ĐỂ KIỂM TRA 1. ĐỌC HIỂU (6,0 ĐIỂM) Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu: Con chim sẻ nhỏ chết rồi Chết trong đêm cơn bão về gần sáng Đêm ấy tôi nằm trong chăn nghe cánh chim đập cửa Sự ấm áp gối chân đã giữ chặt tối Và tôi ngủ ngon lành đến lúc bảo với Chiếc tổ cũ trong ống tre đầu nhà chiều gió hú Không còn nghe tiếng cảnh chim về Và tiếng hót mỗi sớm mai trong vắt Nó chết trước cửa nhà tôi lạnh ngắt Một con mèo hàng xóm lại tha đi Nó để lại trong tỏ những quả trứng Những con chim non mãi mãi chẳng ra đời Đêm đêm tôi vừa chợp mắt Cảnh của lại rung lên tiếng đập cảnh Những quả trứng lại lẫn vào giấc ngủ Tiếng làn như đả lờ trên ngàn ( Tiếng vọng, Nguyễn Quang Thiều) Câu 1. (1,0 điểm) Xác định chủ thể trữ tình của bài thơ. Câu 2. (1,0 điểm) Những hình ảnh, từ ngữ diễn tả cái chết đáng thương của con chim sẻ Câu 3. (1,0 điểm) Chỉ ra từ ngữ có cách hiều da nghĩa được sử dụng trong câu thơ sau: Những quả trứng lại lăn vào giấc ngủ Câu 4. (1,0 điểm) Câu thơ sau có phải là lỗi mơ hồ không? Vì sao? Những quả trứng lại lăn vào giấc ngủ Câu 5. (1,0 điểm) Anh/chị hiểu như thế nào về ý nghĩa nhan đề “Tiếng vọng” của bài thơ? Câu 6. (1,0 điểm) Anh/chị rút ra được những bài học nào từ bài thơ trên? II. PHẢN VIỆT (4,0 ĐIỂM). Từ nội dung đoạn trích phần đọc hiểu anh (chị) hãy viết bài văn nghị luận xã hội trình bày suy nghĩ về sự vô cảm của giới trẻ trong cuộc sống hiện nay

Câu 1:

Chủ thể trữ tình là “tôi” – nhân vật xưng “tôi” trong bài thơ, người chứng kiến và suy ngẫm về cái chết của con chim sẻ nhỏ.

Câu 2:

Những hình ảnh, từ ngữ diễn tả cái chết đáng thương của con chim sẻ:

- “Chết trong đêm cơn bão về gần sáng”

- “Cánh chim đập cửa”

- “Không còn nghe tiếng cánh chim về / Và tiếng hót mỗi sớm mai trong vắt”

- “Nó chết trước cửa nhà tôi lạnh ngắt”

- “Những quả trứng / Những con chim non mãi mãi chẳng ra đời”

Câu 3:

Từ “giấc ngủ” có cách hiểu đa nghĩa:

- Nghĩa thực: chỉ trạng thái ngủ của con người.

- Nghĩa ẩn dụ: biểu tượng cho sự lãng quên, sự vô tâm, hoặc sự nuối tiếc vì những điều dang dở không thể thực hiện được.

Câu 4:

- Câu thơ không phải lỗi mơ hồ, vì sự diễn đạt mang tính nghệ thuật.

- Hình ảnh “quả trứng lăn vào giấc ngủ” được dùng như một ẩn dụ giàu ý nghĩa, diễn tả sự ám ảnh, day dứt của chủ thể trữ tình về sự dang dở, mất mát (những quả trứng – sự sống non trẻ chưa kịp ra đời).

Câu 5

- “Tiếng vọng” biểu tượng cho những cảm xúc, suy tư của chủ thể trữ tình trước cái chết của con chim sẻ nhỏ. Đó là âm vang của nỗi ám ảnh về sự sống và cái chết, trách nhiệm con người trước những sinh linh bé nhỏ. Nhan đề gợi lên sự nhắc nhở và thức tỉnh về thái độ sống, đặc biệt là về lòng trắc ẩn và sự quan tâm với mọi sự vật quanh ta.

Câu 6:

Trước hết, chúng ta cần có lòng trắc ẩn, yêu thương và quan tâm đến sự sống, dù đó là những điều nhỏ bé nhất. Bởi lẽ chính những điều nhỏ bé xung quanh lại mang đến những giá trị cốt lõi sâu sắc của hạnh phúc. Bên cạnh đó, ta cũng cần biết đồng cảm và nhận thức trách nhiệm đối với môi trường và những sinh linh quanh ta. Trân trọng giá trị của sự sống, tránh để lãng phí thời gian và cơ hội quý giá để hành động.

II. PHẦN LÀM VĂN

Trong cuộc sống hiện đại, sự vô cảm ngày càng trở thành một vấn đề đáng lo ngại, đặc biệt ở một bộ phận giới trẻ. Vô cảm là trạng thái thiếu sự quan tâm, thờ ơ trước những nỗi đau, bất công hay khó khăn của người khác. Đây không chỉ là biểu hiện của sự lãnh đạm mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần đoàn kết và sự phát triển của xã hội. Biểu hiện của sự vô cảm trong giới trẻ ngày nay rất rõ rệt. Nhiều bạn trẻ thờ ơ trước những hoàn cảnh khó khăn, không sẵn sàng giúp đỡ người khác ngay cả khi có cơ hội. Trên mạng xã hội, có những cá nhân chế giễu, xúc phạm người gặp hoạn nạn thay vì bày tỏ sự đồng cảm. Trong gia đình, sự vô cảm còn thể hiện qua việc ít quan tâm, chia sẻ với cha mẹ, người thân. Những biểu hiện này không chỉ làm xói mòn giá trị nhân văn mà còn khiến xã hội mất đi sự gắn kết và yêu thương. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này chủ yếu là do lối sống cá nhân hóa, chạy theo vật chất, làm cho con người mất đi sự kết nối cảm xúc với nhau. Sự ảnh hưởng của công nghệ, mạng xã hội cũng góp phần tạo ra một thế hệ trẻ sống “ảo”, ít quan tâm đến thế giới thật xung quanh. Để khắc phục sự vô cảm, mỗi người cần rèn luyện lòng nhân ái và tinh thần trách nhiệm, các gia đình, nhà trường và xã hội cần giáo dục giới trẻ biết đồng cảm, sẻ chia. Mỗi người cũng cần nhận thức rằng, yêu thương và quan tâm không chỉ mang lại niềm vui cho người khác mà còn làm phong phú tâm hồn chính mình. Chỉ khi chúng ta sống biết yêu thương và quan tâm, một xã hội văn minh, tràn đầy tình người mới thực sự được xây dựng. Vô cảm không chỉ làm con người xa cách mà còn làm mất đi ý nghĩa của cuộc sống, vì vậy, hãy loại bỏ thói quen này để sống một cách trọn vẹn hơn.