Trong cuộc sống, không ai có thể tránh khỏi những áp lực, những thử thách tựa như những con sóng lớn trên biển cả. Thế nhưng, chính sóng gió ấy lại là động lực giúp con người rèn luyện bản lĩnh, trưởng thành và mạnh mẽ hơn. Người ta thường nói: "Áp lực tạo kim cương," và không phải ngẫu nhiên mà câu nói ấy trở thành kim chỉ nam cho nhiều người trẻ trong hành trình vươn lên. Nhưng thay vì chờ đợi áp lực đến từ bên ngoài, có một cách tiếp cận chủ động hơn – đó là tự tạo áp lực cho chính mình. Đây không chỉ là một phương pháp phát triển bản thân mà còn được xem như liều "vắc xin" giúp giới trẻ đối mặt với những thách thức của cuộc sống hiện đại.

Áp lực trong cuộc sống là những thách thức từ xã hội và cuộc sống đang ảnh hưởng và gánh nặng lên mỗi người. Đó có thể là khó khăn, gánh nặng công việc hoặc trách nhiệm lớn phải đối mặt... Áp lực thường tạo ra cảm giác căng thẳng, nặng nề và lo lắng. Tuy nhiên, áp lực cũng mang ý nghĩa quan trọng trong quá trình trưởng thành và thành công của bản thân mỗi người. Tự tạo áp lực là gì? Đây là việc mỗi cá nhân đặt ra những yêu cầu, mục tiêu hoặc kỳ vọng cao hơn khả năng hiện tại của bản thân, từ đó thúc đẩy bản thân nỗ lực vượt qua những giới hạn vốn có. Thay vì để áp lực đến từ bên ngoài chi phối, việc tự tạo áp lực giúp mỗi người làm chủ tình thế, biến áp lực thành động lực và rèn luyện bản lĩnh để đối mặt với khó khăn trong cuộc sống.

Tuổi trẻ là giai đoạn đẹp nhất nhưng cũng đầy thử thách, khi mỗi người trẻ phải đối mặt với những áp lực từ học tập, công việc, và cuộc sống. Tuy nhiên, giữa muôn vàn áp lực khách quan, việc tự tạo áp lực lại được xem như một liều vắc xin giúp giới trẻ rèn luyện bản lĩnh và trưởng thành. Liệu điều này có thực sự cần thiết và hiệu quả trong hành trình phát triển của mỗi người?

Trong một thế giới không ngừng vận động, nếu chỉ hài lòng với hiện tại, con người dễ rơi vào trạng thái trì trệ và đánh mất cơ hội phát triển. Tự tạo áp lực buộc người trẻ phải bước ra khỏi vùng an toàn, học hỏi những điều mới và vươn tới những thành tựu cao hơn. Ví dụ, nhiều bạn trẻ đặt ra mục tiêu học thêm ngoại ngữ, kỹ năng chuyên môn hay tham gia các cuộc thi để khẳng định giá trị bản thân. Những áp lực này không chỉ giúp nâng cao năng lực cá nhân mà còn xây dựng thái độ sống tích cực, tự tin và trách nhiệm hơn. Áp lực có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của con người. Trước hết, áp lực là động lực giúp chúng ta vượt qua giới hạn bản thân và đạt được những mục tiêu lớn hơn. Nó khiến mỗi cá nhân nỗ lực và cải thiện bản thân để đối mặt với thử thách.Áp lực giúp rèn luyện bản lĩnh và khả năng thích nghi. Khi đối mặt với khó khăn, chúng ta học cách giải quyết vấn đề, quản lý thời gian và đưa ra quyết định nhanh chóng. Điều này giúp phát triển kỹ năng và nâng cao năng lực cá nhân. Áp lực giúp ta nhận thức rõ giá trị của thành công. Những thành quả đạt được sau khi vượt qua áp lực mang lại cảm giác thỏa mãn và ý nghĩa, đồng thời xây dựng sự tự tin và tinh thần kiên trì.Áp lực là yếu tố cần thiết trong quá trình trưởng thành và phát triển, giúp con người vượt qua thử thách và vươn đến thành công.

Tuy nhiên, liệu tự tạo áp lực có phải lúc nào cũng mang lại hiệu quả tích cực? Câu trả lời là không, bởi vì nếu áp lực vượt quá khả năng chịu đựng và không được kiểm soát tốt, nó có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Khi những mục tiêu đặt ra quá lớn hoặc không thực tế, người trẻ có thể dễ dàng cảm thấy quá tải, căng thẳng và mệt mỏi. Trong trường hợp này, áp lực không còn là động lực thúc đẩy mà trở thành gánh nặng, làm giảm hiệu suất làm việc và học tập, thậm chí dẫn đến những vấn đề về sức khỏe tâm lý như lo âu, trầm cảm. Đặc biệt, một trong những nguy hiểm lớn nhất của việc tự tạo áp lực là khi giới trẻ không biết cách cân bằng giữa nỗ lực và nghỉ ngơi. Việc luôn luôn đặt ra yêu cầu cao và ép buộc bản thân hoạt động không ngừng nghỉ có thể khiến người ta kiệt sức. Một khi không nhận thức được giới hạn của bản thân, họ sẽ dễ dàng rơi vào tình trạng "burnout" (mệt mỏi tinh thần), mất đi động lực và cảm thấy bất lực. Hơn nữa, nếu kỳ vọng không phù hợp với khả năng thực tế, sự thất bại sẽ làm giảm tự tin và khiến người trẻ dễ cảm thấy chán nản, mất phương hướng trong cuộc sống.

