`***` Chuyện người con gái Nam Xương: Điển tích, điển cố (Giải thích nghĩa dựa vào SGK phần giải thích)

`-` Mùa dưa chín quá kì: ngày xưa, người đi lính thú, cứ đến mùa dưa chín thì được thay phiên nhau để về nhà; ý ở dây: sợ rằng đến hạn thay phiên mà chồng vẫn chưa được về 

`-` Nước hết chuông rền: người xưa dùng đồng hồ nước, cho chảy theo kiểu nhỏ giọt để đo thời gian, khi nước chảy hết là lúc chuông báo sáng; ở đây ý nói thời gian qua nhanh, đời người đến lúc kết thúc 

`-` Núi Vọng Phu: núi đá giống hình người đàn bà bồng con, có ở Lạng Sơn, Thanh Hóa, Nghệ An, Bình Định,... nhắc sự tích người đàn bà bồng con ngóng chồng đến hóa đá

`-` Cỏ Ngu Mĩ: điển tích về nàng Ngu Cơ, vợ Hạng Vũ( Khi Hạng Vũ thua trận, thế cùng, chạy đến Cai Hạ, Ngu Cơ rút gươm tự vẫn, tục truyền hồn nàng nhập vào cỏ bên bờ sông Ô thành cỏ Ngu mĩ nhân, thứ cỏ này khi thấy người ta xướng lên khúc Ngu mĩ nhân, kể chuyện Hạng Vũ- Ngu Cơ thì cành lá đều rung rinh, có vẻ như cảm động 

`-` Tào Nga: tương truyền vào thời Đông Hán (Trung Quốc), Tào Nga khi ấy `14` tuổi, cha bị chết đuối, khóc thương thảm thiết, sau nàng gieo mình xuống sông, ít ngày sau, người ta thấy thi thể nàng ôm xác cha nổi lên

`+` Tinh Vệ: con gái vua Viêm Đế, khi chết đuối hóa thành chim Tinh Vệ ngậm đá toan lấp biển

`->` Hai điển tích (Tào Nga, Tinh Vệ) này dùng để nói Vũ Nương chết vì bị nghi oan, khác cái chết của `2` người, Phan Lang dùng điển tích này có ý khuyên nàng nghĩ đến quê hương, gia đình, chồng con 

`-` Ngựa Hồ gầm gió bắc, chim Việt đậu cành nam: đất Hồ ở phương bắc lắm ngựa quý, đất Việt ở phương nam lắm chim lạ, ngựa và chim ấy đưa vào Trung Quôc vẫn nhớ nước cũ; mỗi khi thấy gió bắc, dù ở đâu, ngựa Hồ vẫn hí lên; chim Việt luôn nhớ khí hậu ấm áp ở phương nam nên thường tìm cành cây phía nam để đậu `->` Vũ Nương dùng điển tích này để nói về nỗi lòng nhớ nhà, nhớ quê mình

`-` Quăng thoi đứng dậy: sách Ngữ vận kể chuyện ông Tăng Sâm là bậc đại hiền, có kẻ trùng tên ông gây án giết người, người ta tưởng là chính ông, đến báo cho mẹ ông biết, bà không tin; người thư hai đến báo, bà vẫn chưa tin vì bà biết con bà không đời nào như thế; nhưng người thứ ba đến báo, bà đã đâm ngờ, đang ngồi dệt liền quăng thoi mà đứng dậy

`-` Mất búa đổ ngờ: sách Liệt tử kể chuyện có người mất búa, nghi cho đứa con nhà láng giềng lấy, cho nên nhìn cách đi đứng, nói năng của nó đều thấy ra vẻ đứa ăn trộm; nhưng sau khi tìm được búa thì lại thấy đứa con nhà láng giềng không có vẻ gì là đứa ăn trộm cả

`-` Ý dỗ đầy xe, Quang Võ đổ ngờ lão tướng: theo sách Hán sử, thời Đông Hán, Mã Viện đem quân sang cướp nước ta, thích ăn mòn ý dĩ, khi về nước, Mã Viện chở theo cả một xe ý dĩ; sau khi Mã Viện chết, có người dâng thư lên vua Hán nói là xe ấy chở toàn ngọc minh châu và da tê, vua Quang Võ nhà Hán tin là thật, đùng đùng nổi giận 

`-` Trói lại mà giết, Tào Tháo đến phụ ân nhân: sách Tam Quốc chí kể chuyện Tào Tháo khi trốn chạy, đến nhà người bạn của cha là Lã Bá Xa; Lã Bá Xa sang thôn bên cạnh mua rượu để thết khách; ở nhà, Tào Tháo nghe đằng sau có tiếng mài dao, rồi có người nói "Trói lại mà giết", bèn xông vào giết sạch cả nhà người ta; vào đến vườn sau, thấy con lợn bị trói nằm đó, Tào Tháo mới biết giết nhầm người tốt, vội vã bỏ đi; đi được vài dặm, gặp Lã Bá Xa cưỡi lừa mang rượu về, Tào Tháo chém chết luôn vì sợ khi ông ta về thấy người bị hại thì sẽ tìm cách giết mình

________________________________

`-` Điển tích, điển cố: là câu chuyện, sự việc hay câu chữ trong sách xưa được dẫn lại một cách cô đúc trong văn bản của các tác giả đời sau