"Quê hương mỗi người chỉ một

Như là chỉ một mẹ thôi"

                      (Quê hương - Đỗ Trung Quân)

Quê hương từ lâu đã đi vào thơ ca như một vùng đất hứa của hồn người, là nơi bình dị, mộc mạc thân thương ôm ấp biết bao ước mơ, khát vọng của tuổi thơ. Đoạn thơ “Mùi cơm cháy” của Vũ Tuấn là một bài thơ mang đậm dấu ấn về tình yêu quê hương qua những hình ảnh giản dị, thân thuộc. như thế. Với giọng thơ mang đậm hoài niệm sâu lắng, tác giả đã khắc họa một cách chân thực, sống động những kỷ niệm tuổi thơ, những hình ảnh gắn bó với quê hương thân yêu. Đoạn thơ không chỉ là lời nhắc nhớ về quá khứ, mà còn thể hiện tình cảm tha thiết, sự tri ân đối với những gì thuộc về gia đình, quê hương và tình yêu đất nước.

Ngụp lặn trong trang thơ của một miền kí ức xưa cũ, ta bắt gặp những bâng khuâng, xao xuyến của một người con xa quê:

"Con đi xa, nhớ hương vị tuổi thơ

Mùi cơm cháy, con vẫn ăn ngày trước

Đôi chân con đi khắp miền

Tổ quốc Chẳng nơi nào... có vị cơm năm xưa..."

Mở đầu đoạn thơ, tác giả đã khéo léo sử dụng hình ảnh "mùi cơm cháy" để gợi lại ký ức tuổi thơ. Câu thơ "Con đi xa, nhớ hương vị tuổi thơ" mang đến một cảm giác bâng khuâng, da diết của người con khi phải rời xa quê hương. Mùi cơm cháy, một món ăn dân dã, có lẽ không quá nổi bật trong ẩm thực, nhưng trong ký ức của người con, nó lại mang một ý nghĩa sâu sắc. "Mùi cơm cháy, con vẫn ăn ngày trước" là sự nhớ nhung, gắn bó với những giá trị giản dị song lại đậm đà hương vị của cuộc sống xưa. Cơm cháy, không phải là món ăn cao sang, nhưng lại gắn liền với tình yêu thương vô bờ bến của mẹ, với những bữa cơm đầm ấm trong gia đình. Chính từ những món ăn giản dị ấy, tình cảm gia đình đã được nuôi dưỡng, kết tinh và trở thành một phần không thể thiếu trong tâm hồn mỗi người con. Hình ảnh mùi cơm cháy bình dị đã chứa đựng sự thiêng liêng hơn bao giờ hết, nó ấp ủ hương vị trong từng những kỷ niệm ấm áp. Đó là những buổi chiều mẹ "thổi" cơm, là khoảnh khắc trẻ thơ chơi đùa trong sân, là tiếng cười vui vẻ của gia đình. Hình ảnh ấy khiến người đọc cảm nhận được sự giản dị nhưng đầy ắp tình yêu thương, những yêu thương không cần phải nói ra mà vẫn thấm sâu vào từng ngóc ngách của ký ức.

Hương vị quê hương dạt dào trong từng thớ đất, câu ca, phả vào lòng người những cảm xúc ấm áp lạ kì:

"Cơm cháy quê nghèo...có nắng, có mưa

Có lời mẹ ru, ngọt ngào cay đắng

Có những hi sinh, nhớ thương thầm lặng

Con yêu nước mình... từ những câu ca..."

Khi tác giả tiếp tục miêu tả "cơm cháy quê nghèo", hình ảnh này không chỉ phản ánh hoàn cảnh sống gian khó của người dân quê nghèo mà còn thể hiện những giá trị tinh thần được vun đắp từ sự hy sinh và tình yêu thương. Câu thơ "Cơm cháy quê nghèo... có nắng, có mưa" vừa làm nổi bật sự vất vả của cuộc sống, vừa phản ánh sự khắc khoải, trăn trở của người con khi rời xa quê hương. Quê nghèo, dù có "nắng" và "mưa", dù cuộc sống không dễ dàng nhưng lại là nơi chứa đựng những kỷ niệm sâu sắc, những tình cảm chân thành mà không nơi nào có thể thay thế được. Hình ảnh "cơm cháy quê nghèo" mang đậm chất quê, không phải là những món ăn sang trọng mà là những thứ gần gũi, thân thuộc. Cơm cháy trong thơ là biểu tượng của sự gian khó giữa tình yêu thương đong đầy. "Có nắng, có mưa" đã lột tả sự khó khăn trong cuộc sống thường nhật đồng thời thể hiện của sự kiên cường, bền bỉ, của một quê hương vẫn tồn tại và phát triển trước những chông gai, thử thách. "Quê nghèo" ấy chính là nơi mà mỗi người con dù đi đâu cũng không thể quên, vì nơi đó có gia đình, có tình yêu thương và có những kỷ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ.

