Bạn đến chơi nhà

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.

Ao sâu nước cả, khôn chài cá,

Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.

Cải chửa ra cây, cà mới nụ,

Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.

Đầu trò tiếp khách, trầu không có,

Bác đến chơi đây ta với ta!

( Nguyễn Khuyến)

( Hợp tuyển thơ văn Việt Nam, tập IV, NXB Văn hóa, Hà Nội, 1963)

Câu 1: Niêm của bài thơ trên là gì?

Câu 2: Đặc điểm thơ đường luật của bài thơ trên?

Câu 3: Tìm từ ngữ địa phương và nêu tác dụng của nó?

Câu 4: Tìm từ tượng hình, tương thanh của bài thơ trên và nêu tác dụng

Câu 5: Tìm biện pháp tu từ đảo ngữ của bài thơ trên và nêu tác dụng

Câu 1: Niêm của bài thơ trên là gì?

Niêm trong thơ Đường luật thường được hiểu là sự gắn kết giữa các câu thơ thông qua âm điệu và vần. Bài thơ "Bạn đến chơi nhà" có niêm bằng vần -a ở các câu thứ hai và thứ bốn, cùng vần -o ở các câu thứ ba và thứ năm. Cụ thể:

• Các câu 1, 2, 5, 7 có vần -a
• Các câu 3, 4, 6, 8 có vần -o

Câu 2: Đặc điểm thơ Đường luật của bài thơ trên?

Bài thơ "Bạn đến chơi nhà" có những đặc điểm sau:

• Thể thơ: Thất ngôn bát cú (8 câu, mỗi câu 7 chữ)
• Vần điệu: Có cấu trúc vần, niêm luật rõ ràng
• Nội dung: Phản ánh tâm tư của tác giả, thể hiện tình bạn, sự giao lưu, mời gọi, và thể hiện những cảm xúc chân thành trong bối cảnh cuộc sống giản dị
• Ngôn ngữ: Sử dụng ngôn từ bình dị, gần gũi, mang đậm sắc thái dân gian và văn hóa truyền thống

Câu 3: Tìm từ ngữ địa phương và nêu tác dụng của nó?

Từ ngữ địa phương trong bài thơ:

• "khôn chài cá" (chài: một cách đánh cá truyền thống)
• "rụng rốn" (rốn: phần đầu của trái bầu)
• "vườn rộng rào thưa" (rào: hàng rào)

Tác dụng:

• Những từ ngữ địa phương này tạo nên không khí sinh động, chân thực cho bức tranh nông thôn Việt Nam. Nó làm nổi bật vẻ đẹp giản dị của cuộc sống và tạo nên sự gần gũi với người đọc

Câu 4: Tìm từ tượng hình, tương thanh của bài thơ trên và nêu tác dụng

Từ tượng hình:

• "Cải chửa ra cây, cà mới nụ": Hình ảnh tượng trưng cho sự phát triển của cây cối, mang lại hình ảnh sống động về mùa màng, sự sinh trưởng

Từ tương thanh:

• "mướp đương hoa": âm điệu nhẹ nhàng, trầm bổng, tạo sự hài hòa cho âm thanh của câu thơ

Tác dụng:

• Từ tượng hình giúp người đọc hình dung rõ hơn về cảnh vật, trong khi từ tương thanh góp phần tạo nên âm điệu, nhạc điệu cho bài thơ, làm cho bài thơ thêm phần hấp dẫn và dễ nhớ

Câu 5: Tìm biện pháp tu từ đảo ngữ của bài thơ trên và nêu tác dụng

Biện pháp tu từ đảo ngữ:

• Câu cuối: "Bác đến chơi đây ta với ta!"

Tác dụng:

• Biện pháp đảo ngữ ở đây làm nổi bật ý nghĩa của câu thơ, nhấn mạnh sự thân mật và gần gũi trong tình bạn. Câu thơ thể hiện sự chờ đợi, mong mỏi của tác giả và tạo nên âm hưởng trầm bổng cho bài thơ, góp phần thể hiện tâm trạng vui mừng khi bạn đến chơi
• #TraiDepDaDen