Nguyễn Minh Châu là một cây bút tiêu biểu của nền văn

học Việt Nam thời kì sau năm 1875. Các tác phẩm của

ông đều hướng đến phản ánh cuộc sống và số phận của

con người sau ngày hậu chiến. Không chỉ có nội dung

sâu sắc mà mỗi tác phẩm của Nguyễn Minh Châu còn

để lại những bài học triết lí, những tuyên ngôn khiến cho

người đọc phải suy ngẫm, chiêm nghiệm. Cũng có lẽ vì

sự tài ba, tinh tế ấy mà Nguyễn Minh Châu được đánh

giá là Người mở đường tài ba và tinh anh" của công

cuộc đổi mới văn học.

Truyện ngắn "Bức tranh có thể được coi là tác phẩm mở đầu của quá trình chuyển hướng sáng tác văn học sang kiểu nhân vật tư tưởng của Nguyễn Minh Châu. Cũng giống như những tác phẩm của mình, truyện ngắn này cũng chứa đựng lời tuyên ngôn đầy tính nhân văn.

Truyện ngắn Bức tranh của Nguyễn Minh Châu là câu chuyện xoay quanh hai nhân vật chính, đó là người họa sĩ và anh chiến sĩ. Trong đó, chủ đạo là dòng suy nghĩ, hồi tưởng và cả sự trăn trở, đấu tranh tâm lí của người họa sĩ tài năng song cũng mang đầy những khiếm khuyết, hạn chế của con người. Theo dõi câu chuyện của người họa sĩ, chính những độc giả cũng nhận ra những hạn chế, những nhược điểm tất yếu của con người. Nhận ra những góc tối bên trong cái vẻ hào nhoáng, sáng bóng bên ngoài.

Trước hết, người họa sĩ, nhân vật chính trong câu chuyện này là một người nghệ sĩ tài năng. Anh ta luôn nghiêm túc với nghệ thuật, với công việc. Vì vậy mà bức kí họa "chiến sĩ giải phóng quân" của người họa sĩ ấy trở nên nổi tiếng, được nhiều người chọn mua để trưng bày. Người họa sĩ cũng là người biết nhận ra sự thiếu sót, những sai lầm của bản thân để từ đó khắc phục, sửa chữa. Khi mang theo rất nhiều những bức tranh, những sản phẩm tâm huyết của mình băng qua rừng để tiếp tục lên đường chuyển công tác, anh ta đã bị ngã xuống suối và bị thương ở chân, không thể mang vác nặng. Trong hoàn cảnh ấy, chính người chiến sĩ đồng hành tận lòng giúp đỡ, vừa giúp anh ta chữa trị vết thương, vừa mang vác đống đồ đạc, những bức tranh. Tuy nhiên, điều đáng nói là người chiến sĩ nàycũng là người mà trước đó bị chính anh ta từ chối một cách phũ phàng khi người chiến sĩ này nhờ anh ta vẽ cho mình một bức tranh truyền thần. Vì biết ơn tấm lòng của người chiến sĩ, cũng là vì hối hận về những lời nói vô tình trước. Người họa sĩ đã chủ động xin lỗi, và mong muốn có thể vẽ tặng anh chiến sĩ bức kí họa chân dung: Tôi xin lỗi đồng chí... Tôi cũng sẽ vẽ cho đồng chí một bức tranh thật đẹp Và trong ngay trong đêm, bằng những dụng cụ vẽ thô sơ nhất, người họa sĩ đã hoàn thành bức kí họa người chiến sĩ- mà sau này, chính bức họa này mang lại sự danh tiếng cho người họa sĩ. Sở dĩ bức họa này trở nên nổi tiếng không chỉ bởi tài năng thiên bẩm của

người nghệ sĩ, mà còn vì tấm lòng, cảm xúc của người

nghệ sĩ ấy được truyền tải vào bức tranh.

Khi nghe câu chuyện cảm động về của người chiến sĩ và

mong muốn được gửi bức tranh truyền thần của mình

về quê hương cho mẹ. Người họa sĩ ấy đã không ngần

ngại đồng ý ngay với người chiến sĩ, rằng ngay khi trở về,

anh ta sẽ đến tận nơi, trực tiếp đưa cho mẹ của người

chiến sĩ, để mẹ có thể yên tâm rằng con trai của mình

còn sống. Ngay lúc đó, sự quyết tâm của người họa sĩ

cũng thật khiến người đọc cảm nhận được sự chân

thành, một tấm lòng đáng quý trọng. Tuy nhiên, những

nhược điểm, những hạn chế của người nghệ sĩ này cũng

bắt đầu từ bức kí họa và lời hứa này mà dần bộc lộ.