bản sau:

ĐÊM GIAO THỪA

Chế Lan Viên

Mẹ sầu đau nghiêng xuống bên mình, vụt một cái tôi ngồi ngay dậy. Trong mắt lởn vởn từng chùm bóng tối, trong hồn xao xuyến cả trời mây chưa rụng của chiêm bao. Sợ em tôi nằm xuống giường chăng mẹ ngọt ngào đã bảo:

- Dậy thôi con ! Dậy thôi ! Còn lễ giao thừa...

Tôi vội vã nhìn ra sân gạch. Nền một chiếc nhà đổ trong năm bão, chỗ ấy, hàng năm, được thầy tôi dùng làm đàn tế hành khiến hay dương sao. Trên nền lớn nhỏ khác nhau, ba chiếc án kê theo ba từng cao thấp. Trên án, chén tinh thành của chất nước trong, cây nguyện vọng của mùi hương ngát và hai mươi tám ngọn Thơ, hai mươi tám ánh nến lung linh nổi lửa giữa trời. Nhị thập bát tú lấy đó làm tượng trưng và dấu hiệu. Một vui tươi vô nghĩa như màu hoa sắc lá vụt chiếm linh hồn tôi. Nhảy phăng xuống giường, tôi định chạy ra sân gạch. Nhưng giữ ngay tôi lại mẹ tôi đã bảo một lần nữa ngọt ngào :

- Con không phải đi. Thau rửa mặt đã có đây rồi. Rửa muối lại cho sáng mắt. Nước súc miệng cùng múc sẵn cho con kia.

Tình thương mẹ ở tôi vụt sáng lên như nến. Tôi đã mang ơn mẹ quá nhiều. Giao thừa đến với mùa xuân, mùa xuân hiện cùng ngày tháng - sao không hiện ra cơ hội nào đặc biệt, để tình thương tôi trút hết những gì chứa đọng ngang lòng. Đứng im mẹ sẽ nhìn từng cử chỉ của tôi, làm như tôi còn bé bỏng. Quen ôm ấp trên tay, các bà mẹ không bao giờ nhớ con mình đã lớn, quên tuổi tác, quên cả cái làm già chúng hơn tuổi tác – khổ đau, tội lỗi những thứ tháng ngày riêng.

Mẹ đưa cho mấy chiếc quần áo vừa lấy ở hòm. Đường ủi quá thẳng khiến tôi ngập ngừng tự hỏi : Mình sẽ mở ra sao ? Rồi run run tôi dở từng nét gấp... một hơi lạnh lẫn với mùi thơm bốc lên phảng phất... và cũng là một tình thương đấy nữa, lòng ơi !...

(Trích Đêm giao thừa, Hợp tuyển thơ văn Việt Nam (1920 – 1945), Tập V quyển III, NXB Văn học, trang 1046 – 1047)

Tác giả: Chế Lan Viên (1920 – 1989), tên khai sinh là Phan Ngọc Hoan, quê gốc ở xã Cam An, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị. Ông là nhà thơ lớn của nền văn học hiện đại Việt Nam. Không những thành công ở thể loại thơ, Chế Lan Viên còn để lại dấn ấn đậm nét ở thể loại bút kí, tản văn, tiểu luận phê bình. Văn chương của ông có phong cách độc đáo: có vẻ đẹp trí tuệ, giàu chất suy tưởng triết lí về thế giới hình ảnh phong phú.

Tác phẩm:Đêm giao thừa rút ra từ tập Vàng sao (1942), một tập tản văn kết tinh quan điểm nghệ thuật của Chế Lan Viên giai đoạn trước Cách mạng. Ở đó, ta thấy một thế giới huyền bí, tương giao tương ứng giữa vũ trụ và tâm linh con người.

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1.(0,5 điểm)Hãy tóm lược nội dung của đoạn trích trên.

Câu 2.(0,5 điểm)Hãy tìm một câu văn thể hiện rõ chất trữ tình của văn bản.

