Viết bài văn khoảng 2 trang giấy thi phân tích đoạn thơ sau:

HAI CHỮ NƯỚC NHÀ

   (Trích)                                   –  Trần Tuấn Khải –

Cha xót phận tuổi già sức yếu

Lỡ sa cơ đành chịu bó tay

Thân lươn bao quản vũng lầy

Giang san gánh vác sau này cậy con

Con nên nhớ tổ tông khi trước

Đã từng phen vì nước gian lao

Bắc Nam bờ cõi phân mao¹
Ngọn cờ độc lập máu đào còn dây

Kìa Trưng Nữ ra tay buồm lái

Phận liễu bồ² xoay với cuồng phong

Giết giặc nước, trả thù chồng
Nghìn thu tiếng nữ anh hùng còn ghi.

Kìa Hưng Đạo gặp khi quốc biến
Vì giống nòi quyết chiến bao phen

Sông Bạch Đằng phá quân Nguyên

Gươm reo chính khí³ nước rền dư uy⁴.

Coi lịch sử gương kia còn tỏ

Mở dư đồ⁵ đất nọ chưa tan

Giang san này vẫn giang san
Mà nay sẻ⁶ nghé tan đàn vì ai?

Con nay cũng một người trong nước
Phải nhắc câu Gia, Quốc đôi đường

Làm trai hồ thỉ⁷ bốn phương

Sao cho khỏi thẹn với gương Lạc Hồng

Chú thích:

• Trần Tuấn Khải (1895 - 1983) bút hiệu là Á Nam, quê ở huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định. Ông thường mượn những đề tài lịch sử hoặc biểu tượng nghệ thuật bóng gió để bộc lộ nỗi đau mất nước, nỗi căm giận bọn cướp nước và bè lũ tay sai. Đồng thời qua đó khích lệ tinh thần yêu nước của nhân dân, bày tỏ niềm khát vọng tự do, độc lập cho dân tộc.
• Hai chữ nước nhà là bài thơ mở đầu của tập Bút quan hoài I (1924). Bài thơ được lấy đề tài lịch sử vào thời quân Minh xâm lược nước ta: Ông Nguyễn Phi Khanh (cha Nguyễn Trãi) bị giặc bắt đem sang Trung Quốc, Nguyễn Trãi đi theo nhưng đến biên giới, Nguyễn Phi Khanh khuyên con nên trở về tính chuyện trả thù nhà, đền nợ nước.

Bài thơ gồm ba phần, phần một là khái quát hoàn cảnh của đất nước lúc bấy giờ; phần hai là lời căn dặn của người cha với con; phần ba là, nghĩa vụ của con đối với đất nước. Đoạn trích trên thuộc phần thứ hai của bài thơ.

• Phân mao: ngày xưa, cỏ ở những nơi cương giới thường được chia ngả về hai phía để phân định cương vực lãnh thổ.
• Liễu bồ: tức bồ liễu, loài cây sớm rụng lá về mùa đông; xưa thường dùng để ví với người phụ nữ.
• Chính khí: sự ngay thẳng, tốt đẹp bên trong con người.
• Dư uy: uy lực còn sót lại.
• Dư đồ: địa đồ, bức vẽ hình thế đất đai.
• Có bản chép là “xẻ”.
• Hồ thỉ: từ thường dùng trong văn học cổ, chỉ chí khí người con trai.