Viết về vẻ đẹp và tình yêu quê hương đất nước từ xưa đến nay luôn là một nguồn cảm hứng vô tận của rất nhiều những nhà thơ, nhà văn cùng với đó là sự ra đời của hàng loạt những tác phẩm ghi đậm dấu ấn thời đại, dấu ấn cá nhân và được đọc giả đánh giá cao. "Trưa vắng" của Hồ Dzếch là một tác phẩm như vậy, bài thơ là một bức tranh miêu tả cảnh sắc quê hương cùng với đó là chất chứa nỗi buồn mang mác, nỗi nhớ quê hương và sự hoài niệm về quê hương của tuổi thơ. 

Bài thơ gồm 6 khổ, được viết với một giọng điệu nhẹ nhàng, êm ả, có pha chút buồn nhẹ nhưng hết sức thơ mộng. Tác giả như đang hòa vào trí nhớ, vào dòng suy nghĩ để vẽ lại cảnh sắc tuổi thơ của mình. Đó là ngôi trường nhỏ nằm bên ven hồ mà trong kí ức của tác giả đó là một màu xanh biếc với bãi cỏ tươi mát vẫn còn vấn vương xung quanh mùi cỏ thơm nhẹ nhàng. Tác giả sử dụng biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác "Chân đi nghe động đến hồn ngây thơ" như một phép biến mình quay về tuổi thơ trong trẻo ấy, nơi mình từng là đứa trẻ ngây thơ, đang mở lòng đón nhận và tận hưởng những gì đep đẽ nhất. Đó là những kí ức về những giờ ra chơi trên sân trường với những "nhịp cười say" hồn nhiên trong trẻo và tưởng tượng lại khung cảnh những đứa trẻ của tôi ngày xưa ấy đang chạy nhảy để bắt chuồn chuồn. Là kí ức về những giờ học chưa kịp chép xong đã nằm xuống bên trang sách để tự mình trách mình, nguyền mình trở thành nhà thơ. Có lẽ những điều ấy là chân quý, là giá trị và là một kí ức đẹp đẽ như một giấc ngủ để giờ trở về hiện thực, đứa bé ấy đã thực trở thành một nhà thơ như một điều không ngờ tới. Với một giọng điệu nhẹ nhàng êm ả như ru độc giả vào một giấc ngủ của tuổi thơ ấu với khung cảnh lãng mạn với những hình ảnh bão cỏ xanh bên cạnh những cánh đồng lúa mùa thu. Bên cạnh ấy, tác giả bộc lộ một cách trực tiếp sự buồn bã, đau đớn, xót thương cho những mái tóc dần hết xanh. Kết lại bài thơ ấy vẫn là một khung cảnh đẹp thơ mộng với âm thanh xao xuyến của một vùng tuổi thơ là tiếng chim cành, tiếng lá reo và một sự tĩnh lặng đến quen thuộc đã đi vào kí ức của biết bao đứa trẻ. Khung cảnh ấy vốn quen thuộc nay lại càng trở nên não nùng hơn, buồn bã và hoài niệm hơn khi được phả vào tâm tư tình cảm cảm xúc của tác giả. Ấy có lẽ là vùng trời êm đềm nhất, đẹp đẽ nhất và khó quên nhất của tác giả.

Bài thơ thể hiện một sự hoài niệm, buồn nhẹ của tác giả khi thể hiện nỗi nhớ thương quê hương. Qua đó cũng bộc lộ trực tiếp một nỗi nhớ, một tình yêu quê hương đất nước sâu sắc của tác giả qua bài thơ.