Câu 3.(0,5 điểm)Hãy liệt kê các trạng thái tâm lí, tình cảm của nhân vật “tôi”.

Câu 4. (1,0 điểm) Điều gì khiến người con “run run” khi “dở từng nét gấp” trên bộ quần áo mẹ đưa cho?

Câu 5.(1,0 điểm) Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ chính được sử dụng trong câu văn sau:Trong mắt lởn vởn từng chùm bóng tối, trong hồn xao xuyến cả trời mây chưa rụng của chiêm bao.

​Câu 6.(1,0 điểm)Nhan đềĐêm giao thừa gợi cho em những suy nghĩ gì về gia đình, cuộc sống?

Câu 7.(1,0 điểm)Quen ôm ấp trên tay, các bà mẹ không bao giờ nhớ con mình đã lớn, quên tuổi tác, quên cả cái làm già chúng hơn tuổi tác - khố đau, tội lỗi những thứ tháng ngày riêng.

Anh/chị có đồng tình với cách cư xử của người mẹ đối với con cái như trong câu văn trên không? Lí giải vì sao?

Câu 8.(0,5 điểm)Nêu cảm nhận của anh/chị về nhân vật “tôi” trong đoạn trích trên?

Câu 1:

Đoạn trích Đêm giao thừa kể về những cảm xúc và suy tư của nhân vật “tôi” trong đêm giao thừa. Nhân vật nhớ về tình thương của mẹ qua những hành động chăm sóc ân cần như chuẩn bị thau nước rửa mặt, quần áo. Không khí linh thiêng của đêm giao thừa hòa quyện với tình cảm gia đình ấm áp, khiến nhân vật "tôi" xúc động, trân trọng và nhận thức sâu sắc về tình mẫu tử thiêng liêng.

Câu 2:

Câu văn thể hiện chất trữ tình của văn bản là:  Trong mắt lởn vởn từng chùm bóng tối, trong hồn xao xuyến cả trời mây chưa rụng của chiêm bao.

Câu 3:

Các trạng thái tâm lý, tình cảm của nhân vật “tôi”:

-Lo lắng, xao xuyến khi thức dậy trong không khí thiêng liêng của giao thừa.

-Vui tươi, háo hức khi nhìn thấy cảnh sân gạch và đàn tế của cha.

-Xúc động, biết ơn trước sự chăm sóc tận tình của mẹ.

-Lúng túng, xúc động, trân trọng khi nhận bộ quần áo mẹ đưa cho.

Câu 4:  Điều khiến người con “run run” khi “dở từng nét gấp” trên bộ quần áo mẹ đưa cho: nhận ra tình thương yêu của mẹ dành cho mình. Bộ quần áo không chỉ là vật dụng mà còn mang theo sự chăm chút, hy sinh thầm lặng của mẹ dành cho con, khiến người con xúc động mạnh mẽ.

Câu 5: 

Biện pháp tu từ ẩn dụ trong câu văn “Trong mắt lởn vởn từng chùm bóng tối, trong hồn xao xuyến cả trời mây chưa rụng của chiêm bao” được thể hiện qua các cụm từ:“Chùm bóng tối”: Ẩn dụ cho những cảm xúc mơ hồ, u ám, có thể là sự hoang mang, lo sợ hoặc những suy tư chưa rõ ràng mà còn tượng trưng cho những cảm giác mơ màng và khó nắm bắt trong tâm trạng của nhân vật.

Tác dụng: Biện pháp ẩn dụ giúp thể hiện trạng thái tinh thần lẫn lộn, khó phân biệt giữa thực và mơ, làm nổi bật sự mơ hồ, xao xuyến trong tâm trạng của nhân vật. Ẩn dụ làm cho người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận được những suy nghĩ, cảm giác mong manh và xao xuyến của nhân vật, qua đó khơi gợi sự đồng cảm từ phía người đọc.