Theo dữ liệu của tổ chức hỗ trợ trầm cảm và lo lắng Châu Phi, cứ 4 sinh viên đại học tại Nam Phi thì có một người được chẩn đoán mắc chứng trầm cảm, một nửa trong số đó bắt đầu xuất hiện vấn đề sức khoẻ tâm thần từ năm 14 tuổi. Và thế là một tên gọi cho Gen Z ra đời – Thế hệ bông tuyết. Những “bông tuyết” sớm được nuôi dưỡng trong sự phát triển của công nghệ thông tin, mạnh về tri thức nhưng cũng dễ tổn thương trong cuộc đua tốc độ. Vì sao giới trẻ ngày nay lại trở nên yếu đuối như vậy? Theo PGS.TS Phạm Mạnh Hà, Trường Đại học Giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội trước hết nên nhìn nhận vấn đề một cách khách quan. Khi xã hội càng phát triển thì vấn đề liên quan đến tâm lý con người càng trở nên phức tạp bấy nhiêu. Mỗi giai đoạn, mỗi sự phát triển của xã hội đều đặt ra những yếu cầu phát triển con người khác nhau. Trong thời kỳ phong kiến, hay thời bao cấp, cuộc sống khó khăn nên con người dành nhiều thời gian để kiếm sống. Điều đó giúp con người có thêm sức bền và sự chịu đựng gian khó. Nhưng với thế hệ gen Z, các bạn được sống trong điều kiện tốt hơn, nhất là từ những năm 1990 đến năm 2000, thời đó kinh tế đã phát triển, cha mẹ có nhiều thời gian chăm lo và đầu tư cho con nhiều hơn và như vậy nỗi lo về cơm áo gạo tiền không còn là nỗi lo thường trực nữa. Các bạn dành nhiều thời gian để học tập, giải trí và làm những công việc khác dẫn đến những năng lực chịu đựng sự thất bại, khả năng vượt khó ít đi. Đây cũng là thiệt thòi của các bạn gen Z bây giờ.

Trong cuộc sống, chúng ta không thể tránh khỏi những lúc cảm thấy stress, áp lực. Theo PGS.TS Phạm Mạnh Hà, nếu không có áp lực thì cũng khó có động lực để phát triển. Điều quan trọng là các bạn cần phải có năng lực để vượt qua những áp lực đó. “Tự tạo áp lực – liều vắc xin cho giới trẻ hiện nay”, để phát huy hiệu quả liều vacxin tinh thần này người trẻ cần xác định rõ ràng mục tiêu và khả năng của mình, tránh đặt ra những yêu cầu quá xa vời. Thay vì tạo ra áp lực lớn ngay từ đầu, hãy chia nhỏ mục tiêu thành từng giai đoạn cụ thể và kiên trì thực hiện. Thứ hai, hãy học cách kiểm soát cảm xúc và tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè khi cảm thấy căng thẳng. Bên cạnh đó, biết cách nghỉ ngơi, thư giãn và yêu thương bản thân cũng là chìa khóa để duy trì năng lượng và tinh thần tích cực. Tự tạo áp lực, nếu được thực hiện đúng cách, chính là "liều vắc xin" giúp giới trẻ xây dựng nội lực và trưởng thành bền vững. Đây không phải là sự ép buộc hay gò bó bản thân, mà là một cách để người trẻ khẳng định giá trị của mình và chuẩn bị hành trang cho tương lai. Vì vậy, mỗi người hãy học cách làm chủ áp lực, biến nó thành động lực để vượt qua chính mình và vươn tới những tầm cao mới trong cuộc sống.

Tự tạo áp lực là một yếu tố quan trọng giúp giới trẻ phát triển và trưởng thành, nhưng chỉ khi áp lực đó được kiểm soát và điều chỉnh một cách hợp lý. Nó có thể trở thành động lực mạnh mẽ để chúng ta vượt qua thử thách và đạt được mục tiêu, nhưng cũng cần tránh để nó trở thành gánh nặng khi vượt quá khả năng chịu đựng. Vì vậy, mỗi người cần học cách cân bằng giữa nỗ lực và nghỉ ngơi, giữa kỳ vọng và khả năng thực tế để áp lực thực sự trở thành "liều vắc xin" giúp ta mạnh mẽ hơn. Cuối cùng, sự hiểu biết và điều chỉnh phù hợp sẽ giúp áp lực không chỉ là thử thách, mà còn là chìa khóa mở ra cánh cửa thành công trong cuộc sống.