“Thơ ca là tiếng hát của trái tim, là nơi dừng chân của tinh thần, do đó không đơn giản mà cũng không thần bí, thiêng liêng… Thơ ca chân chính phải là nguồn thức ăn tinh thần nuôi tâm hồn phát triển, nó không được là thứ thuốc phiện tinh thần êm ái, nhỏ nhen mà độc hại…” (Phương Lựu). Đường đời muôn nẻo, đường văn chương muôn lối, mỗi thi sĩ đều luôn có hướng đi riêng, nghiêm túc trong hành trình sáng tạo nghệ thuật để tạc dựng lên những áng thơ là “tiếng hát của trái tim”, là “nơi dừng chân của tinh thần”. Có chăng với nhà thơ Phạm Ngọc San, bài thơ " Đau lòng lũ lụt" đã phản ánh niềm thương cảm, xót xa của thi sĩ với số phận con người trong cơn bão lũ.

Bài thơ Đau lòng lũ lụt miền Trung của Phạm Ngọc San là một tiếng nói mạnh mẽ, thấm đẫm cảm xúc trước những đau thương mà con người phải chịu đựng dưới sức tàn phá của thiên tai. Qua những câu thơ giản dị nhưng đầy hình ảnh, nhà thơ đã khắc họa một bức tranh thiên nhiên và con người đầy bi thương, đồng thời kêu gọi sự đồng cảm và chia sẻ từ cộng đồng. 

Câu thơ mở đầu đã vẽ ra một cảnh tượng thiên nhiên u ám, tăm tối, mà trong đó, "mưa giăng mắc" không chỉ đơn giản là hình ảnh của thiên tai mà còn là sự ẩn dụ cho "nỗi buồn nhân thế":

Mưa giăng mắc nỗi buồn nhân thế

Mờ chân mây dâu bể đón đưa.

Hình ảnh thơ mở đầu thật xúc động, động từ " mắc" khiến nỗi buồn chìm vào tâm trạng chung không chỉ của niềm Trung mà còn của cả nhân loại.  "Hai từ 'nỗi buồn' trong thơ không chỉ phản ánh sự tang thương, mà còn phản ánh sự bối rối, bất lực trước sự tàn phá của thiên nhiên." Mưa và bão như một thế lực vô hình, gieo rắc nỗi đau đớn và bất an khắp nơi. Cảm giác mờ mịt, tăm tối của cảnh vật trong câu thơ này gợi lên sự mất phương hướng và đứt gãy trong đời sống của những người dân miền Trung, họ như đang bị đẩy vào một không gian không có lối thoát. " Mờ chân mây dâu bể đón đưa" đã phản ánh sự đau thương, mất mát của con người trước sự tàn phá của thiên tai, mưa bão qua đi khiến cuộc sống tương lai trước mắt của người dân trở nên mờ mịt, đáng thương.

Bài thơ tiếp tục nâng cao cảm xúc xót xa, đau đớn. "Ai làm bão tố gió mưa" là câu hỏi tu từ, một lời trách móc không chỉ thiên nhiên mà còn có thể là sự trách móc vô hình đối với các thế lực, những yếu tố khách quan hoặc sự bất lực của con người trước những thiên tai. Câu hỏi ấy không phải để tìm ra một kẻ cụ thể, mà là sự chất vấn sâu sắc về lý do vì sao tai họa lại ập đến với con người, đặc biệt là những người dân miền Trung vốn đã chịu nhiều khó khăn."Đời chan nước mắt, héo dưa kiếp người" là một kết luận đầy đau đớn. "Chan nước mắt" là sự mô tả cảnh tượng đầy tang thương, khi những giọt nước mắt của con người bị lũ cuốn trôi, nhấn chìm trong biển nước mênh mông. "Héo dưa kiếp người" không chỉ nói đến sự thiệt hại về tài sản, mà còn ám chỉ cuộc sống bấp bênh, khổ cực của người dân. Dưa, vốn là một loại cây trồng quen thuộc ở miền Trung, nhưng lại phải "héo" dưới sự tàn phá của thiên nhiên. Hình ảnh "héo dưa" không chỉ là sự hủy hoại vật chất mà còn là sự tiêu tan của hy vọng, niềm tin vào một cuộc sống bình yên.

Bài thơ Đau lòng lũ lụt miền Trung của Phạm Ngọc San sử dụng nhiều nghệ thuật đặc sắc để tăng cường sức biểu cảm và sâu sắc trong việc phản ánh nỗi đau của con người trước thiên tai. Phạm Ngọc San sử dụng nghệ thuật ẩn dụ và hình ảnh sinh động để thể hiện nỗi đau của con người trước thiên tai. Hình ảnh "Mưa giăng mắc nỗi buồn nhân thế" và "Đời chan nước mắt, héo dưa kiếp người" là những ẩn dụ mạnh mẽ, gắn thiên nhiên với sự mất mát, tang thương. Các hình ảnh như "bão tố gió mưa", "héo dưa" làm nổi bật sự tàn phá và khốn khổ của con người. Câu hỏi tu từ "Ai làm bão tố gió mưa?" thể hiện sự trách móc và bất lực trước thiên tai. Những nghệ thuật này làm bài thơ trở nên sâu sắc, giàu cảm xúc.

Tác giả đã thể hiện sự cảm thương, xúc động nghẹn ngào trước tình cảnh đáng thương của người dân miền Trung trước bão lũ. Qua những câu thơ giản dị nhưng đầy hình ảnh, nhà thơ đã khắc họa một bức tranh thiên nhiên và con người đầy bi thương, đồng thời kêu gọi sự đồng cảm và chia sẻ từ cộng đồng. Bài thơ không chỉ là sự phản ánh hiện thực mà còn là tiếng nói về nỗi đau, về sự bất lực và khát khao một cuộc sống yên bình cho những con người đang bị thiên tai tàn phá.