Câu 6:

Đêm giao thừa không chỉ là dịp để gia đình sum họp, chia sẻ niềm vui và ý thức về sự đoàn kết, mà còn là lúc mọi người cùng nhau hy vọng và mong chờ những điều tốt lành trong năm mới. Đêm giao thừa là thời điểm thể hiện lòng tri ân, biết ơn và mong ước về một năm mới tràn đầy niềm hạnh phúc và may mắn. Cùng với những phong tục truyền thống như thắp hương, cúng tổ tiên, mọi người bày tỏ lòng tôn kính và sự nhớ ơn đối với những người đã khuất. Đồng thời, đây cũng là lúc mọi người mong muốn một năm mới thịnh vượng, bình an, với hy vọng về một tương lai tươi sáng hơn. Từ sự quây quần trong không khí ấm cúng, đêm giao thừa mang đến những cảm xúc chân thành, tạo ra những ký ức đáng nhớ và thắt chặt mối quan hệ gia đình, tình thân.

Câu 7:

Tôi đồng tình với cách cư xử của người mẹ đối với con cái của mình. Hành động của người mẹ thể hiện tình yêu thương vô bờ và sự quan tâm chăm sóc tận tụy, dù con đã lớn. Mẹ luôn muốn bảo vệ, che chở và là người gần gũi nhất với con, dù con đã trưởng thành và có thể tự lập. Tình thương ấy không chỉ là bản năng mà còn là cách mẹ nhắc nhở con luôn nhớ về cội nguồn và giá trị gia đình, dù thời gian trôi qua, gia đình luôn là điểm tựa vững chắc.Dù tuổi tác và khổ đau có làm mẹ già đi, tình yêu thương con cái vẫn luôn bất biến, là động lực giúp mẹ vượt qua khó khăn. Đối với mẹ, sự hy sinh và lo lắng cho con cái là điều tất yếu, không phân biệt tuổi tác hay thời gian. Đó chính là sự thể hiện của tình yêu vô điều kiện mà người mẹ dành cho con, một tình yêu thiêng liêng và bất diệt. Tuy nhiên, không thể bao bọc con cái quá mức mà bậc phụ huynh nên làm chỗ dựa tinh thần vững chắc trên từng bước đường tương lai của con.

Câu 8:

Nhân vật “tôi” trong đoạn trích hiện lên là một người con nhạy cảm, giàu tình cảm và biết trân trọng tình mẫu tử. Cậu bé không chỉ cảm nhận được sự hy sinh của mẹ mà còn nhận ra tấm lòng yêu thương vô bờ bến mà mẹ dành cho mình qua những hành động rất nhỏ nhặt, giản dị. Những cử chỉ như mẹ chuẩn bị nước súc miệng, chăm sóc từng chiếc quần áo cho con, hay sự quan tâm từ những lời nói ngọt ngào đều thể hiện tình yêu thương lớn lao của mẹ đối với con, dù con đã lớn.Cậu bé nhận thức rất sâu sắc về sự hy sinh ấy, nhưng lại chưa thể hiện được hết sự biết ơn hay tình cảm của mình với mẹ. Cảm giác day dứt, muốn bày tỏ tình yêu nhưng lại không biết cách khiến cậu trở nên ngây ngô và chân thành, đúng với lứa tuổi của mình. Đây cũng chính là biểu hiện của sự phát triển nhận thức trong tâm hồn cậu bé, khi cậu bắt đầu hiểu và cảm nhận sâu sắc hơn về tình mẫu tử, mặc dù cách thể hiện có phần e ngại và thiếu tự nhiên. Dù đã trưởng thành hơn, tôi vẫn đôi khi cảm thấy sự chăm sóc, yêu thương từ mẹ như một điều gì đó rất tự nhiên, giản dị, nhưng lại vô cùng quý giá.   Đoạn trích giúp tôi nhận ra rằng đôi khi sự yêu thương không cần phải được thể hiện một cách rõ ràng, mà chính trong những hành động, cảm nhận và sự quan tâm thầm lặng, chúng ta vẫn có thể trao cho nhau tình cảm lớn lao nhất.