cảm nhận khổ 4,5 trong bài mùa xuân nho nỏ của Thanh Hải

• jessicaa12

                                                       ''Một bông hoa trên đá

                                                         Mùa xuân không chịu lùi''                             

                                                                                                (Chế Lan Viên)

Cảm hứng của các thi nhân trước mùa xuân thường là cảm xúc trước sức sống tràn trề của mùa xuân. Sức sống ấy bao trùm lên từng cành lá, nhành hoa. Đến với bài thơ ''Mùa xuân nho nhỏ'' của Thanh Hải, chúng ta không chỉ cảm nhận thấy mùa xuân tươi đẹp mà còn ghi sâu trong tâm tưởng một tình yêu cuộc sống, đất nước và thấm thía một tình yêu cuộc sống, đất nước và thấm thía một lẽ sống cao đẹp: sống là hy sinh, dâng hiến cho tổ quốc.Bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" (1980) là tiếng lòng tha thiết, yêu mến, gắn bó với đất nước, với cuộc đời, thể hiện ước nguyện trân thành của nhà thơ được cống hiến hết mình cho đất nước. Trong bài có đoạn viết:

                                                       ''Ta làm con chim hót
                                                         Ta làm một cành hoa
                                                         Ta nhập vào hoà ca
                                                         Một nốt trầm xao xuyến.

                                                         Một mùa xuân nho nhỏ
                                                         Lặng lẽ dâng cho đời
                                                         Dù là tuổi hai mươi
                                                         Dù là khi tóc bạc''

Đây là đoạn thơ đặc sắc nhất thể hiện ước nguyện được cống hiến hết mình cho đất nước của Thanh Hải.

            Thật vậy, từ mùa xuân của đất nước cách mạng, nhà thơ thể hiện ước nguyện được cống hiến hết thảy cho đất nước, biến mình thành mùa xuân nho nhỏ để hòa mình vào mùa xuân vĩ đại của dân tộc.

            Cảm nhận của nhà thơ về khí thế mùa xuân tưng bừng, rộn rã, tâm hồn thi nhân bỗng thấy sức sống mùa xuân trỗi dậy hơn lúc nào hết, nhà thơ muốn hóa thân vào mùa xuân của đất nước, cống hiến những giá trị nhỏ bé của mình cho cuộc đời:

                                                       ''Ta làm con chim hót
                                                         Ta làm một cành hoa
                                                         Ta nhập vào hoà ca
                                                         Một nốt trầm xao xuyến''

Xin được làm một chút âm thanh của mùa xuân đó là tiếng chim hót vang lừng, xin được làm một chút hương sắc của mùa xuân đó là một cành hoa, và xin được làm một chút giai điệu của mùa xuân, một nốt trầm trong bản giao hưởng mùa xuân vĩ đại của dân tốc mà thôi. Hình ảnh bông hoa và tiếng chim đã xuất hiện ở đầu bài thơ, lần nữa lại xuất hiện, cho thấy sự tương xứng chặt chẽ, mở ra một tầng nghĩa mới. Ở những khổ thơ trước đó, nhà thơ sử dụng ngôi thứ nhất xưng ''tôi'' để bày tỏ cảm xúc của mình trước mùa xuân của thiên nhiên đất nước. Tới đoạn thơ này, nhà thơ sử dụng từ ''ta'' rất sang trọng,quý phái. Điệp từ ta kết hợp với hình ảnh đẹp của thiên nhiên đơn sơ, giản dị mà giàu ý nghĩa đã nhấn mạnh ước nguyện của nhà thơ. Thi nhân sử dụng thể thơ 5 chữ, ngắn gọn, nhịp nhàng với các vần bằng ''ta'', ''hoa'', ''ca'' ngân nga một giai điệu ngọt ngào, êm ái như chính tấm lòng thiết tha của tác giả đối với cuộc đời. Tác giả đã sử dụng những động từ ''làm'', ''nhập'' để thể hiện sự hóa thân kì diệu. Cái ''tôi'' lặng lẽ khiêm nhường của nhà thơ ở đầu bài thơ đã chuyển hóa đến cái ''ta'' mang ý nghĩa khái quát. Đó không chỉ là ước nguyện của riêng Thanh Hải mà là của tất cả mọi người. Qua đó, nhà thơ muốn gửi gắm tới chúng ta một thông điệp về mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng, giữa cái riêng với cái chung.

             Ước nguyện hi sinh, cống hiến cho đất nước trải dài theo hành trình cuộc đời của mỗi con người:

                                                        ''Một mùa xuân nho nhỏ
                                                         Lặng lẽ dâng cho đời
                                                         Dù là tuổi hai mươi
                                                         Dù là khi tóc bạc''      

Đó là ước nguyện bền bỉ, dẻo dai, bất chấp thử thách, thời gian, bệnh tật. Hình ảnh ''tuổi hai mươi'', ''khi tóc bạc'' kết hợp điệp ngữ ''dù là'' đã khẳng định sự bền bỉ, nhẫn nại, dẻo dai, ước nguyện xống hiến của nhà thơ. Nhà thơ nguyện là một mùa xuân nhỏ nhở nghĩa là muốn sống đẹp, điều đáng trân trọng là ước nguyện đấy không ồn ào, đại ngôn mà lặng lẽ. Hình ảnh ''mùa xuân nhỏ nhỏ'' là hình ảnh ẩn dụ đẹp, cao quý, độc đáo của tác giả. Nhà thơ sử dụng hình ảnh ''mùa xuân'' là một danh từ kết hợp với tính từ ''nho nhỏ'' khiến mùa xuân vống vô hình trở nên hữu hình. Vì thế nó là biểu tượng cho những gì tinh túy, đẹp đẽ nhất trong cuộc đời của mỗi con người, đồng thời nó cũng khẳng định rằng trong những khoảnh khắc cuối cùng của cuộc đời mình, nhà thơ vẫn xin được hi sinh, cống hiến một cách âm thầm cho quê hương, đất nước. Phải chăng đây là một hiểu hiện của một lẽ sống đẹp, một quan niệm sống đó là: mỗi chúng ta hãy là một mùa xuân, hãy đem tất cả những gì đẹp nhất, tinh túy nhất trong của đời mình để làm đẹp cho mùa xuân của thiên nhiên, đất nước. Đây là lẽ sống mà nhà thơ Tố Hữu đã có lần khẳng định:

                                            ''Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình.''

             Đoạn thơ ghi nhận những nét nghệ thuật đặc sắc của Thanh Hải đó là: với thể thơ 5 chữ, âm hưởng, giọng điệu tha thiết, dìu dặt. Hình ảnh mùa xuân bào trùm xuyên suốt đoạn thơ. Hệ thống hình ảnh thơ đẹp, đa dạng như con chim, bông hoa.... Ngôn ngữ thơ trong sáng, gợi cảm, kết hợp nhiều biện pháp tu từ như ẩn dụ, điệp từ, điệp cấu trúc câu,.... được sử dụng sáng tạo mang lại giá trị biểu cảm cao.

             Có thể nói đoạn thơ trên đã thể hiện sâu sắc ước nguyện được cống hiến hết mình cho đất nước của Thanh Hải. Vì vậy ngay cả khi nằm trên giường bệnh đau đáu từng phút giây, gần đất xa trời nhưng ông vẫn luôn nhớ tới đất nước, vẫn muốn cống hiến cho đời một bản tình ca tha thiết. 

`Jessica12`