- Nhân hóa:

+Ví dụ 1:

Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.

                                 (Đoàn thuyền đánh cá- Huy Cận)

Biện pháp tu từ: nhân hóa

+ Mặt trời-đội

+ Đoàn thuyền-chạy đua

Tác dụng: Biện pháp tu từ giúp làm tăng tính gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt bằng việc miêu tả cảnh bình minh trên biển tuyệt đẹp và đầy sức sống. Giups người đọc hình dung được mặt trời tráng lệ đang dần nhô lên từ mặt biển báo hiệu một ngày mới đã bắt đầu và chuyến ra khơi đã kết thúc. Hành trình đêm đã kết thúc nên đoàn thuyền cũng như đang chạy đua cùng mặt trời để mang những mẻ cá tươi rói, thơm ngon về đất liền. Biện pháp tu từ nhân hóa đã tạo nên không khí hứng khởi, hào hùng dù đã kết thúc một chuyến ra khơi. Bởi lẽ đó là niềm vui, hạnh phúc của một chuyến đi bội thu.Thông qua biện pháp tu từ ấy, ta cũng cảm nhận được niềm vui, hứng khởi của tác giả  khi được trải nghiệm một chuyến ra khơi đầy vui vẻ. Và ta còn cảm nhận được tình yêu lao động, niềm say mê, hăng hái trong công cuộc xây dựng đất nước của Huy Cận

+Ví dụ 2:

Quê hương mỗi người chỉ  một 

Như là chỉ một mà thôi

                             (Quê hương-Đỗ Trung Quân)

Biện pháp tu từ so sánh ("quê hương" được so sánh với "mẹ")

Tác dụng:

+Làm tăng tính gợi hình,gợi tả cho sự diễn đạt, tạo sự uyển chuyển liên kết giữa các câu thơ

+ Nhấn mạnh vai trò của quê hương đối với mỗi con người.Quê hương là duy nhất, mỗi người chỉ có một quê hương như việc chỉ có một người mẹ. Mẹ là người yêu thương, chăm sóc và luôn dành cho ta những điều tốt đẹp nhất. So sánh "quê hương" với mẹ càng khẳng định một điều rằng: quê hương lươn yêu thương, che chở, bao bọc và dành cho ta  những gì đẹp đẽ nhất.

+Qua đó, ta cảm nhận tình yêu sâu đậm của tác giả dành cho quê hương. Sự nhớ nhung, trân trọng và ước muốn được bồi đắp xây dựng quê hương như chính niềm mong ước được báo hiếu cho mẹ.

$\\$

-Ẩn dụ:

+Ví dụ 1: uống nước nhớ nguồn

BPTT: ẩn dụ

+Uống nước: hưởng thành quả

+Nguồn: người đã làm ra thành quả

Tác dụng: làm tăng tính gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt và tạo sự  uyển chuyển cho câu ca dao.Đồng thời cũng nhấn mạnh lời dạy, truyền thống sống phải biết ơn của dân tộc ta. Mọi thành quả hôm nay được hưởng thụ đều là công lao vất vả, sự hi sinh của những người đi trước vun trồng, đánh đổi mới có được.Vậy nên, phải biết trân trọng, biết ơn nguồn côi, biết ơn những người đã cho ta quả ngọt.

+ Ví dụ 2:

Và chúng tôi, một thứ quả trên đời
Bảy mươi tuổi mẹ đợi chờ được hái
Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi
Mình vẫn còn một thứ quả non xanh?

                                  (Mẹ và quả-Nguyễn Khoa Điềm)

Biện pháp tu từ:

-Ẩn dụ: "thứ quả xanh non" ẩn dụ chỉ việc con còn thơ dãi, chưa trưởng thành

Tác dụng:

+ làm tăng tính gợi hình, gợi tả cho sự diễn đạt 

+ Con sợ rằng, một ngày nào đó, mẹ già yếu đi, chẳng còn có thể ở bên con được nữa. Và cũng sợ rằng khí đó, con vẫn còn thơ dại, chưa có thể đương đầu với sóng gió ngoài kia, chẳng thể thiếu sự an ủi, dạy dỗ của mẹ.

+Qua đó, ta cảm nhận được tình yêu thương của tác giả dành cho mẹ. Sợ rằng một ngày nào đó mẹ không còn bên mình, không còn được yêu thương, báo hiếu mẹ.

$\\$

-Hoán dụ:

+Ví dụ 1: 

Sen tàn, cúc lại nở hoa

Sầu dài ngày ngắn,đông đà sang xuân

                      (Truyện Kiều-Nguyễn Du)

BPTT: hoán dụ 

+ Sen hoán dụ chỉ mùa hạ

+ Cúc hoán dụ chỉ thu

Tác dụng: làm tăng tính gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. Nguyễn Du đã sử dụng những hình ảnh hóa dụ để diễn tả sự luân chuyển bốn mùa trong năm. Ngày qua ngày, hạ qua thu tới, ngày ngắn đêm dài thoáng cái đã sang đông. Dòng chảy ấy tưởng như là để miêu tả sự trôi đi của thời gian những còn lại để nói về tâm trạng của Thúc Sinh khi phải bó chân một chỗ bên người vợ hay ghen Hoạn Thư. Ta thấy như thoang thoảng đâu đây nỗi nhớ mong của chàng Thúc Sinh dành cho Thúy Kiều. Dẫu là nói về thời gian nhưng lại ám chỉ sự nóng lòng, nhớ thương của con người thì thật chỉ có đôi tay tài hoa và bộ óc thiên tài của đại thi hào Nguyễn Du.

+Ví dụ 2:

Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim

                   (Bài thơ về tiểu đội xe không kính- Phạm Tiến Duật)

BPTT : hoán dụ ("trái tim"-"người lính lái xe")

Tác dụng : 

+ Tăng tính gợi hình , gợi tả cho sự diễn đạt , tạo nhịp điệu cho câu thơ

+ Trái tim là nhãn tự của bài thơ . Nó là biểu tượng cho người lính Trường Sơn , là đại diện cho tình yêu nước , yêu miền Nam và là sự khẳng định cho tình đồng chí đồng đội gắn bó sâu sắc.  Trái tim thể hiện vẻ đẹp đoàn kết , ý chí kiên cường và sự lạc quan bất chấp bom đạn của người lính vì tình yêu dân tộc , vì niềm tin giải phóng dân tộc thoát khỏi hoàn toàn ác bóc lột , thống nhất đất nước.

+ Qua đó ta cảm nhận được tình yêu nước , sự lạc quan và tinh thần bất khuất của tác giả Phạm Tiến Duật