Bến đợi 

Chị không thể nhớ được, mình đã đưa người đàn ông ấy qua lại trên sông này bao nhiêu lần rồi. Đó là người đàn ông có dáng cao to, khuôn mặt khá đẹp và trông rất phúc hậu nhưng bị cụt mất một chân, cụt phải đến sát vế. Hằng năm, đều đặn, cứ vào mùa hè thì anh từ thành phố về và lại nhích từng bước khó nhọc cùng với cây nạng gỗ, bước xuống cái dốc thoai thoải trước khi nhờ chị giúp đỡ để lên thuyền.

 

Chị nhớ, hình như lần đầu anh chưa quen, mà ngày hôm trước trời lại mưa, con dốc ở bến sông hơi trơn, cây nạng gỗ không chống đỡ nổi và anh đã trượt chân, người lăn dài xuống tận mép nước, làm chiếc áo dính đầy bùn đất. Chị đã giúp anh gột hết bùn trên áo rồi đưa anh sang sông.

 

Họ làm quen từ đó và chị được biết anh từng là bộ đội hồi chiến tranh, có giai đoạn đã chiến đấu tại quê chị. Theo anh kể, ngày xưa, anh yêu một người con gái là một nữ du kích xã. Hai người đã hứa với nhau, ngày hòa bình sẽ tìm đến nhau để thành vợ thành chồng. Dù bị mất một chân ở chiến trường, nhưng cuối năm một chín bảy lăm, khi đất nước thống nhất mới được vài tháng, anh đã tìm đến chốn xưa. Song, cô gái không còn nữa, trên bàn thờ chị chỉ còn chiếc lược bằng mảnh xác máy bay do anh tự tay làm lấy và tặng chị năm nào. Anh bùi ngùi ra đi, và sau đó, khi có gia đình cũng như việc làm dưới thành phố, cứ vào mùa hè anh lại tìm về để thắp hương cho chị.

 

Đàn bà đôi lúc bực bội, cho rằng đàn ông thường bội bạc. Người phụ nữ lái đò không tin điều đó. Chị biết có rất nhiều người tốt, và anh là một trong những người như thế. Chị tin chồng chị cũng như thế.

 

Ngày ngày, ngồi trên chiếc thuyền nhỏ đưa khách sang sông, chị hay nhìn lên con dốc. Chị ước gì một ngày nào đó chồng chị sẽ xuất hiện, dù anh có cụt tay, cụt chân đi nữa cũng không sao, chỉ cần anh trở về. Chị sẽ chạy vụt tới ôm chầm lấy anh.

 

Chồng chị từng là nông dân nhưng cũng có thân hình cao lớn như người khách kia, có điều da đen hơn. Ngày trước anh cũng là du kích, sau đó được rút lên bộ đội chủ lực của tỉnh. Chị và hai đứa con bị địch bắt vào khu dồn cho đến ngày chiến tranh kết thúc. Chị và hai đứa con đã chờ, song chung quanh, làng trên, xóm dưới các gia đình có người ra trận đã về. Riêng gia đình chị thì không. Ai cũng trả lời chị là anh bị mất tích trong một trận ở tận vùng sâu. Giấy báo tử, bằng Tổ quốc ghi công đã được gửi về. Nhưng chị không tin anh chết. Theo chị, mất tích không hẳn là chết, vì nếu đã chết thì thế nào anh cũng báo mộng cho chị hoặc cho hai con.

 

Từ ngày gặp anh thương binh cụt chân, ở chị, niềm tin chồng mình sẽ về càng lớn hơn. Anh ấy đã nói với chị rằng, nếu còn sống chồng chị nhất định sẽ tìm về. Rồi có lần anh còn lấy bút ra, ghi tên tuổi của chồng chị và hứa về thành phố sẽ nhờ các cơ quan tìm giúp. Chị biết anh nói thật và chờ…

 

Thời gian trôi đi, hai đứa con của chị đã lớn, đã lấy vợ lấy chồng. Tóc chị đã bạc. Tóc của người thương binh  thỉnh thoảng đi nhờ đò của chị cũng bắt đầu nhuốm bạc.

Nhưng hai năm nay, không rõ vì lý do gì, người thương binh chưa trở lại. Tin về chồng chị, vẫn vậy, vẫn chưa có.

 

Chiều nay đang mùa hè nhưng trời lại đổ mưa dầm. Thụng thịnh trong chiếc áo tơi, ngồi ở đầu thuyền chờ khách, lòng chị bỗng rộn lên niềm vui. Trên con dốc thoai thoải phía bên kia sông, có một người đàn ông cao lớn trong chiếc áo mưa màu rêu đang chầm chậm bước xuống. Chị vội vã chèo thuyền sang. Nhưng rồi lòng chị chợt se lại. Chị biết mình tiếp tục chờ. Người khách xuống bến không phải chồng chị, cũng không phải anh thương binh với chiếc nạng gỗ mà là một chàng trai còn rất trẻ, người của làng chị, vừa thi hành xong nghĩa vụ quân sự, trở về quê.

Câu 1: Tìm 1 chi tiết thể hiện lối sống ân tình, thủy chung của anh thương binh

Câu 2: Xác định ngôi kể trong văn bản 

Câu 3: Cho biết ý nghĩa nhan đề của văn bản

Câu 4: Phân tích tác dung của các yếu tố thời gian trong đoạn trích từ " Từ ngày gặp anh thương binh cụt chân" cho đến "một chàng trai còn rất trẻ,  người của làng chị, vừa hết hành thi hành nghĩa vũ, trở về quê" 

Câu 5: Anh/chị cảm nhận được gì về sự tàn phá của chiến tranh qua văn bản trên?