Câu 1 
Chủ đề của bài thơ là nỗi đau và mất mát do thiên tai tàn phá Làng Nủ, đồng thời thể hiện tinh thần đoàn kết, lòng nhân ái và nghị lực vượt qua khó khăn của con người.

Câu 2 
Trong khổ thơ thứ tư, các từ ngữ miêu tả hậu quả của cơn bão gồm:

- “Nhà cửa không còn”

- “Dân làng cũng vắng”

- “Vùng đất trắng”

- “Tang tóc một miền trơ trụi hoang sơ”
Những từ ngữ này thể hiện rõ sự tàn phá toàn diện của thiên tai lên cả kiến trúc, đời sống con người và thiên nhiên.

Câu 3
Biện pháp tu từ liệt kê được thể hiện qua cụm từ “Tấm áo, tấm chăn, gói mì mang vội / Cưu mang nhau qua thời khắc cơ hàn”.

- Chỉ ra: Các từ “tấm áo”, “tấm chăn”, “gói mì” được liệt kê liên tiếp.

- Tác dụng:

+ Làm cho câu thơ trở nên đầy đủ, hấp dẫn, tăng sức thuyết phục, diễn đạt cho câu thơ.

+ Việc liệt kê những vật dụng đơn sơ, thiết yếu này làm tăng tính sống động, hiện thực cho hình ảnh người dân trong cảnh khó khăn. Nó cho thấy dù chỉ với những thứ khiêm tốn, người dân vẫn kịp thời chia sẻ, cưu mang nhau trong lúc gian nan, đồng thời thể hiện lòng nhân ái và tinh thần đoàn kết vượt qua khổ cực.

+ Qua đó, tác giả muốn nhấn mạnh giá trị của tình người và niềm tin vào sức mạnh của sự sẻ chia trong hoàn cảnh khó khăn.

Nhắc lại kiến thức: Liệt kê là biện pháp tu từ mà người nói, người viết sắp xếp nối tiếp các từ, cụm từ cùng loại trong cùng một câu, một đoạn để tạo nên ấn tượng mạnh, hiệu quả cao trong miêu tả, kể chuyện hoặc biểu lộ cảm xúc

Câu 4 
Tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình trong bài thơ được thể hiện qua nỗi buồn, tiếc nuối và đồng thời là niềm trân trọng sâu sắc đối với những giá trị nhân văn giữa thảm họa. Nhân vật trữ tình thể hiện nỗi đau trước sự tàn phá của thiên tai, khi thấy những gì bình yên giờ chỉ còn là “vùng đất trắng”, “tang tóc một miền trơ trụi hoang sơ”. Bên cạnh đó, lòng cảm thông, tình yêu thương được thể hiện qua hình ảnh “những tấm lòng vượt qua mọi gió mưa” cho thấy niềm tin mãnh liệt vào sức mạnh của sự đoàn kết, nhân ái, giúp con người cùng nhau vượt qua thử thách.

Câu 5 
Thông điệp mà tác giả gửi gắm qua khổ thơ:

- Trước hết, “Những tấm lòng vượt qua mọi gió mưa” cho thấy rằng, trong lúc khốn khó, con người vẫn nỗ lực gắn kết, sẻ chia nhau từng chút đỡ đần. Mặt khác, “Lên biên giới với nghĩa tình nhân ái” thể hiện khát khao vượt qua ranh giới địa lý, gắn kết mọi người bằng tình yêu thương, trách nhiệm với cộng đồng. Cuối cùng, hình ảnh “Tấm áo, tấm chăn, gói mì mang vội / Cưu mang nhau qua thời khắc cơ hàn” nhấn mạnh rằng, dù chỉ có những thứ khiêm tốn, người dân vẫn biết sẻ chia, giúp đỡ nhau, thể hiện tinh thần bất khuất, lạc quan trước nghịch cảnh.

PHẦN II. VIẾT

Câu 1:

Sau khi đọc xong bài thơ “Làng Nủ” của tác giả Bùi Quảng Bạ, lòng em không khỏi xót xa trước cảnh vật hoang tàn và nỗi đau khổ của những con người nơi miền núi. Hình ảnh Làng Nủ vốn bình yên, êm đềm nay chỉ còn là vùng đất trắng, nơi không còn mái nhà thân quen, không còn tiếng cười, tiếng nói của người dân. Em cảm nhận được nỗi mất mát sâu sắc khi nghĩ đến bao gia đình phải rời bỏ tổ ấm, khi những giấc mộng xưa tan biến theo cơn bão dữ dội. Những câu thơ như “Nhà cửa không còn, dân làng cũng vắng” đã vẽ nên bức tranh bi tráng nhưng cũng đầy đau thương, khiến lòng em thấm đượm nỗi buồn của một số phận con người giữa hoàn cảnh thiên tai. Bên cạnh nỗi đau, em còn cảm nhận được tinh thần kiên cường, lòng nhân ái của người dân Làng Nủ khi họ không cam chịu số phận mà lại cùng nhau vượt qua khó khăn, sẻ chia những thứ ít ỏi nhưng đầy ý nghĩa. Hình ảnh “tấm áo, tấm chăn, gói mì mang vội cưu mang nhau qua thời khắc cơ hàn” đã in đậm trong tâm trí em niềm tin rằng, trong những lúc tăm tối nhất, tình người vẫn luôn thắp lên ngọn lửa hy vọng. Bài thơ như một tiếng gọi, nhắc nhở chúng ta về giá trị của sự đoàn kết và lòng nhân ái, đồng thời khiến em trân trọng hơn những điều bình dị vốn có trong cuộc sống. Nhìn vào hiện thực đau thương của Làng Nủ, em càng thấm thía hơn bài học về sự sống, về lòng kiên trì vượt qua nghịch cảnh để hướng về một tương lai tươi sáng hơn.