Trang thơ bỗng trở nên dịu lắng sau chặng hành trình kí ức, nó ùa vào lòng người những tình cảm gia đình sâu sắc:

Cơm cháy quê nghèo... mặn mồ hôi cha

Có vị thơm rơm, cánh đồng mùa gặt

Muối mặn gừng cay, có hè nắng gắt

Có ánh trăng vàng...chị múc bên sông...

Tình cảm gia đình, tình yêu của cha mẹ dành cho con cái là chủ đề xuyên suốt trong đoạn thơ. Trong khổ thơ trước, tác giả đã khắc họa một câu thơ đặc biệt "Có lời mẹ ru, ngọt ngào cay đắng" gợi lên sự vất vả, hy sinh của mẹ trong quá trình nuôi dạy con cái. Những lời ru của mẹ, tuy ngọt ngào nhưng cũng chứa đựng bao nhiêu nhọc nhằn, cay đắng của cuộc sống. Điều này không chỉ thể hiện tình cảm của mẹ mà còn là biểu tượng của sự hy sinh thầm lặng mà mẹ dành cho con. Bên cạnh những cảm xúc thiêng liêng cao quý ấy, trong khổ thơ này tác giả lại phác họa về tình phụ tử cao cả khi viết "mặn mồ hôi cha". Một hình ảnh đẹp thể hiện sự vất vả, hi sinh của người cha trong công cuộc lao động để nuôi sống gia đình. Những "mồ hôi cha" là những giọt mồ hôi đổ xuống từ sự chăm chỉ, kiên nhẫn, là minh chứng cho tình yêu thương và sự hy sinh vô điều kiện mà cha dành cho con cái. Hơn hết, Vũ Tuấn còn mang đến sợi dây gắn kết sâu sắc trong tình cảm gia đình ấy là tình chị em. Người em nhớ đến bóng dáng chị lặn lội, tần tảo sớm hôm nơi đồng ruộng "Có ánh trăng vàng...chị múc bên sông". Chính từ những hy sinh ấy, người con mới có thể trưởng thành, có thể nhớ về quê hương, về gia đình trong những giây phút xa cách. Cuối cùng, hình ảnh "muối mặn gừng cay, có hè nắng gắt" là sự tổng hòa của những khó khăn trong cuộc sống nhưng cũng là những thử thách mà người dân quê vượt qua để xây dựng cuộc sống. Qua đó, tình yêu đất nước cũng chính là sự tri ân đối với những người đã lao động vất vả, hy sinh thầm lặng để xây dựng đất nước vững mạnh.

Qua đoạn thơ, Vũ Tuấn đã khéo léo kết nối tình yêu quê hương với tình yêu đất nước. Khi tác giả viết "Con yêu nước mình... từ những câu ca...", đây là sự khẳng định rằng tình yêu đối với đất nước bắt đầu từ những điều giản dị, từ những câu hát ru, từ những bài ca của mẹ cha, từ những kỷ niệm tuổi thơ gắn liền với mảnh đất quê hương. Tình yêu đất nước không chỉ được hình thành từ những sự kiện lớn lao mà còn được nuôi dưỡng từ những điều bình dị  trong cuộc sống hàng ngày. Mỗi câu ca, mỗi làn điệu dân ca, mỗi âm điệu của tiếng mẹ ru đều trở thành những viên gạch vững chắc xây dựng nên tình yêu quê hương, đất nước.

Tóm lại, đoạn thơ “Mùi cơm cháy” của Vũ Tuấn là một tác phẩm đầy cảm xúc và sâu sắc. Tác giả đã sử dụng những hình ảnh quen thuộc và bình dị để khắc họa tình yêu quê hương, đất nước. Qua đó, tác giả đã bày tỏ sự nhớ nhung về quê hương đồng thời thể hiện tình yêu sâu sắc đối với gia đình, đối với những giá trị của cuộc sống. Những hình ảnh như "cơm cháy", "mồ hôi cha", "lời mẹ ru" hay "cánh đồng mùa gặt" chính là ký ức tươi đẹp của tuổi thơ, là biểu tượng của tình yêu, sự hy sinh và lòng biết ơn đối với quê hương. Thông qua đó, tác giả muốn nhắn nhủ rằng tình yêu quê hương không xuất phát từ những điều lớn lao, nó được nuôi dưỡng trong tâm hồn con người từ những điều bình dị thường nhật.