phân thích bài thơ "dáng mẹ" (Hà Ngọc Hoàng)

           Borsot đã từng nói: "Trong vũ trụ có lắm kì quan nhưng kì quan, nhưng kì quan đẹp nhất vẫn là trái tim của một người mẹ". Hay như Florian cũng từng nói: "Nơi trú ẩn an chắc chắn nhất là trong lòng một người mẹ". Mẹ luôn là người bảo vệ, chăm sóc và nuôi dưỡng con nên chính vì vậy, chủ đề về mẹ vẫn luôn được các tác giả đưa vào những trang văn, dòng thơ của mình. Và với tác giả Hà Ngọc Hoàng cùng tác phẩm "Dáng mẹ" cũng như vậy.

          Hà Ngọc Hoàng còn có bút danh là Hoàng Hà $(1-11-1982)$ tại Móng Cái, Quảng Ninh. Anh tốt nghiệp cử nhân kinh tế Đại học Thương Mại, là hội viên Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Quảng Ninh, và của thành phố Móng Cái, đã in nhiều thơ trên các báo trung ương và địa phương. Anh đã sáng tác nhiều tập thơ và trong đó phải nhắc đến tác phẩm thơ "Dáng mẹ". Bài thơ “Dáng Mẹ” của Hà Ngọc Hoàng là một tác phẩm thơ lục bát hiện đại, thể hiện tình cảm sâu sắc và lòng biết ơn vô hạn của người con dành cho người mẹ. 

                                        "Vầng trăng rơi xuống vẫn tròn

                                         Khi mình vốc nước trăng còn trên tay

                                        Mẹ như chiếc lá tre gầy

                                        Thân cò lặn lội cuốc cày sớm trưa"

Hình ảnh "vầng trăng" thường gắn với sự đủ đầy, trọn vẹn nhưng cũng gắn với hình ảnh người mẹ trong văn học dân gian. Câu thơ đầu của bài thơ là hình ảnh ẩn dụ, dù mặt trăng có rơi xuống nhưng vẫn "tròn" là ẩn dụ cho việc mẹ vẫn sẽ yêu thương, che chở và chăm sóc cho con trong bất kì hoàn cảnh nào. Hình ảnh "vốc nước trăng còn trên tay" là hình ảnh nhân hóa đẹp đẽ và không kém phần độc đáo. Hình ảnh này khiến người đọc cảm nhận được tình yêu của mẹ dành cho con có thể được cảm nhận dễ dàng qua cái chạm bằng tay. Hai câu thơ sau là hình ảnh so sánh mẹ như "chiếc lá tre gầy" và "thân cò lặn lội cuốc cày sớm trưa". "Lá tre gầy" gợi lên sự mảnh mai của dáng người mẹ. Thân cò là hình ảnh được sử dụng rất nhiều trong ca dao xưa gợi lên sự vất vả, tảo tần của mẹ, của những người phụ nữ Việt Nam.

                                    "Tiết trời đổi nắng thành mưa

                                      Mẹ chạy chỗ thóc chỉ vừa phơi xong

                                     Hạt khô mẹ bỏ vào nong

                                     Hạt nào thấm nước quạt hong trước nhà"

Khổ thơ thứ hai miêu tả hình ảnh người mẹ tần tảo chăm lo cho gia đình. Mùa lúa chín, mẹ phơi lúa cho khô nhưng tiết trời thay đổi khiến mẹ lại phải dọn đi chỗ lúa vừa phơi. Đây cũng là hình ảnh thường thấy trong các gia đình ở nông thôn Việt Nam. Nhưng những hình ảnh ấy cũng thể hiện rất rõ sự tần tảo, chịu thương chịu khó của mẹ. Mẹ cẩn thận tỉ mỉ chăm sóc từng chút một để lúa không bị hỏng.

                                    "Thế rồi ngày tháng cứ qua

                                     Bố đi công tác xa nhà từ khi

                                     Nỗi buồn theo sóng cuốn đi

                                    Thâm tâm luôn nghĩ làm gì nuôi con"

Thế rồi, khi bố đi xa, mẹ phải gánh vác tất cả việc gia đình. Mẹ không còn thời gian để buồn, để nghĩ vẩn vơ mà chỉ còn nghĩ là phải làm sao để chăm sóc, nuôi con khôn lớn. Chỉ với từng ấy hình ảnh thôi, người đọc cũng sẽ thấy được ngay tình yêu của mẹ với con. Mẹ có buồn, có cô đơn vì bố đi làm xa nhưng mẹ vẫn mạnh mẽ, âm thầm chịu đựng để nuôi con đã cho thấy tinh thần hy sinh, hết mình vì con của mẹ.

                                    "Trăng còn có lúc khuyết tròn

                                     Nghĩ về dáng mẹ vẫn còn vẹn nguyên."

Hai câu thơ cuối bài thơ là tình cảm của người con với mẹ. Câu kết thể hiện một triết lý nhẹ nhàng: trăng khi khuyết khi tròn – như cuộc đời có lúc đầy đủ, lúc khó khăn nhưng hình ảnh về mẹ trong tâm trí con sẽ không bao giờ thay đổi, vẫn tròn đẹp như ánh trăng rằm.

           Bài thơ là một lời tri ân sâu sắc và xúc động về tình mẹ. Mẹ hiện lên với những từ ngữ, hình ảnh giản dị, mộc mạc và sâu xa cùng giọng thơ đầy cảm xúc. Chính vì vậy, bài thơ đã để lại trong lòng người đọc những điều đẹp đẽ và thân thuộc nhất, những điều ấy sẽ không bao giờ phai trong tâm trí người đọc cũng như tác giả.

@LP