Nghệ thuật đồng nghĩa với sáng tạo. Nghệ sĩ là kẻ làm công việc “khơi những nguồn chưa ai khơi và sáng tạo những gì chưa có” (Nam Cao). Viết văn là một quá trình khai phá những vỉa quặng của cuộc đời nhưng mỗi thứ kim loại quý hiếm nhà văn tìm thấy lại lấp lánh một sắc màu riêng biệt. Có phải đó là sắc màu của những hình tượng nhân vật điển hình được nhà văn nhặt nhạnh ở cuộc đời, nhào nặn trong tư tưởng và đưa vào tác phẩm dưới lớp áp chủ quan độc đáo? . Truyện ngắn "Thuốc tiên" của tác giả Cao Xuân Sơn là một tác phẩm giàu giá trị nhân văn, khéo léo khắc họa tình cảm gia đình thiêng liêng qua những chi tiết đời thường giản dị. 

Nhà văn, nhà thơ Cao Xuân Sơn, với biệt danh “Chàng cao bồi với ánh mắt trẻ thơ,” đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng bạn đọc qua những tác phẩm hướng về trẻ em với tình cảm chân thực và đầy ý nghĩa. Truyện ngắn “Thuốc tiên” là một trong số đó, kể lại câu chuyện xúc động về tình cảm bà cháu gắn bó và thắm thiết, qua đó khắc họa những giá trị nhân văn sâu sắc.

Câu chuyện xoay quanh bà nội và hai chị em Quỳnh An, Quỳnh Chi. Sau khi ông nội qua đời, bà nội trở nên buồn bã và già đi trông thấy. Những đêm bà kể chuyện cho hai cháu dưới gốc cây hoa sứ dần thưa đi, để lại khoảng trống trong cuộc sống của cả bà và hai đứa trẻ. Cây hoa sứ trong góc sân nhà không chỉ là một chi tiết bình thường, mà còn là nơi lưu giữ kỷ niệm và trở thành biểu tượng cho tình cảm gia đình ấm áp. Tuy nhiên, hai chị em ban đầu không nhận ra giá trị của những bông hoa trắng rụng dưới gốc cây, thậm chí cảm thấy bực mình vì phải quét dọn thường xuyên. Hình ảnh hoa sứ rơi rụng tự nhiên chính là ẩn dụ sâu sắc về quy luật sinh – tử của con người: cuộc đời mỗi người giống như bông hoa, nở rộ rồi cũng đến lúc tàn phai.

 “Hình tượng nhân vật được sinh ra từ tâm trí của nhà văn nhưng chỉ thực sự sống bằng tâm của người đọc”. Nhà văn lấy tư liệu từ hiện thực để xây dựng nên hình tượng điển hình và đặt vào đó tư tưởng thẩm mĩ của mình. Nhân vật bà nội hiện lên với hình ảnh người bà giàu tình yêu thương và đức hy sinh. Dù tuổi cao sức yếu, bà vẫn âm thầm dậy sớm nhặt hoa sứ để làm thuốc trị bệnh cho mình, không nỡ đánh thức hai cháu đang say giấc. Qua đó, ta thấy được tấm lòng bao dung và sự tận tụy mà bà dành cho các cháu. Khi hai chị em mang về những bông hoa sứ gom nhặt từ sân trường và sân chùa, bà nội đã không giấu nổi sự xúc động. Đối với bà, hai đứa cháu ngoan ngoãn chính là "liều thuốc tiên" quý giá nhất, chữa lành mọi mệt mỏi và đau đớn tuổi già.

Mỗi người nghệ sĩ khi sáng tạo mang trong mình một nhiệt huyết sáng tạo cháy bỏng và con mắt tinh nhạy, nhìn hiện thực cuộc sống với con mắt của người đầu tiên; đặc biệt là “sống toàn tim, toàn trí, toàn hồn – sống toàn thân và thức nhọn giác quan” để xây dựng hình tượng nhân vật mang ý nghĩa, ẩn chứa bao điều huỵền diệu, sâu sắc về nhân sinh. Tác giả đã biểu đạt tình cảm của hai chị em dành cho bà cũng vô cùng sâu sắc và đáng trân trọng. Khi nhận ra sự vất vả của bà, hai chị em cảm thấy có lỗi và quyết tâm làm gì đó để giúp bà. Suy nghĩ ngây thơ rằng hoa sứ có thể chữa bách bệnh cho bà thể hiện tình yêu chân thành, vô tư mà hai đứa trẻ dành cho người bà của mình. Hành động gom nhặt hoa sứ, không quản loại nào, chỉ với mong muốn bà khỏe mạnh hơn, chính là minh chứng rõ ràng cho lòng hiếu thảo của hai chị em.

Tác phẩm sử dụng hình ảnh hoa sứ như một biểu tượng giàu ý nghĩa. Hoa sứ trắng rơi rụng gợi lên vẻ đẹp mong manh của thời gian và ký ức, đồng thời cũng là sợi dây liên kết những thế hệ trong gia đình. Mùi hương quen thuộc của hoa sứ hòa quyện cùng mùi quết trầu của bà nội gợi lên một không gian ấm áp, gần gũi, chứa đựng những tình cảm gia đình giản dị nhưng sâu sắc.

Cốt truyện giản dị nhưng đong đầy cảm xúc, được xây dựng từ những chi tiết đời thường như mùi hương hoa sứ, mùi trầu của bà, hay những câu chuyện kể đêm trăng, đã tạo nên sức hút riêng biệt cho truyện. Ngôn ngữ trong sáng, tự nhiên, giàu hình ảnh và ý nghĩa biểu đạt giúp người đọc dễ dàng cảm nhận được không khí gia đình đầm ấm, tình yêu thương và sự gắn bó giữa các thế hệ.

Qua “Thuốc tiên”, Cao Xuân Sơn không chỉ kể câu chuyện tình bà cháu mà còn gửi gắm thông điệp nhân sinh sâu sắc: tình cảm gia đình là "liều thuốc tiên" kỳ diệu nhất, giúp con người vượt qua mọi khó khăn và mệt mỏi trong cuộc sống. Truyện nhắc nhở chúng ta biết trân trọng và giữ gìn những giá trị yêu thương, bởi đó là nền tảng tạo nên ý nghĩa và hạnh phúc thực sự trong cuộc đời.