Câu 2 (4 điểm):

Bài thơ “Mẹ” là một ca ngợi sâu sắc tình mẫu tử thiêng liêng và những hy sinh thầm lặng của người mẹ. Đoạn trích trên, dù chỉ gồm ba câu ngắn gọn, nhưng chứa đựng bao nhiêu nỗi niềm, bao nhiêu tâm tư sâu kín của đứa con nhớ mẹ. Qua đó, tác giả đã khắc họa thành hình ảnh mẹ - người phụ nữ ân cần, dịu dàng và hy sinh hết lòng, đồng thời gợi lên nỗi nhớ, nỗi đau mất mát khi mẹ không còn bên cạnh.

Câu đầu tiên “Con bị thương, nằm lại một mùa mưa” đã mở ra bức tranh cảm xúc của người con với hình ảnh mình bị thương và cô đơn giữa cơn mưa dài. “Một mùa mưa” ở đây không chỉ là hiện tượng thời tiết, mà còn ẩn dụ cho khoảng thời gian khó khăn, trĩu nặng nỗi buồn khi mất đi bóng dáng mẹ. Hình ảnh “bị thương” còn thể hiện trạng thái yếu đuối, chồng chất những tổn thương về thể xác lẫn tinh thần, khi mà đứa con phải chịu đựng nỗi nhớ và mất mát của mẹ – người luôn là chỗ dựa, là niềm an ủi vô giá. Tiếp theo, “Nhớ dáng mẹ ân cần mà lặng lẽ” là câu thơ chất chứa nỗi nhớ thương sâu sắc. Từ “ận cần” gợi lên hình ảnh người mẹ dịu dàng, luôn chăm sóc, dỗ dành con một cách chu đáo. Cách mô tả “lặng lẽ” không chỉ cho thấy sự tĩnh lặng của mẹ trong những phút giây ân cần, mà còn ám chỉ đến sự vĩnh biệt, khi mà bóng dáng mẹ giờ chỉ còn là ký ức. Dù không có những lời nói hay hành động phô trương, nhưng hình ảnh mẹ ân cần, dịu dàng ấy đã in sâu vào tâm trí đứa con như một ký ức không thể phai mờ. Câu thơ cuối “Nhà yên ắng tiếng chân đi rất nhẹ” lại mở ra một khung cảnh trầm mặc, yên ắng của không gian gia đình sau khi mẹ ra đi. “Nhà yên ắng” không chỉ là sự im lặng về âm thanh mà còn thể hiện trạng thái trống trải, lặng lẽ của ngôi nhà khi thiếu vắng sự hiện diện của mẹ. Cụm từ “tiếng chân đi rất nhẹ” như ám chỉ bước chân của mẹ, nhẹ nhàng, không gây chấn động, nhưng lại mang theo nỗi nhớ mãi không nguôi của đứa con. Điều này càng làm tăng thêm sự trĩu nặng của nỗi nhớ, khi mỗi âm vang của ký ức đều khiến trái tim đứa con thêm nặng trĩu.

Đoạn trích không chỉ thể hiện nỗi nhớ và mất mát, mà còn là lời nhắc nhở về giá trị của tình mẫu tử – một tình cảm thiêng liêng, trọn vẹn và vô giá. Người mẹ không chỉ là người đã hy sinh hết mình cho con, mà còn là hình mẫu của sự dịu dàng, an ủi và yêu thương vô bờ bến. Khi nhớ về mẹ, đứa con như được tìm lại được niềm an ủi giữa giông bão cuộc đời, dù cho mẹ đã xa rời mãi mãi. Từ góc nhìn của người con, đoạn trích cho thấy sự dịu dàng, nhẹ nhàng trong từng chuyển động của mẹ, nhưng lại mang trong đó sức mạnh của một tình yêu vô điều kiện. Dù cho con đang phải chịu đựng nỗi đau, bị thương cả về thể xác lẫn tinh thần, thì ký ức về mẹ với dáng vẻ ân cần, bước chân nhẹ nhàng vẫn luôn là nguồn an ủi, là chỗ dựa tinh thần giúp con vượt qua những thử thách của cuộc đời.

Như vậy, đoạn trích “Con bị thương, nằm lại một mùa mưa / Nhớ dáng mẹ ân cần mà lặng lẽ / Nhà yên ắng tiếng chân đi rất nhẹ” đã khắc họa một cách tinh tế và cảm động hình ảnh người mẹ - biểu tượng của tình mẫu tử thiêng liêng, dịu dàng và đầy hy sinh. Đoạn trích vừa là tiếng gọi nhớ nhung, vừa là lời trăn trở của một đứa con khi mẹ không còn bên cạnh. Nó nhắc nhở chúng ta về giá trị của tình yêu thương và sự hy sinh thầm lặng của người mẹ, điều mà mỗi con người luôn cần trân trọng và ghi nhớ suốt cuộc đời.